Lögmannablaðið - 01.03.2006, Blaðsíða 22

22 < LÖGMANNABLAÐIÐ – 1 / 2006
Á dögunum kom upp mál sem var nokkuð til umfjöllunar
í fjölmiðlum. Málið varðaði rannsókn Fjármálaeftirlitsins á
viðskiptum með stofnbréf í Sparisjóði Hafnarfjarðar. Þetta
mál snertir í raun alla lögmenn, þar sem Fjármálaeftirlitinu
var með úrskurði Héraðsdóms Reykjavíkur heimilaður að-
gangur að öllum bankareikningum ákveðinnar lögmanns-
stofu, án þess að sú stofa eða eigendur hennar væru sérstak-
lega til rannsóknar í málinu. Stjórn Lögmannafélags Ís-
lands lítur mál þetta mjög alvarlegum augum og fjallaði
sérstaklega um það á fundi sínum 11. janúar sl., þar sem
m.a. var samþykkt eftirfarandi bókun:
„Af gefnu tilefni vill stjórn Lögmannafélags Íslands ítreka
skoðun félagsins á mikilvægi trúnaðarskyldu lögmanna við
skjólstæðinga sína sem grundvallarreglu í réttarríki. Þetta
grundvallaratriði endurspeglast m.a. í ákvæðum 22. gr. lög-
mannalaga nr. 77/1998 og 17. gr. siðareglna lögmanna.
Stjórn félagsins telur brýnt að fyrrgreind grundvallarregla
sé í heiðri höfð af hálfu þeirra sem með opinbert vald fara
og að viðkomandi lögmönnum sé ávallt gefinn kostur á að
gæta hagsmuna skjólstæðinga sinna, sem og sinna eigin við
meðferð mála. Þá skal þess ávallt gætt að upplýsingaskylda
lögmanna í tengslum við slík mál gangi aldrei lengra en
nauðsynlegt er í þágu viðkomandi rannsóknar.”
Þetta mál snertir í raun grundvallarskilyrði lögmannsstarfs-
ins, þ.e. trúnaðarsambandið milli lögmanns og skjólstæð-
ings. Skjólstæðingar lögmanna verða að geta treyst því að
málefni þeirra séu þar til meðferðar í trúnaði. Þetta grund-
vallaratriði endurspeglast m.a. í þeim ákvæðum lögmanna-
laga og siðareglna lögmanna sem vísað er til í framan-
greindri bókun. Auðvitað verður að ganga út frá því við
meðferð mála hjá eftirlitsstofnunum og rannsóknaraðilum
ríkisins að lögmannsstofur séu ekki notaðar sem skjól fyrir
ólögmæta starfsemi. Lögmenn skilja auðvitað mikilvægi
þess að rannsókn mála bæði hjá lögreglu og ýmsum eftir-
litsstofnunum gangi fljótt og vel fyrir sig. Það verður hins
vegar að gera skýran greinarmun á lögmanninum sjálfum
og þeim sem til rannsóknar er hverju sinni. Það er gríðar-
lega mikilvægt að trúnaðarsambandi lögmanns og skjól-
stæðings sé ekki stefnt í voða sem sannalega er ástæða til að
óttast ef opinberir aðilar geta opnað upp á gátt t.a.m.
bankareikninga lögmannsstofa án þess að viðkomandi lög-
maður fái rönd við reist og fái ekki vitneskju um það fyrr
en löngu síðar, eins og reyndin var í því máli sem um ræð-
ir. Með því að rýra trúnaðarsamband lögmanns og skjól-
stæðings er grafið undan einum af hornsteinum lögmanns-
starfsins.
En víðar er sótt að lögmönnum. Nú stendur fyrir dyrum
ný lagasetning um aðgerðir gegn peningaþvætti á grund-
velli nýrrar tilskipunar frá Evrópusambandinu þar að lút-
andi. Hlutverk lögmanna er að sjálfsögðu mikilvægt í bar-
áttunni gegn sívaxandi peningaþvætti en lögmenn verða
hins vegar, við þessa lagasetningu, að standa saman um að
gæta þess að þær reglur sem settar verða gangi ekki of nærri
trúnaðarsambandi lögmanns og skjólstæðings. Hæglega er
hægt að hugsa sér regluverk í þessu sambandi sem er svo
íþyngjandi fyrir lögmenn að það veki upp vantraust skjól-
stæðinga á lögmönnum og fæli þá frá að leita sér lögmanns-
aðstoðar. Með því væri unnið varanlegt tjón og nauðsyn-
legu hlutverki lögmanna í réttarríkinu ógnað.
Það er eitt af verkefnum Lögmannafélags Íslands að fylgj-
ast með málum af því tagi sem rakin hafa verið hér að fram-
an og vera sífellt á varðbergi. Í því sambandi eru erlend
samskipti félagsins afar mikilvæg. Með þátttöku félagsins í
starfi CCBE (Samtaka evrópskra lögmannafélaga) og með
samvinnu við lögmannafélögin á Norðurlöndunum getum
við fylgst með þróun þessara mála í öðrum löndum og búið
okkur undir það sem koma skal hér á landi. Með því fáum
við ómetanlegt forskot og því ber að hlúa að þessum mik-
ilvægu samskiptum.
Helgi Jóhannesson hrl.
Pistill formanns
Helgi Jóhannesson hrl.
Vegið að hornsteinum