Íslendingaþættir Tímans - 03.08.1972, Blaðsíða 15

munu seint gleyma áhugaeldinum og
þeirri bjartsýni, sem birtist hjá honum
i þeim umræðum.
Áformað er nú, að þjóðin minnist 11
alda sambúðar sinnar við landið með
myndarlegu átaki i landgræðslu og
landverndarmálum. Páll vann með
öðrum að undirbúningi þess máls með
miklum stórhug og bjartsýni. Hann
hafði þegar lýst hugmyndum sinum og
gert sinar tillögur til nefndarinnar,
sem að þessu vinnur. Vonandi komast
þær sem flestar i framkvæmd. Páll
Sveinsson verður þvi miður ekki til að
stjórna liðinu i þeirri nýju sókn. En
merkið stendur, þótt maðurinn falli.
Áfram verður unnið að þvi að vernda,
bæta og fegra landið okkar, við gerum
það m.a. i minningu góðs drengs, sem
unni starfi sinu af alhug og var i þvi
heill og allur.
Ég sendi ástvinum og aðstandend-
um Páls minar innilegustu samúðar-
kveðjur. Ég mun ætið minnast hans
með virðingu og þakklæti.
Jónas Jónsson
t
Páll Sveinsson landgræðslustjóri
fæddist að Asum i Skaftártungu, 28.
október 1919, sonur merkishjónanna
Sveins Sveinssonar og Jóhönnu Sig-
urðardóttur frá Asum — siðar Fossi i
Mýrdal. — Hann varð bráðkvaddur að
heimili sinu, Gunnarsholti, 14. þ.m. 52
ára.
Með Páli Sveinssyni landgræðslu-
stjóra, i Gunnarsholti hverfur af
athafnasviðinu sá maður, sem öðrum
fremur hefir i tvo áratugi verið mörg-
um tákn mikillar sóknar i land-
græðslumálum og hafa verk hans
speglað mikla breytingu i viðhorfum
samfélagsins til landsins. Páll helgaði
þessum málum allt lifsstarf sitt — á
fjórða áratug.
Páll naut ungur reynslu og leiðsagn-
ar Gunnlaugs Kristmundssonar fyrsta
sandgræðslustjórans, frumherjans við
stöðvun landeyðingar og uppgræðslu,
sem hófst samkvæmt lögum frá 1907.
Siðan vann Páll hjá Runólfi Sveins-
syni sandgræðslustjóra, bróður sin-
um, en Runólfur var landskunnur
hugsjóna- og athafnamaður i land-
græðslumálum. Samstarf þeirra
bræðra að þeim málum var með ágæt-
um enda árangursrikt.
Við sviplegt fráfall Runólfs 1954 tók
Páll við starfi sandgræðslustjóra — og
á árinu 1965 varð hann landgræðslu-
stjóri.
Með háskólanám i landgræðslufræð-
um, snortinn af hugsjónum og áhuga
brautryðjendanna — og löngu starfi að
þeim málum — var Páll vel búinn und-
ir starf landgræðslustjóra, enda var
landgræðslan honum hugsjón.
Hugur Páls var alla tið gagntekinn
af áhuga fyrir uppgræðslu landsins —
svo að önnur áhugamál viku. — Hann
þráði að koma sem mestu i verk. Með
þrotlausri elju náði hann miklum
árangri i landgræðslustarfinu, sem
stuðlaði að auknum skilningi ráða-
manna á mikil-vægi landgræðslunnar
og auknum fjárveitingum til hennar.
Páll lagði jafnan mikla áherzlu á
það að fjármagnið, sem veitt var til
landgræðslunnar nýttist sem bezt og
varð vel ágengt i þeim efnum.
Páll átti gott samstarf við bændur
viða á landinu og við áhugamenn um
landgræðslumál, sem var honum
hvatning.
Trú Páls á tilgang starfsins var hon-
um aflgjafi við að klæða landið gróðri
og árangurinn sannfærandi fyrir sam-
tið hans um að sigur landgræðslu yfir
landeyðingu væri mögulegur.
Árangursrik störf og hvatningar
brautryðjendanna Gunnlaugs, Runólfs
og Páls um áratugaskeið, kunna að
hafa haft meiri áhrif en annað til að
breyta áhugaleysi og tregðu i fyrstu
áhugaöldu fyrir aukinni iandgræðslu,
sem nú gengur yfir og knýr æ fleiri til
athafna á þvi sviði. Sú breyting sýnir
mikla viðurkenningu á gildi þeirra
verkefna, sem Páll helgaði lifsstarf
sitt.
Eitt af áhugamálum Páls var
áburðardreifing úr flugvélum til að
auka afköst ræktunarstarfsins. bað
hefir reynzt veigamikið framfara-
skref.
Auk aðalstarfs landgræðslustjóra
rak Páll stærsta bú landsins — nauta-
og fjárbú — og framleiddi grasið fyrir
heyköggla-verksmiðjuna i Gunnars-
holti. Sú tilraun til fóðuröflunar hefir
gefið góða raun.
Páll var starfssamur og hugmaður.
— Hann vænti árangurs af starfi
undirmanna sinna, sem jafnan virtu
hann mikils. Hann var hledrægur —
hugsaði meira um árangur starfsins
en að kynna hann.
Minni Páls var viðbrugðið. Hann var
á vissum sviðum dulur en átti mikla
hjartahlýju. Hann var að eðlisfari við-
kvæmur, en gat, ef þvi var að skipta,
sýnzt stórlyndur. — Umbrot i skaphöfn
— i einu formi eða öðru — sýnast oft
vera áberandi þáttur i mikilvirku
sköpunarstarfi, sem einkenndi lif
Páls. Hann naut þess að takast á við
auðnir og sanda og breyta þeim i iðja-
græn nytjalönd — eins og Skógasand,
Þjórsárdal og mörg svæði önnur viða á
landinu. —Slik skapandi frumverk tjá
jafnan hinn innra mann,þau stækka
sjónviddina og auka á trú manna, þau
verða nýjar viðmiðanir og leiðarljós
öðrum til að likja eftir og við mótun
markmiða i framfarasókn. —Slik verk
veita mikla lifsnautn, sem Páll naut i
rikum mæli.
Ég ætla, að Páll hafi verið þakklátur
samfélaginu fyrir að gera honum
mögulegt að vinna að hugsjónamáli
sinu: uppgræðslu og ræktun landsins
— og þess vegna talið sig gæfumann. —
Einnig hitt^að bændur landsins — og
samfélagið i heild — þakki honum
mikið lifsstarf, sem mun koma óborn-
um kynslóðum að notum.
Þegar starfssaga Páls Sveinssonar
verður skráð og metin að veröleikum
verður hún merkur kafli i framfara-
sögu landbúnaðarins og merk saga um
lifræn samskipti mannsins og landsins
á okkar tima.
Um leið og fjölskylda min og ég
kveðjum Pál Sveinsson landgræðslu-
stjóra, með söknuði og þakklæti fyrir
langa og trygga vináttu þá vottum við
ástvinum hans, Guðmundu Daviðs-
dóttur, börnum hans og ættingjum
innilega samúð okkar.
Jóhannes G. Ilelgason.
t
bessi mikli baráttumaður um
uppgræðslu landsins er horfinn af
sjónarsviöinu. Svo óvænt, svo skyndi-
lega — en hvers vegna? Hvers vegna
hann, sem átti svo miklu ólokið? Þvi er
erfitt aö svara.
Páll útskrifaðist sem búfræöingur
frá Bændaskólanum að Hólum vorið
1941. En hugurinn stefndi að hærra
markmiöi , svo aö hann fór til Banda-
rikjanna til enn frekari náms. Hann
lauk námi þaðan áriö 1948. Eftir það
hóf hann starf hjá Sandgræöslunni
undir stiórn bróður sins, Runólfs, sem
þá var sandgræðslustjóri,
en hann lézt af slysförum
árið 1954. Þá var Páll settur i em-
bættið og seinna skipaður sem slikur
og enn siðar sem landgræöslustjóri,
þegar það embætti var stofnaö.
Gegndi hann þvi til dauðadags.
Páll var stórhuga og mikilvirkur um
eflingu gróðurs. Miklu kom hann I
verk i þeim efnum, og átti miklu
ólokiö. En þvi miöur entist honum ekki
aldur til að koma öllu þvi i verk, sem
hugurinn stóð til.
Góöur drengur hefur gengið sin
siöustu spor. En minningarnar' um
mikilhæfan mann munu lifa áfram.
Ég votta öllum vandamönnum hans
mina dýpstu samúð.
Höskuldur Egilsson
Gljúfraborg,
Breiðdal, S-Múl.
íslendingaþættir
15