Réttur - 15.03.1935, Blaðsíða 27

lega, skapfestulausa persónu og bera uppi einhverja
sveiflusterkustu tíma. Þarna verður hið mesta ósam-
ræmi. Fyrra hluta sögunnar að minnsta kosti er hinn
mesti tvískinnungur í lýsingunni á Iiauki. Á bak við hið
rómantiska yfirbragð sést alls staðar kaldranalegt glott
höfundarins, sem háðsleg fyrirlitning lýsir af. Þannig
mylur skáldið niður jafnharðan þann persónuleik, sem
það er að byggja upp.. Hin rómantiska persóna er and-
vana fædd í sögunni, og hinn raunsæi maður, sem í
sköpun er, getur lítinn lífsmátt öðlazt. Þó stefnir allt
til meira samræmis og festu í skapgerð Hauks.
Að máli og stíl er sagán mjög ósamfelld. Stíllinn er
víða óþolandi. Hið eilífa „ojæja“ og svipaður stílsmáti
getur gert mann fokvondan. Skáldið mun með þessu
hafa viljað ná alþýðumáli, og lendir þannig út í stælingu,
í stað þess að skrifa sinn eigin stíl. Verður því stíllinn
óeðlilegur og fálmandi, eða smekklaus, en sjaldan mark-
viss og nákvæmur. Víða gína stóryrði yfir litlu efni,
eða höfð eru ósmekkleg orðatiltæki um hlutræna fegurð,
t. d. í náttúrulýsingum. Sökum ómarkhæfni stílsins fat-
ast skáldinu bæði fyndni og ádeila. En þó eru sprettir
í sögunni, þar sem ólgar kraftur máls og stíls, og reynd-
ar er svo alls staðar undir niðri.
Allt ber að sama brunni um söguna, hvort sem litið er
á efnismeðferð, persónulýsingu, mál eða stíl. Skáldið
hefir ekki beðið þeirrar stundar, að efnið kveiktist sam-
an í lifandi heildarform. Samræmi efnis og forms, sjálft
listarmótið, vantar. Það eru víða skáldleg átök í sög-
unni, en eldskírn listarinnar öðiaðist hún ekki. Sagan
varð sundurlaus og flakandi.
Það er jafn heimskulegt að fordæma skáldið fyrir það,
þó að því misheppnist verk sitt, eins og vilja breiða yfir
þá galla, sem á verkinu eru, af hlífð við höfundinn.
Mörgum hæfileikamestu skáldum hafa misheppnast
fyrstu verk sín, og*því má ekki gleyma um „Og björgin
klofnuðu“, að það er frumsmíð höfundarins í skáld-
sagnagerð. Með ljóðum sínum hefir Jóhannes úr Kötl-
27