Fréttablaðið - 08.05.2012, Blaðsíða 16

8. maí 2012 ÞRIÐJUDAGUR
Skotveiðifélag Íslands – Skotv-ís – hefur allt frá stofnun þess
barist fyrir siðbót meðal skot-
veiðimanna á Íslandi. Mikið vatn
hefur runnið til sjávar síðan um
miðjan áttunda áratuginn, þegar
félagið var stofnað, og er óhætt
að segja að vel hafi gengið að
koma siðbótinni á. Það er í raun
aðdáunarvert að sjá hve frum-
kvöðlar félagsins voru framsýnir,
en til vitnis um það eru siðaregl-
ur Skotvís (sjá á www.skotvis.
is). Í siðareglunum er farið yfir
hvernig góður veiðimaður skuli
haga sér gagnvart sjálfum sér,
öðru fólki og síðast en ekki síst
náttúru landsins. Siðareglurnar
eru til halds og trausts fyrir þá
sem eru að taka fyrstu skrefin í
veiðum og fyrir eldri og reyndari
veiðimenn til að spegla sig í og
máta sig við.
Eitt af því sem fram kemur í
siðareglum Skotvís er að góður
skotveiðimaður tekur þátt í
rannsóknum og eykur stöðugt
þekkingu sína á veiðistofnum.
Skotvís hefur oftar en ekki átt
frumkvæðið að því að leggja vís-
indamönnum lið með öflun sýna
og talningu á stofnum. Nýlega
voru sýndir í Ríkissjónvarpinu
hreint magnaðir þættir BBC
með David Attenborough um
líf á heimsskautunum. Þar kom
fram að í Kanada hafa stjórnvöld
fengið frumbyggja landsins í lið
með sér til að afla upplýsinga um
breytingar á búsvæðum þeirra.
Slík verkefni eru varla fram-
kvæmanleg nema með samstarfi
frumbyggja og vísindamanna,
en veiðar þeirra fyrrnefndu hafa
mótað þeirra lífsafkomu alla tíð
og vitneskja þeirra um lífríkið,
dýrastofna og umhverfið er ómet-
anlegt framlag í svona verkefni.
Svona samstarf þekktist hér-
lendis á árum áður, en hefur því
miður farið mikið aftur. Svo virð-
ist sem lítill sem enginn vilji ríki
hjá núverandi stjórnvöldum til að
taka höndum saman með veiði-
mönnum og vinna verkefnin í
samstarfi. Þess í stað er ítrekað
lagt til eitt og annað sem snýr
að því að þrengja rétt manna til
að veiða og nýta það sem landið
gefur af sér. Á síðustu árum hafa
augu æ fleiri opnast fyrir því
hversu rík þjóð við erum þegar
kemur að heilnæmum afurðum
úr lífríki Íslands. Afurðir villtra
dýra eru einhver heilnæmasti
matur sem finna má og dýrin
sem veidd eru hafa lifað við ólíkt
betri aðstæður en þau sem alin
eru til manneldis með búskapar-
háttum verksmiðjuframleiðslu.
Þessa auðlind er sjálfsagt að
nýta og með samstarfi við þús-
undir veiðimanna væri hægt að
fá mun skýrari mynd af áhrifum
veiða á ástand veiðistofnanna og
í framhaldi af því móta heild-
stæða stefnu um skotveiðar og
aðrar nytjar.
Öðru hverju skjóta upp kollin-
um fréttir af slæmri umgengni
veiðimanna, en ég fullyrði að um
fáa einstaklinga er að ræða úr
hópi þeirra þúsunda sem stunda
veiðar á löglegan og ábyrgan
hátt. Agaleysi meðal veiðimanna
þekkist hins vegar því miður,
ekki síður en hjá öðrum hópum,
en við í Skotvís teljum að besta
leiðin til að uppræta óæskilega
hegðun sé fræðsla og að veiði-
menn leggi sig fram um að vera
hver öðrum góð fyrirmynd. Það
þarf að gera öllum ljóst að í sam-
félagi veiðimanna líðst ekki slæm
umgengni. Náttúra Íslands er
dýrmætasta auðlind veiðimanns-
ins og um hana ber okkur öllum
að ganga af virðingu. Landspjöll
eftir ökutæki eru annað brýnt
umhverfismál en því miður er
það svo að sá málaflokkur og
ramminn utan um hann er á kol-
vitlausri leið enda er samráð við
forsvarsmenn ferðafólks sorg-
lega lítið og enn minna gert með
tillögur þeirra.
Ástæður þess að erfitt reyn-
ist að koma böndum á „utan-
vegaakstur“ eru margvíslegar
en maður spyr sig hvort ekki sé
um sama hóp að ræða og ekur
um vegi og götur landsins á ofsa-
hraða og virðir ekki umferð-
arreglur. Hvers vegna ætti sá
hópur að virða frekar lög um
náttúruvernd þar sem sektir og
úrræði eru jafnvel enn minni en
heimildir í umferðarlögum leyfa?
Vandinn liggur að stórum hluta í
lélegri upplýsingagjöf, misræmi
í reglum og agaleysi.
Skotveiðifélag Íslands hefur
frá upphafi náð ótrúlega góðum
árangri og fyrir framtak félags-
ins má segja að siðbót og aga
hafi verið komið á í veiðum og
umgengni veiðimanna.
Markmið félagsins eiga oftar
en ekki heilmargt sameiginlegt
með markmiðum náttúruvernd-
arsamtaka enda gerir félagið sér
það ljóst að án heilbrigðra dýra-
stofna og því sem næst ósnort-
innar náttúru verða engar veiðar
stundaðar til framtíðar. Næst-
komandi haust mun Skot vís
standa fyrir ráðstefnu um fag-
lega veiðistjórnun í samvinnu
við Umhverfisstofnun með það
að markmiði að efla veiðistjórnun
á Íslandi, en til að það geti gerst
þarf að auka mikið samvinnu
og samstarf á milli vísindasam-
félagsins og þeirra sem þekkja
landið sitt í gegnum veiðar, nytj-
ar eða aðra útiveru.
Öðru hverju
skjóta upp koll-
inum fréttir af slæmri
umgengni veiðimanna,
en ég fullyrði að um fáa
einstaklinga er að ræða
úr hópi þeirra þúsunda ...
Ár er liðið frá því að samning-ar á milli Sjúkratrygginga
Íslands og sérfræðilækna runnu
út þann 31. mars 2011. Í kjölfar-
ið og vegna samningsleysis hafa
sjúklingar þurft að greiða komu-
og umsýslugjald fyrir þjónustu
sérfræðilækna á stofum þeirra.
Hér er um viðbótargjald að ræða,
sem leggst við hluta sjúklings í
útlögðum kostnaði. Rétt er að taka
fram að ekki allir sérfræðilæknar
innheimta slíkt gjald. ÖBÍ hafa
borist dæmi um viðbótargjöld á
bilinu 500 kr. til 3.500 kr. fyrir
hverja komu.
Staðan bitnar fyrst og fremst
á tekjulágum einstaklingum og
fjölskyldum sem þurfa á þjón-
ustu sérfræðilækna að halda. Þar
er þyngst byrðin á langveikum
og öldruðum, sem þurfa meira á
heilbrigðisþjónustu að halda, þar
með talið þjónustu sérfræðilækna,
en allur almenningur í samfé-
laginu. Ástandið hefur í för með
sér auknar álögur fyrir þessa ein-
staklinga og fjölskyldur þeirra og
kemur sérstaklega illa við tekju-
lága aldraða, öryrkja og foreldra
langveikra barna. Í rannsókn sem
framkvæmd var 2006 af Rúnari
Vilhjálmssyni félagsfræðingi
kom fram að öryrkjar vörðu um
6% af heildartekjum heimilisins
í heilbrigðismál. Sú tala hefur að
öllum líkindum hækkað, en gjald-
taka sjúklinga í heilbrigðiskerfinu
jókst umtalsvert í kjölfar banka-
hrunsins, sbr. könnun Hagdeildar
ASÍ frá byrjun árs 2009.
Einstaklingur með afsláttarkort
borgar að fullu komu- og umsýslu-
gjald. Þar sem þetta er viðbótar-
gjald gefur það ekki rétt upp í
afsláttarkort Sjúkratrygginga
Íslands. Hér er því um að ræða
hreint viðbótargjald sem sjúk-
lingurinn einn ber kostnaðinn af.
Sjúklingar sem reglulega leita til
sérfræðilækna bera þá tugi þús-
unda í viðbótargjald yfir lengra
tímabil.
Eitt af markmiðum laga um
réttindi sjúklinga er að tryggja
sjúklingum tiltekin réttindi í sam-
ræmi við almenn mannréttindi.
Óheimilt er að mismuna sjúkling-
um, meðal annars á grundvelli
efnahags. Þjónusta sérfræðilækna
er einn nauðsynlegur þáttur í veit-
ingu heilbrigðisþjónustu. Gjald-
taka fyrir hvers kyns heilbrigðis-
þjónustu á að fara eftir ákvæðum
laga um sjúkratryggingar og
ákvæðum sérlaga eftir því sem
við á, og engu öðru.
Minna má á Samning Samein-
uðu þjóðanna um réttindi fatlaðs
fólks, sem undirritaður var af
Íslands hálfu fyrir réttum 5 árum
(30. mars 2007) en í 25. gr. samn-
ingsins er kveðið á um að aðildar-
ríkin skuli „…viðurkenna að fatlað
fólk hafi rétt til þess að njóta góðr-
ar heilsu að hæsta marki sem unnt
er án mismununar vegna fötlun-
ar. […] að sjá fötluðu fólki fyrir
heilsugæslu og heilbrigðisáætlun-
um, sem eru ókeypis eða á viðráð-
anlegu verði og eins að umfangi,
gæðum og á sama stigi og gildir
fyrir aðra einstaklinga…“.
Hver er staðan í samningavið-
ræðum Sjúkratrygginga Íslands
og samninganefndar sérfræði-
lækna? Eru samningaviðræður í
gangi á milli samninganefndanna
eða er algjör biðstaða?
ÖBÍ skorar á samningsaðila
að sameinast í þeirri viðleitni að
semja sín á milli þannig að öllum
notendum þjónustu sérfræðilækna
sé tryggt aðgengi að sérfræðiþjón-
ustu án aukinnar kostnaðarhlut-
deildar sjúklinga.
Álögur á sjúklinga vegna komu-
og umsýslugjalda sérfræðilækna
Siðferði og veiðistjórnun
Veiðistjórnun
Elvar Árni Lund
sjávarútvegsfræðingur
og MPM að mennt og
formaður Skotvís
Tvö dæmi um viðbótarútgjöld örorkulífeyrisþega
vegna þjónustu sérfræðilækna:
Viðbótargjald - samtals Tímabil
Dæmi A – 5 komur til sérfræðinga 9.000 kr. ágúst 2011 – janúar 2012
Dæmi B – 3 komur til sérfræðinga 8.000 kr. janúar 2012
Heilbrigðismál
Guðmundur
Magnússon
formaður
Öryrkjabandalag Íslands
Málþing um raflínur og strengi
Iðnaðarráðherra og umhverfisráðherra hafa skipað nefnd er
móta skal stefnu um lagningu raflína í jörð í samræmi við
þingsályktun Alþingis í þskj. 748 frá 1. febrúar 2012.
Á undanförnum árum hefur orkuframleiðsla á Íslandi aukist
mjög og jafnframt gagnrýni á neikvæð umhverfisáhrif hennar.
Einn þáttur þeirra áhrifa er sjónmengun af völdum háspennu-
lína og hefur sú krafa orðið háværari að jarðstrengir séu nýttir í
stað loftlína.
Mikilvægt er að fyrir liggi stefnumörkun um með hvaða hætti
og á hvaða forsendum skuli stefnt að lagningu raflína í jörð
og til hvaða þátta skuli sérstaklega taka tillit í þeim efnum.
Nefndin boðar til opins málfundar um málefnið þann 11. maí
næstkomandi.
Fundurinn fer fram í stofu 101 í Odda, Háskóla Íslands
11. maí næstkomandi og stendur frá kl. 13.00-15.15.

Dagskrá
• 13.00-13.05 Setning. Þingsályktun. Nefnd um stefnumörkun.
• 13.05-13.25 Þórður Guðmundsson, forstjóri Landsnets:
Jarðstrengir – flutningsgjaldskrá og umhverfi.
• 13.25-13.45 Guðmundur Ingi Guðbrandsson, framkvæmda
stjóri Landverndar:
Mikilvægi umhverfisþátta í stefnumörkun um jarðstrengi.
• 13.45-14.05 Daði Már Kristófersson, dósent við Háskóla
Íslands: Mat á umhverfiskostnaði raflínulagna.
• 14.05-14.15 Hlé
• 14.15-14.35 Stefán Thors, forstjóri Skipulagstofnunar,
Raflínur, skipulag, mat á umhverfisáhrifum
• 14.35-15.15 Umræður
Fundarstjóri: Róbert H. Haraldsson, prófessor í heimspeki við
Háskóla Íslands
Aðgangur er ókeypis. Allir velkomnir á meðan húsrúm leyfir.
Gamalt fegrunarráð - í nútímalegum búningi
Dreifingaraðili Danson ehf :: Sími 588 6886
Agúrku roll on
Örgöngur Ferðafélags Íslands
Þátttaka er ókeypis – allir velkomnir.
Á hverjum miðvikudegi í maí, er farið í
gönguferðir um Grafarholt og nágrenni
þess. Þátttakendur safnast saman við
hitaveitugeymana og þaðan er gengið í
1 ½ - 2 tíma um nærliggjandi holt og heiðar.
Ferðalok eru við geymana. Ganga hefst kl
19. Ferðir sem þessar hafa verið farnar í maí
undanfarin 3 ár og eru þátttakendur orðnir
samtals um 400.
Þótt aðallega sé gengið á stígum, liggur leið
að nokkru um móa og því ráðlegt að vera í góðum gönguskóm. Þetta eru ekki hraðgöngur.
Örgöngur eru aldrei felldar niður vegna veðurs. Klæðið ykkur í samræmi við veðurútlit.
Göngustjórar eru Guðlaug Sveinbjarnardóttir og Höskuldur Jónsson
Önnur gangan er miðvikudaginn 9. maí. Ganga hefst kl. 19 frá hitaveitugeymunum í
Grafarholti. Leið: Gengið um stíginn sem liggur að Reynisvatni
og norðan þess. Þá er farið undir Reynisvatnsveginn og inn á stíg
ofan nýja hverfisins sem er kennt við Haukadalsmenn. Stígurinn
liggur austan í Reynisvatnsásnum og upp á hann – þaðan niður
Klofabrekkur að Reynisvatni og gengið til baka um suðurbakka
vatnsins og inn á malbikaðan stíg er liggur að vatnsgeymunum.
Höskuldur Jónssson fararstjóri og fyrrum forseti FÍ
ásamt Ólafi Erni Haraldssyni forseta FÍ.
HALLDÓR BALDURSSON
FRÉTTIR VIÐSKIPTI SPORT UMRÆÐAN ÚTVARP LÍFIÐ SJÓNVARP
- oft á dag