Iðunn : nýr flokkur - 01.09.1931, Side 19

JÐUNN
Trúin á samfélagið.
213
IV.
Til hvers er nú það, að ætla sér að f-itja upp á nýrri'
trú, er bygð sé á grundveili vitsmuna og raunþekk-
ingar, en ekki tilfinninga og dulrænna opinberana —
úr því að vér, þegar alt -kemur til alls, ekkert skiljum?
Þannig mun verða spurt. — En það er nú alls ekki
rétt, að vér skiljum ekkert. Auðvitað skiljum vér — inn-
an vissra takmarka. Á landábréfum fyrri alda var
nokkur hluti af heinúnum, eða löndin umhverfis Mið-
jarðarhafið, nokkurn veginn rétt teiknað, þótt mestur
hluti jaJðarinnaT lægi í myrkri fyrir mönnum þeirra
tinxa. Á svipaðan hátt verðum vér að ætla, að vísinda-
leg þekking og innsæi nútímans gefi os-s sæmilegt yfir-
lit yfir inokkurn hluta þróun-arskeiðsins, jafnvel þótt
upphafið -og endirinn liggi utan við svið skilnings vors.
Ef vér nú lítum á feril mannsins frá elztu forsögu-
tíimum, sem fornfræðin og mannfræðin gef-a oss nokkra
vitneskju um — alt frá því er forfeður vorir, dýrum
Úkari en mönnum, flökkuðu uim í frumskógunum á
tínxabilinu milli annarar og þriðju ísaldar — ef vér
svo fylgjum slóð hans- áfram, yfir steinöld, eiröld,
járnöld og söguöld, þá virðist ekki of djaTft að full-
yrða, að vér eygjum ákveðna línu, þróun í ákveðna
átt, sem varlta verður betur táknuð en með orðinu
frcimför.
I hverju ier mú þessi framför fólgin? Margt kemur
til greina, er svara skal slíkri spurningu. Hér s-kaJ bent
a þrennar höfuð-staðreyndir: I fyrsta lagi hefir maður-
tán stöðugt verið að auðgast að tækjum, er létta honum
'ifsbaráttuna. I öðru lagi hefir þekkin-g hans á lögum
náttúrunnar, og þar með vald hans yfir öflum hennar,
;Út af verið að aukast. i þriðja lagi hefir útsýn hans
ú*n þessa veröld, sem hann lifir og starfar í, orðið æ
löunn XV.
14