Lögmannablaðið - 01.03.2006, Blaðsíða 16

Óttar: Ég var þarna síðast 2001 og þá
spurðu dómarar mikið, óundirbúið,
og stöðvuðu málflytjendur miskunn-
arlaust í miðjum ræðum. Ég held að
það sé að mörgu leyti gott að gera það
og tel reyndar að íslenskir dómarar
ættu að spyrja meira!
Hvernig hefur gengið að forma spurn-
ingarnar sem landsdómstóllinn leggur
fyrir EFTA-dómstólinn?
Stefán Geir: Áður en ákveðið er að
fara með mál út, og komið að þessum
munnlega málflutningi, hef ég alltaf
verið tilbúinn með spurningar og það
hefur ekki valdið vandræðum. Dóm-
arar hafa stundum breytt þeim.
Óttar: Það má ekki gleyma því að það
er dómari sem óskar ráðgefandi álits.
Það hefur hins vegar vakið athygli
mína hvað menn eiga enn erfitt með
að koma spurningum í hæfilegt horf.
Það ber enn á því að í spurningum
felist í raun ósk um að EFTA-dóm-
stóllinn, eða EB-dómstóllinn eftir at-
vikum, leysi úr réttarágreiningi sem
rekinn er fyrir dómstólum aðildar-
ríkis.
Stefán Geir: Það er ekkert óeðlilegt
þótt EFTA-dómstóllinn þurfi að um-
orða spurningar og gerbreyta þeim því
þetta er flókið réttarsvið, eitt af því
flóknara sem við erum að fást við. Við
erum ekkert verr stödd í þessu en
mörg Evrópuríki og ég veit að Evr-
ópudómstóllinn er að fá spurningar
sem þarf að snúa á hvolf.
Eru lögmönnum sett tímamörk?
Óskar: Hámarkstími fyrir ræðu hvers
lögmanns aðila er 30 mínútur. Ræður
annarra eru styttri, 15 mínútur. Síðan
gefst lögmönnunum kostur á and-
svörum.
Óttar: Það var hringt í mig og ég
inntur eftir því hve langan tíma ég
þyrfti í málflutninginn. Síðan var
„samið“ um 30 mínútur ef ég man
rétt. Þessi knappi tími sýnir væntan-
lega eðli málflutningsins en þegar að
honum kemur liggja gjarnan fyrir ít-
arlegar skriflegar greinargerðir máls-
aðila, stofnana EB og EFTA og ann-
arra samningsaðila, og jafnframt sam-
antekt dómstólsins á þeim (report for
the hearing). Það er því eðlilegt að
ekki sé ætlast til að málflytjendur end-
urtaki sig í málflutningnum – margir
þurfa að koma sínum sjónarmiðum
að. Ég upplifði það þannig að ætlast
væri til að menn vikju að kjarna máls-
ins. Það er kannski hvergi skrifað en
ég taldi svo vera enda ágæt regla.
Stefán Geir: Það er rétt hjá Óttari að
dómarar ætlast ekki til að málflutn-
ingur fari um víðan völl.
Hafa íslenskir dómarar haft frumkvæði
að því að vísa málum til EFTA-dóm-
stólsins?
Stefán Geir: Já, það hefur gerst. Mér
sýnist að íslenskir dómarar séu afskap-
lega tregir til að hafa frumkvæði að
því að afla álits fyrir EFTA-dómstóln-
um og ég hef ekki skynjað frumkvæði
af þeirra hálfu í neinum málum. Ef
það er ekki farið yfir það sérstaklega í
þinghaldi, þá er það gleymt og grafið.
Hamlar kostnaðarþátturinn því að
menn biðji um álit?
Óskar: Já, ég get vel ímyndað mér
það.
Málsmeðferð styttri en
áður
Hvað tekur málsmeðferðin langan
tíma?
Óskar: Ég held að dómstóllinn stefni
nú að því að kveða upp dóma innan
sex mánaða frá því að mál koma á
málaskrá hans, sem er að mínu mati
eðlilegur tími.
Óttar: Þetta er allnokkur breyting frá
því sem var. Ef ég man rétt þá tók
þetta lengri tíma. Þess má geta að það
tekur mjög langan tíma að fara með
mál fyrir Evrópudómstólinn.
Hvað getið þið ráðlagt lögmönnum sem
eru að fara með mál fyrir EFTA-
dómstólinn?
Óskar: Að setja sig mjög vel inn í við-
fangsefnið í tengslum við Evrópurétt-
inn.
Stefán Geir: Það er gott að átta sig á
því að kerfið þarna felur í sér að dóm-
stólar eru að hjálpa íslenskum dóm-
stólum við að komast að réttri niður-
stöðu, að þessu leyti er EFTA-dóm-
stóllinn í eðli sínu öðruvísi. Það eru
fullt af málum með álitaefnum sem
fara í gegnum dómskerfið og eru með
stórum Evrópuréttarálitaefnum án
þess að á þau reyni.
Óttar: Menn þurfa að undirbúa sig
gaumgæfilega. Þetta eru gjarnan
vandmeðfarin mál þar sem reynir á
flókin lögfræðileg álitaefni. Þetta er
sjaldnast svart eða hvítt – klippt eða
skorið.
16 < LÖGMANNABLAÐIÐ – 1 / 2006