Andvari - 01.01.1939, Blaðsíða 133
Andvari
Einokunarfélögin 1733—1758
129
unarfélagið sæta ábyrgð, einkum fyrir ónóga aðflutninga
á matuöru, þrátt fyrir mikið harðæri í landinu, skyldi
félagið samt, vegna þeirra erfiðleika, sem verzlun væri
bundin á þeim árum, og þess halla, sem það kynni að
verða fyrir af iðnstofnununum, ekki að eins sleppa við
refsingu, heldur einnig fá eftir gefinn helming gjaldsins
af verzluninni um árin 1756—58, ef það vildi innan
fveggja mánaða, afsala sér verzlun á íslandi og Finn-
mörk, frá árslokum 1758 að telja. Áskilið var, að félag-
ið birgði landið nægilega að vörum þau ár, sem eftir
voru, og fullnægði skyldum, sem því voru á herðar lagð-
ar. bæði við iðnstofnanirnar og sauðfjárbúið á Elliða-
vatni, sem þá var nýstofnað. Með sama konungsúrskurði
var ákveðið, einnig eftir tillögum nefndarinnar, að veita
Magnúsi Gíslasyni amtmannsembættið, en hann hafði
verið settur amtmaður.1) Bæði honum og fleirum hér þótti
félaginu veitast óverðskulduð náð, en það tók boði kon-
ungs og afsalaði sér verzluninni.
Félagið gekk frá verzluninni eins og til var ætlazt,
°9 var því síðan slitið. Skúli Magnússon telur, að fé-
fagsmenn hafi borið meira úr býtum við uppgjörið en
Sem nam nafnverði hlutanna, en vill ekki til taka hve
^iklu meira það hafi verið. Að vísu telur hann nafn-
verð hlutanna lægra en það var, eða 1 400 dali í stað
2 000 dala. En vitað er, að sumir úr stjórn félagsins
vildu gjarnan taka þátt í stofnun nýs einokunarfélags
Uni íslenzku verzlunina. Úr því varð ekki, en kon-
Un9ur tók við verzluninni 1759 og rak hana til 1763, eða
tangað til hún var fengin í hendur Almenna verzlun-
arfélaginu.
Lovsamling for Island III, 232—34 og 277—83.