Iðunn : nýr flokkur - 01.09.1931, Side 59

IÐUNN
Prédikun og list.
253
ekki höf. náð marki sínu, prátt fyrir alt — og sigrað?
Kannske er bók hans skáldskapur — hvað sem gagn-
rýmin segir.“
í jiessum orðum heyja gamli og nýi tíminn baráttu
sína. Gamli tíminn dæmir eftir [)ví, að ekki. er fullnægL
viðurkendri kröfu um hátt framsetningar og segir:
Þetta er ekki skáldskapur. En ritdómarinn sér pað,
sem verið er að segja. Hann hefir auga fyrir hinni
átakanlegu mannlífsmynd og sér það, sem alpýðukonan
sá. Og niðri í djúpum sálarlífsins hreyfir sér tilfinning
fyrir pví, að kannske sé jretta skáldskapur, af því
að lesandinn hefir verið látinn fylgjast með, — hvað
sem jiví líður, hvernig framfylgt hefir verið viður-
kendum formum.
III.
Um heiminn fer nú ný menningarstefna, sem hefir
nýjan boðskap að flytja, og hún vill tala til manna, sem.
drottnandi menningarstefna hefir ekki látið sig neinu
skifta. — Tvent ber til, að verk jrau, sem hún siendk
út í heiminn, geta ekki náð viðurkenningu jieirra
manna, sem sogið hafa sig fasta á brjóst þeirrar mienn-.
ingar, sem ríkt hefir. Fyrst er það, að boðskapuriinn,
sem hún flytur, liggur fyrir utan áhugaefni þeirra, og
boðskapurinn sjálfur þeim því einskis virði og mögu-
leikarnir litlir til að skilja hann. I öðru lagi krefst
nýi boðskapurinn og nýju áheyrendurnir, sem hann
er ætlaður, nýrra forma, — nýrra hátta í framsögu,
nýs tónfalls og hrynjanda, nýrra lita og lína, — sem
ekkert gildi hafa haft í heiimi hinnar eldri menningar.
Sú menning, sem rikt hefir og nærir á brjóstum sér
þá menn, sem valdið þykjast hafa til að dæma listir
og listaverk, á rætur sínar í þörfum þeirrar stéttar,
sem hefir gnægðir lífsþæginda. Sú stétt gerir |)ær