Andvari - 01.01.1939, Blaðsíða 69

Andvari
Blóm og aldin
65
tegund eða ættkvísl í ætt, sem annars frævast af dýrum,
er vindfrævunarplanta, eins og t. d. brjóstagrasið í sól-
eyjaættinni. í þessu sambandi mætti einnig minna á
beitilyngið, o. fl. skyldar tegundir, sem að vísu frævast
af skordýrum fyrst eftir að blómin springa út, en virð-
ist grípa til vindfrævunar, þegar blómin taka að eldast,
ef dýrfrævunin hefir brugðizt. Þetta dæmi sýnir, að milli
dýr- og vindfrævunarblóma er ekki svo mikið djúp stað-
fest, eins og í fljótu bragði gæti virzt.
Vatnsfrævun. Af öllum þeim fjölda blómplantna,
sem á jörðu vorri vaxa, eru þær tiltölulega fáar, sem
lifa í vatni. Almennt er svo álitið, að þær blómplöntur,
sem í vatni lifa, séu afkomendur landplantna, á líkan
hátt og selir og hvalir eru taldir afkomendur landspen-
dýra. Flestar vatnaplöntur frævast á sama hátt og land-
Plönturnar, með aðstoð vinds eða dýra, enda teygja þær
vanalega blóm sín og blómskipanir allverulega upp yfir
vatnsborðið. Samt eru það allmargar þeirra, sem nota
vatnið sem boðbera sín á milli, en blóm þeirra eru þá
annað hvort alveg i vatnsskorpunni, eða fullkomlega í
hafi. Sérkennileg í þessu efni er vatnajurt sú, er Vall-
isneria heitir, hún er tvíbýlisjurt, þ. e. með einkynja
hlómum, og sitja karl- og kvenblóm sitt á hvorum ein-
staklingi. Þegar karlblómin eru fullþroska, slitna þau
aí stönglinum og berast með vatninu að kvenblómunum,
Sa*n fljóta í vatnsskorpunni. Frævunin fer síðan fram
v*ö snertingu fræfla og fræna, líkt og áður var getið
Un* við grannfrævunina. Þegar blómin fljóta í vatnsskorp-
Un**i. flýtur frjóið venjulega ofan á vatninu. Svo er hátt-
að frævun lónajurtar og haustbrúðu. Þegar blómin aft-
Ur á móti eru kaflæg eins og á marhálminum, velkjast
Hóin alveg í kafi á milli plantnanna. Frjó þau, sem
l°ta í yfirborði vatnsins, eru oft hnöttótt en búin ein-
5