Iðunn : nýr flokkur - 01.09.1931, Síða 54
248
Prédikun og list.
iðunn
ararnir. „Listin fyrir listina," éta [>eir hver eftir öðrum
og fá sig aldrei fullsadda. En athugum nú ofurlítið,
hvað í pessum boðsikap felst.
Hvað er prédikun, og hvað er list? Gerum okkur
fyrst grein fyrir [>ví, hvað við felum í þessum oröum.
Pegar nýir tímar koma með nýtt viðhorf á ótal svibum
og nýtt mat á verðmætum lífsins, [>á getur nauðsyn
krafist, að menn geri [>ess rækilega grein, hvað felst í
orðum, sem orðnir eru svo rótgrónir kunningjar, að
manni hefir ekki dottið í hug að gera sér [>ess rök-
fræðilega gnein, hvað maöur vill með þeim segja.
Hvað er prédikun? Prédikun er viðleitni að prýsta
inn á vitund annara manna ákveðnum hræringum, sem
fram fara í manns eigin sál. Pegar ég prédika, [>á er
ég að reyna að gera aðra hluttaka í mínum skoðunum,
mínum tiifinningum, — varpa geðbJæ minnar eigin sál-
ar á sálir annara, — vekja hjá öðrum [>ær öldur, sem
risa og hníga í mxínu sálarlífi og gagntaka vitund mína-
Og hvað er list? Er listin nokkuð annað en [>að, að
kunna að prédika, — að geta varpað geðblæ sinnar eig'
iin sálar á sálir annara, — Láta [>á skynja [>að, sem við
skynjum, — koma af stað í sálum annara þeim hræf-
ingum, sem við verðum varir í okkar eigin sálum? Er
nokkurt listaverk sent út í heiminn með annað hlutverk
fyrir augum en það, að því er ætlað að prédika,
flytja ákveðin sannindi, — vekja ákveðnar geðshræring-
ar, — skýra frá ákveðinni reynslu, — reisa ákveðnar
öldur í sálarlífi annara manna? Ég segi nei, Og lcsta-
gildi verksins fer eftir því, hve vel |>etta tekst. Nái
verkið ekki tökum á þeim, sem það er ætlað, þá hefir
það misheppnast, — er ófullkomið listaverk eða ekkert
listaverk. Fari höfundurinn aftur á móti eldi um sálu
annara með verki sínu, nái þeám á vald skoðana s:nna,