Dagblaðið Vísir - DV - 20.09.2010, Blaðsíða 16

16 erlent 20. september Mánudagur
bandarískur fangi:
Hefur stefnt
3.800 manns
Bandaríska fanganum Jonathan Lee
Riches hefur verið stefnt fyrir dóm-
stólum þar í landi. Ástæðan fyrir
stefnunni er nokkuð óvenjuleg. Lee
Riches hefur nefninlega sjálfur stefnt
um það bil 3.800 manns í gegn-
um tíðina. Meðal þeirra má nefna
tónlistarmanninn Stevie Wonder,
George W. Bush, fyrrverandi forseta
Bandaríkjanna, og sjónvarpskonuna
Martha Stewart, sem er Íslendingum
að góðu kunn.
Þá hefur hann stefnt heim-
spekingnum Plató, sem dó reynd-
ar fyrir mörg þúsund árum. Einnig
varð fyrrver-
andi reikistjarn-
an Plútó fyrir
barðinu á hinum
lögsóknarglaða
refsifanga. Nú
hafa yfirvöld í
Bandaríkjnum
hins vegar tekið
sig til og stefnt
Lee Riches fyrir
að trufla störf dómstóla með ótelj-
andi stefnum sem ekkert vit er í. Það
er gert í þeirri von að hann láti af
þessari sérstæðu iðju sinni. Riches
hefur setið í fangelsi í 10 ár fyrir
kreditkortasvindl og hefur notað
mestan tíma sinn í að stefna fólki
fyrir mjög óljósar eða engar sakir.
Yfirvöld krefjast þess nú að fangels-
isstjórinn í fangelsinu þar sem Lee
Riches afplánar dóm sinn banni
honum að senda stefnur út um allt.
Mark Zuckerberg, stofnandi og
eigandi Facebook, hefur sagt
að helst vaki fyrir honum að
auka flæði upplýsinga. Þessari
staðhæfingu er aðgerðarhóp-
ur sem berst gegn fordómum
gegn samkynhneigðum ósam-
mála. Meðlimir hópsins segja
að hluti Facebook-síðu þeirra
hafi verið gerður óvirkur. Þeir
fullyrða að þetta sé gert af pól-
itískum ástæðum.
Annar hópur, sem hvetur
fólk til að sniðganga olíufélag-
ið BP, tekur í sama streng. Þau
segja að vefsíðu sinni hafi verið
lokað og að ástæðurnar séu
mjög grunsamlegar. Facebook
hefur hins vegar lýst því yfir að
þess konar herferð eigi einfald-
lega ekki heima á Facebook.
Mörgum finn skjóta skökku við
að halda því fram, enda er Fac-
ebook mjög stórt samskipta-
tæki fyrir stjórnmálamenn og
hvers konar herferðir.
gagnrýna facebook:
Saka Facebook
um ritskoðun
Martha stewart
george W. bush
Íraksstjórn hefur gert samkomulag við Bandaríkjamenn sem
voru gíslar Saddams Hussein í aðdraganda Persaflóastríðsins.
Þeir hafa árum saman krafist skaðabóta vegna tjónsins
sem þeir urðu fyrir. Írak mun borga þeim samtals sem
nemur um 46 milljörðum króna. Margir Írakar eru reiðir
vegna þessa og skilja ekki hvers vegna hin stríðshrjáða
þjóð þarf að greiða Bandaríkjamönnum fyrir misgjörðir
einræðisherrans heitna.
stríðshrjáð þjóð Íraksstjórn hefur ákveðið að greiða banda-
rískum gíslum Saddams Hussein árið 1990 400 milljónir dala í
skaðabætur. Margir Írakar mótmæla því að þjóðin stríðshrjáða
borgi Bandaríkjamönnum skaðabætur.
ÍRAKAR BORGA
SKAÐABÆTUR
Ríkisstjórn Íraks hefur samþykkt að
greiða Bandaríkjamönnum, sem segj-
ast hafa orðið fyrir tjóni vegna ógnar-
stjórnar Saddams Hussein, 400 millj-
ónir Bandaríkjadala, sem jafngildir
um 46 milljörðum íslenskra króna, í
skaðabætur. Ríkisstjórnin hefur gert
sáttmála við Bandaríkjamennina sem
hafa í áraraðir háð baráttu fyrir dóm-
stólum. Þeir segjast hafa verið pynt-
aðir af írökskum stjórnvöldum í fyrra
Persaflóastríðinu, þegar herir Sadd-
ams réðust inn í nágrannaríkið Kúvæt.
Samkomulagið hefur reitt marga
Íraka til reiði sem sjálfir þjáðust af
völdum Saddams og innrásar Banda-
ríkjamanna og bandalagsþjóða þeirra
inn í landið árið 2003. Margir velta fyr-
ir sér hvers vegna þeir þurfi að borga
fyrir glæpi einræðisherrans.
Þá hefur komið í ljós upp á síð-
kastið að langtímaáhrif innrásarinnar
2003 verða mun verri en áður var talið
en Bandaríkjamenn og Bretar notuðu
rýrt úran í skotfæri og sprengjur í stríð-
inu sem hefur valdið gífurlegri meng-
un í Írak. Írak er eitruð eyðimörk, segir
þekktur jarðfræðingur um málið.
gíslar saddams
Yfirvöld í Írak, undir stjórn Saddams
Hussein, tóku hundruð Bandaríkja-
manna sem gísla í aðdraganda Persa-
flóastríðsins árið 1991. Saddam vonaði
að það myndi hræða Bandaríkjamenn
og bandamenn þeirra frá því að ráðast
á landið. Margir gíslanna hafa staðið
í málaferlum við yfirvöld í Írak æ síð-
an og viljað skaðabætur fyrir meintar
pyntingar og þann sálræna skaða sem
þeir urðu fyrir þegar þeim var haldið
föngnum.
Samkomulagið verður að fara fyrir
þingið í Írak, en talið er að erfitt verði
fyrir ríkisstjórnina að afla fylgis við
það þar vegna andstöðu þjóðarinnar
og þeirrar staðreyndar að þingið hef-
ur aðeins einu sinni komið saman frá
þingkosningunum 7. mars.
kröfurnar nema 10 milljörðum
dala
Ali al-Dabbagh, talsmaður ríkisstjórn-
innar, nefndi ekki upphæðina sem Írak
hefur samþykkt að borga. En írakskir
embættismenn hafa áður sagt að Írak
muni borga Bandaríkjamönnunum
sem þjást vegna innrásarinnar í Kú-
veit 400 milljónir dollara. Al-Dabbagh
segir að líta verði á samkomulagið sem
varnarsigur fyrir Írak þar sem kröfur
Bandaríkjamannanna nema samtals
um tíu milljörðum Bandaríkjadala.
Talsmaðurinn sagði að samkomu-
lagið myndi enn fremur stuðla að því
að hömlum þeim er alþjóðsamfélagið
hefur lagt á Írak verði aflétt.
gríðarleg reiði
Eins og áður segir hefur umræðan um
að Írakar borgi Bandaríkjamönnum
bætur valdið mörgum landsmönn-
um mikilli reiði. Spurt er hvenær
Bandaríkjamenn borgi Írökum sem
þjáðst hafa vegna aðgerða stjórnvalda
í Washington. Vefsíðan Iraq Body
Count, sem safnað hefur gögnum um
mannfall meðal almennra borgara í
Írak í stríðinu, segir að um 100 þúsund
Írakar hafi látið lífið vegna ofbeldis frá
innrásinni árið 2003. Hið virta lækna-
blað Lancet reiknaði út árið 2006 að
um 655 þúsund almennir borgarar
hefðu fallið vegna stríðsins.
Verra en í Hiroshima
Þá hafa nýjar skýrslur og rannsókn-
ir um umhverfismengun vegna inn-
rásarinnar valdið mikilli reiði í Írak.
Staðfest hefur verið að Bretar og
Bandaríkjamenn notuðu skotfæri og
sprengjur sem innihalda rýrt úran (e.
depleted uranium) við innrásina í Írak
árið 2003. Samkvæmt nýrri rannsókn
eru fæðingargallar algengari og tíðni
krabbameins og hvítblæðis hærri í
íröksku borginni Fallujah en í Hir-
oshima skömmu eftir að kjarnorku-
sprengju var varpað á borgina undir
lok seinni heimsstyrjaldar.
írak er eitruð eyðimörk
Þekktur jarðfræðingur og sérfræðing-
ur í rýrðu úrani, Leuren Moret, telur
framtíð Íraka vera svarta: „Erfðamengi
írakskra borgara framtíðarinnar er svo
gott sem ónýtt.“ Tehran Times fjallar
um skrif Morets en þar segir hún einn-
ig þetta: „Langtímaáhrif af rýrðu úrani
eru hrein dauðarefsing. Írak er eitruð
eyðimörk. Hver sem þar er er líkleg-
ur til að fá krabbamein eða hvítblæði.
Í Írak er fæðingartíðni stökkbreyttra
algjörlega stjórnlaus.“ Moret útskýr-
ir: „Fyrir hvern erfðagalla sem við sjá-
um núna munum við sjá þúsundir hjá
kynslóðum framtíðarinnar.“ Hún segir
umhverfið í Írak núna vera fullkom-
lega geislavirkt.
Tíföldun krabbameinstilfella
Alþjóðaheilbrigðisstofnunin, WHO,
rannsakar nú mikinn fjölda fæðingar-
galla í Írak en læknar þar í landi hafa
bent á að líklega tengist þeir notkun
Helgi Hrafn guðMundsson
blaðamaður skrifar: helgihrafn@dv.is
Spurt er hvenær Banda-ríkjamenn borgi Írökum
sem þjáðst hafa vegna aðgerða
stjórnvalda í Washington.
sprengdir með rýrðu úrani Skriðdrekar Íraka sem sprengdir voru með sprengjum með rýrðu úrani við úthverfi Bagdad í maí
2003. Læknar og vísindamenn hafa áhyggjur af áhrifum rýrðs úrans. Mynd reuTers