Andvari - 01.01.1939, Blaðsíða 96

Andvari
92 íslenzkt þjóðerni
hin íslenzka höfðingjastétt á söguöld sé komin af norsk-
um óðalsbændum.
Gagnstætt því sem tíðkaðist meðal Norðmanna að
fornu, voru allir frjálsbornir menn á íslandi jafnir fyrir
lögunum. Þeir nutu eins og sama réttar. Engu að síður
var allt frá fyrstu tíð mikill stéttamunur hér á landi.
Vfir bænda-almúganum stóðu hinar kynbornu ættir eða
goðastéttin, sem í raun réttri virðist hafa ráðið nær öllu
í landinu. Goðarnir voru í senn hinir andlegu leiðtogar
fólksins sem hofprestar og verðslegir yfirmenn. Við valda-
aðstöðu þessarar stéttar voru hin gömlu stjórnskipunar-
lög Islendinga fyrst og fremst miðuð. Heimildirnar gefa
enga ástæðu til þeirrar ætlunar, að slík þjóðfélagsstétt
hafi nokkru sinni verið til meðal Norðmanna. Þvert á
móti verður beinlínis af þeim ráðið, að stjórnskipulag sitt
hafi íslendingarnir ekki sniðið eftir norskri fyrirmynd. "
Vér höfum allmargar samtímis heimildir, sem varða sögu
Norðmanna á víkingaöldinni, sem sé skáldakvæðin. Þau
greina að vísu mest frá herferðum og sigrum konung-
anna, en þar er þó líka oft minnzt á þjóðfélagsstéttirnar,
jafnvel einnig á baráttuna milli heiðindóms og kristni.
Samt sem áður er aldrei getið þar um goða í Noregi-
Og í arfsögnunum, þannig sem þær birtast í ritum hinna
gömlu íslenzku sagnaritara, verður hið sama uppi á ten-
ingnum. Ekki einu sinni í hinum ítarlegu frásögnum af
kristniboðinu í Noregi og baráttu konunganna þar gesn
heiðninni eru goðar nefndir. Það er næstum því undr-
unarvert, að hinir íslenzku sagnaritarar skyldu ekki>
vegna áhrifa frá eigin sögu, gefa norskum höfðingjum
fyrri alda goðatitla í frásögnum sínum. Hér má sannar-
lega draga ályktanir út frá þögninni. Hið íslenzka goða-
veldi sem þjóðfélagsfyrirbæri er vissulega ekki arfur frá
hinum norska þjóðstofni.