Þjóðmál - 01.03.2009, Blaðsíða 97

Þjóðmál VOR 2009 95
kemur á undan, rannsóknir eða miðlun?“,
þar sem hann fjallar um gildi kenninga
í sagnfræði, þá datt mér allt í einu í hug
hvort það gæti verið að konur hugsi síður
út frá kenningum en karlar og hvort það
útskýri e .t .v . fjarveru þeirra úr fræðunum!
En Sverrir segir einmitt að sagnfræðingar
eigi ekki að vera áhættufælnir – þ .e . að vera
hræddir við kenningar og túlkun –
er ekki einmitt alltaf sagt að konur
séu áhættufælnar? En kannski
eru það einmitt sleggjudómar og
alhæfingar . Niðurstaða hans er m .a .
sú að í „frelsi frá kenningum felst
ekki annað en helsi vanahugsunar“ .
Sagnfræði sem ekki gengur út frá
kenningum sé ekki stefnulaus,
heldur einmitt fyrirsjáanleg . Grein
Sús önnu Margrétar Gestsdóttur um sögu­
kennslu fannst mér frábær, enda bjóst ég ekki
við öðru . Ætti að vera skyldulesning allra
kennara . Hún sýnir fram á að sögukennsla
þurfi EKKI að vera leiðinleg – þótt hún sé
það því miður oft . Og að það er alls ekki
einfalt mál að kenna sögu og gera það vel .
Síðustu greinarnar í ritinu fjalla um miðlun
sögunnar út frá ýmsum sjónarhornum
(reyndar er svolítið hættulegt að nota orðið
„sjónarhorn” eftir lestur ritsins!) . Ágúst
Guðmundsson kvik myndagerðarmaður
segir m .a . frá gerð kvik mynd arinnar Útlag­
ans þar sem hann reyndi að vera sögulega
trúr viðfangsefninu – en komst að þeirri
niðurstöðu að það væri vafasamt að ganga
of langt í þá átt . Sem rímar ágætlega við
um fjöllun Þórarins Eldjárns um mun á
skáldskap og sagnfræði . Ég veit að það hefur
verið illa liðið af sumum sagnfræðingum
þegar kollegar þeirra sviðsetja atburði,
þ .e . fara út fyrir heimildir til að skapa
rétta andrúmsloftið í frásögninni . Ég get
út af fyrir sig skilið þessa gagnrýni, en
sjálfri finnst mér afar mikilvægt að texti sé
áhugaverður og læsilegur . Að menn kunni
að segja sögu, þó svo þeir ríghaldi sér í
ramma heimildanna . Gísli Sigurðsson segir
frá hugmyndafræðinni að baki tveimur
sýningum í Þjóðmenningarhúsinu, um
víkinga og Vínlandsferðir, og hvernig
sýningarnar féllu e .t .v . í skuggann af
pólitískum deilum . Mér fannst hann
reyndar vera fullmikið í vörn fyrir
sýningarnar sínar og alveg óþarft,
en kannski skiljanlegt . Eggert
Þór Bernharðsson bendir í erindi
sínu m .a . á að það taki oft langan
tíma fyrir rannsóknir að skila sér í
sýningar safnanna, ég held að það
taki líka langan tíma að rannsóknir
skili sér t .d . í kennslubækur
og annað efni um sögu . Það
skyldi þó ekki orsakast af því að
miðlunarþættinum sé ekki sinnt sem skyldi?
Ég var svolítið á reiki um hvað „hlaðvarp“
er þegar ég hóf lestur greinar Ævars
Kjartanssonar útvarpsmanns, en skýringin
kom síðar í greininni . Það er þýðing
hans (?) á enska heitinu „podcast“, tækni
sem tengist netinu og gefur neytendum
möguleika á að hlusta á útvarpsefni eftir á,
jafnvel eldra efni . Ég er sammála honum
um að þetta sé „freistandi nýjung“ . Í
síðustu greininni fjallar Þorgerður Katrín
Gunnarsdóttir menntamálaráðherra um
miðlun menningararfs og gefur þar ágætt
yfirlit yfir verkefni ráðuneytisins á þessu
sviði .
Í heildina tekið finnst mér mikill fengur
að þessu riti og vona að hér verði framhald
á . Bókin lætur ekki mikið yfir sér, hún er
í vasabókarbroti og ekki dýr útgáfa, býst
ég við . Það finnst mér líka hin rétta leið í
þessu tilviki . Það þarf ekki að gefa allt út
með harðspjöldum og glanspappír fyrir
gæðaprentun á myndum . Frágangur er
ágætur og ég rakst ekki á margar villur, sem
auðvitað gladdi mig . En ég vil að lokum
enda eins og ég byrjaði á að beina því til