Iðunn : nýr flokkur - 01.09.1931, Síða 60

254
Prédikun og list.
IÐUNN
kröfur til listamianna sinna, að þeir veiti henni eitthva&
það, sem drepið getur niður tómleika iðjuleysis, en
krefst j)ó ekki miikillar áreynslu. Hún vi'll gjarna verða
fyrir stórfeldum áhrifuim og lifa sterkar stemningar.
Hún hefir ekkert á mótii |)ví að lesa um eymd og ó-
hamingju. Hún vill geta grátið yfir óhamingju peirra
manna, seni drepist hafa úr hor á fjariægum öldum,
eða líða fyrir sérstök óvanaleg óhöpp. — En pað veldur
•ój)ægindum, sérstaklega þeim, sem veikgeðja eru, ef
verið er að draga fram J)jáningar, sem bersýnilegt er
að mikill hluti mannkynsins iíður og er hvarvetna í
umliverfi að finna. Hún j)ráir ekki viðfangsefni til að
brjóta til mergjar. Hún práir rómantískan huliðshjúp
í málblæ, línum og iitum. Hún vill fá eitthvað, sem
getur gefið ímyndun hennar byr undir vængi, svo að
hún geti búið sér tiil alls konar yndisleg draumalönd,
j)egar hún er orðin j)reytt á tilbreytingarleysi sæliífsinS.
En nýja stefnan er stefna raunsæisins. Hennar hlut-
verk er að sýna lifið eins og það er og skilyrði fyrir
j)ví, hvernig j)að gæti verið. Hún vill tala til stéttar,
sem er j)að nauðsyn að vita sem bezt sikil á málum
raunveruleiikans, skilja aðstöðu sína í lífinu, hlutverk
sitt og köLlun. — Til að ná tiil j)eirrar stéttar, |)arf
alt önnur form. Og málefnið, sem verið er að boðai
henni, jiolir ekki neina rómantiska huliðsblæju, sem
ídraumkend imyndunargáfa á að lesa í gegnum. Það
heimtar nakta frásögn, hreinar línur og sterkar.
:Sú menning, sem nú vill ryðja sér til rúms, byggir
tilveru sína á skarpari skilniingi og dýpri jiekkingu á
raunveruleika lífsins og möguieiikum j)ess. — Þess
vegna tialar hún máli, sem eldri menningunni veitist
joft erfitt að skilja.
Gunnar Benediktsson.