Morgunn - 01.06.1976, Síða 41

TRÚ OG I’EKKING
39
Nú er þannig komið, að sífellt fleiri raunsæir menn eru
farnir að gera sér grein fyrir, að menning okkar hefur tapað
einhverju mikilvægu og að þetta tap er hættulegt og örlaga-
ríkt vegna þess að það skilur eftir tómarúm og óeirð, sem
efnisleg gæði geta ekki bætt upp. í andlegu lifi Evrópubúa
eru trúarbrögð og hugsjónir nú aftur í brennidepli. Hin ráð-
andi stefna meðal fulltrúa vísinda og trúarbragða er hins
vegar sú núorðið að leiða hjá sér það, sem ber á milli trúar
og þekkingar með því að halda því fram, að trúarbrögð og
vísindi séu tvenn ólik svið mannlegs lífs, tvenn algjörlega
aðskilin mál, sem séu hvort öðru óviðkomandi.
Menn halda því fram, að það, sem trúarbrögðin fjalla um,
það geti vísindin yfirleitt aldrei komist i neina snertingu við,
og það, sem vísindin taki til meðferðar, það geti á hinn bóg-
inn trúarbrögðin ekki nálgast. Trú og þekking, segja menn,
geta i raun og veru ekki staðið í stríði, því að þessi mál eiga
ekkert sameiginlegt;. Trúin fjallar einmitt um það, sem menn
geta ekki vitað, ekki þekkt og ekki hugsað. Trúarbrögðum og
visindum ber þess vegna að spara sér óréttmæta og ósann-
gjarna afskiptasemi af málum hvors annars, þá munu árekstr-
arnir hverfa.
Þetta fólk telur, og það mun trúlega vera algengasta skoð-
un á þessum málum nú bæði meðal vísindamanna og guð-
fræðinga, að trúarlegt viðhorf, sem vísindalega verður að telj-
ast hrein fásinna, geti vel verið trúarlegur sannleikur, sann-
leikur fyrir trúna, og samtímis algjörlega ósatt, fullkomlega
rangt séð frá skynseminni. Þannig gæti guðfræðingur hæglega
átt sina guðfræðilegu trú á það, sem hann með almennri
nútíma vísindalegri menntun veit að er fjarstæða og slíkt
hið sama gæti einnig gilt um vísindamann. Að áliti þessara
manna er m. ö. o. til tvenns konar sannleikur, þar sem hvor
er hinum óviðkomandi.
Ef þetta er tilfellið, ef það er í raun og veru svo, að sann-
leikur trúarbragðanna, heimur trúarbragðanna, sé eitthvað,
sem maðurinn getur yfirleitt ekki nálgast með meðvitaðri
hugsun sinni, þá leikur enginn vafi á þvi, hvort sviðið, hvor