Íslendingaþættir Tímans - 03.08.1972, Blaðsíða 24

Sextugur:
Steinþór Asgeirsson
Fyrir skömmu komst ég að þvi fyrir
hreina tilviljun að Steinþór yrði sex-
tugur 19. júli. Hann fæddist þann dag
árið 1912 að Hofi i Hofshreppi i Skaga-
firði, og þar sem ég i um hálfs þriðja
áratugs skeið hefi haft nokkur kynni af
Steinþóri, lengst af óbein utan fáein
siðustu árin, og þótt maðurinn for-
vitnilegur og skera sig áberandi úr
meðal manna, þá vildi ég nú geta hans
að nokkru.
Það er i sjálfu sér ekki hár aldur fyr-
ir Steinþór að verða sextugur. Ég efast
um, að hann i önn dagsins geri sér þess
grein, hve árin liða, þvi hann er maður
alhafna i orðsins fyllstu merkingu og
litur ætið morgundaginn sem tækifæri
til nýrra athafna. Slikir menn eldast
ekki meö árunum, þeir þroskast.
ForeldrarSteinþórs voru Hólmfriður
Þorgilsdóttir Þórðarsonar óðalsbónda
á Kambi og Ásgeir Jónsson Ásgeirs-
sonar Einarssonar á Þingeyrum. Fyr-
ir miður kunnuga vil ég geta þess, að
Jón Ásgeirsson átti meðal annarra
þrjá syni, er hann lét bera nafnið Ás-
geir og mun það nokkuð óvenjulegt.
Mig brestur kunnátta til að rekja ættir
Steinþórs frekar, en veit þó, að i ætt
hans eru margir merkir menn og kon-
ur, mörg hver þjóðkunn. Kann Stein-
þór sjálfur manna bezt að rekja ættir
sinar og hefir þá gáfu að rækta með
sér kosti feðra sinna en grafa hitt, er
miður var. kalla sumir það mannrækt.
Löngum hefir Steinþór fengizt við
ræktun og þótt hann um árabil hafi
stundað störf, sem ekki hafa beinlinis
verið i sambandi við jarðrækt, hefir
hugurinn ætið beint honum inn á braut
ræktunar.
Steinþór ólst upp á Kambi i skjóli
móður sinnar til sextán ára aldurs, þar
til árið 1928, að hann lagði land undir
fót og fór i sild á Siglufirði til fjáröflun-
ar. Þaðan lá leiðin veturinn eftir á
unglingaskóla, sem þá var starfræktur
á Hólum i Hjaltadal og veturna þar á
eftir, 1928-30 var hann á Bændaskólan-
um á Hólum.
Steinþór hafði haft spurnir af hinum
merka iþróttamanni og kennara, Sig-
urði Greipssyni i Haukadal og réð
Steinþór sig til hans i kaupavinnu al-
þingishátiðarsumarið 1930 með skóla-
vist i huga á komandi vetri og telur
hann sig hafa haft ávinning i rikum
mæli fyrr og siðar, að hafa notið upp-
eldis og fræðslu Sigurðar.
\
Löngum er það, að tilviljun ræður
lifsbraut manna, en bæði var það, að
heimskreppunnar tók að gæta og hug-
urinn stefndi heim á æskuslóðir, en að
lokinni skólavist i Haukadal hvarf
Steinþór heim að Hofi i Skagafirði. Þar
var þá i tamningu hjá Jóni bónda á
Hofi gæðingur mikill, sem Steinþóii
leizt all vel á og fór svo að Jón réð
Steinþór i vinnumennsku til eiganda
hestsins, Ásgeirs Jónssonar i Gottorp,
föðurbróður Steinþórs, sem hann þá
varla þekkti og dagaði hann þar uppi
næstu tvö árin og þó öllu lengur, þvi
Gottorp hefir verið ein kjölfestan i lifi
hans fram á þennan dag.
Sumarið 1933 gerist Steinþór lög-
regluþjónn á Siglufirði og næstu sumur
er hann þar i sild. en vetrarmaður á
hinu rómaða hrossa- og sauðfjárbúi
fööurbróður sins i Gottorp. En nú knýr
á að leita fjár og frama og þrátt fyrir
hina alræmdu kreppu og atvinnuleysi
hverfur Steinþór suður til Reykjavikur
haustið 1935, en þarer þá ekki að öðru
að hverfa en atvinnubótavinnu austur i
Flóa. sem kallað var að vera i Siberíu,
við skurðgröft jafnt vetur sem sumar.
Ræðst Steinþór þar atvinnuleysingi,
verður brátt verkstjóri og er þar næsta
sumar og fram á vetur. Þá bauðst hon-
um föst lögregluþjónsstaða i Reykja-
vik, sem þótti mikið happ á kreppuár-
unum, enda gat Steinþór þá kvænzt
heitmey sinni, Þorgerði Þórarinsdótt-
ur, sem setið hafði i festum heima i
Gottorp, uppeldisdóttur föðurbróður
sins, Ásgeirs Jónssonar i Gottorp og
konu hans Ingibjargar Björnsdóttur.
Áttu þau hjón Þorgerður og Steinþór
þrjár dætur og einn son, en misstu
hann aðeins fjögurra ára gamlan.
Árið 1947 hætti Steinþór lögreglu-
þjónsstarfinu og gerðist verktaki,
lagði m.a. mæðiveikisgirðingu frá
Búðardal og upp á Holtavörðuheiði,
hafði forystu um stofnun hins fyrsta
landflutningafyrirtækis hérlendis,
Bláa-Bandsins, sem flutti varning
milli Reykjavikur og Akureyrar.
En árið 1950 hefst eitt ánægjulegasta
skeiðið i lifi Steinþórs, er hann gerist
starfsmaður Landnáms rikisins, þar
sem hann varð verkstjóri og umsjón-
armaður nýbýlahverfa landnámsins.
Var rómað hve allur frágangur býl-
anna bar vott um góða útsjónarsemi
og mikla snyrtimennsku, enda mun
Steinþór þar einna bezt hafa notið
verka sinna, ef frá eru taldar hinar
miklu ræktunarframkvæmdir, sem
hann hefir gert i Gottorp, en jörðina
keyptu þau hjón Þorgerður og hann, er
Ásgeir Jónsson hætti þar búskap árið
1942. I Gottorp gerir Steinþór mikla
túnrækt, landþurrkun og girðingar,
einnig byggir hann upp hús á staðnum.
Við lát Ásgeirs reisir Steinþór tengda-
föður sinum veglegt steinsteypt graf-
hýsi i landi Gottorps á hæð þar sem
vitt sér yfir.
Þegar Steinþór hætti störfum hjá
Landnámi rikisins árið 1961 hóf hann
rekstur þungavinnuvéla og upp frá þvi
gerist hann verktaki, tekur að sér
gangstéttagerð fyrir Reykjavikur-
borg, vatns- og skolpveitugerð fyrir
Mosfellssveitarhrepp og gatnagerð i
Arnarnesi i Garðahreppi. Allar þessar
framkvæmdir bera vott snyrti-
mennsku hans og kærleik ræktunar-
mannsins til jarðarinnar, en grasrækt
hefir viðast verið gerð við þessar
framkvæmdir til að fegra og bæta
spjöll.
Þá má geta þess að Steinþór á gott
safn bóka, skáldrit og fræðirit, sem
hann i fristundum sinum hefir skráð
og flokkað.
Það er vel að skapi ræktunarmanns-
ins. að nú hafa augu þjóðarinnar opn-
azt. eftir skugga tækniþróunar, fyrir
vernd láðs,lofts og lagar.
Þorgerður og Steinþór dveljast nú að
óðali sinu Gottorp i Vesturhópi. Við
vinir og kunningjar óskum Steinþóri
allra heilla á þessum merkisdegi og
megi hann njóta margra góðra ára enn
við hin jákvæðu hugöarefni sin.
S.S.
24
islendingaþættir