Þjóðmál - 01.06.2014, Blaðsíða 27

26 Þjóðmál SUmAR 2014
orkumannvirkja á Íslandi og flutn-
ingskerfis, eða sem samsvarar um 30%
af þjóðarframleiðslu Íslands .20 Þetta eru
gríðar legar fjárhæðir og eiginlega er bara
hægt að fullyrða eitt: Íslendingar munu
ekki geta staðið straum af kostnaðinum á
eigin spýtur .
Þó fjárhæðirnar sem um ræðir séu ýktar
á íslenskan mælikvarða er staðan öðruvísi
erlendis . Bretar eru t .d . að gera samning um
nýtt kjarnorkuver hjá Hinkley Point sem
kostar a .m .k . fimmfalda þessa upphæð .21
Breska ríkið ábyrgist 65% af kostnaði við
framkvæmdir og tryggir auk þess hátt
raforkuverð til næstu 35 ára í verðtryggðum
samningi .22 Þessi kjarnorka skilar grunnorku
sem nýtist stóriðju í Bretlandi þar sem
notkunin er stöðug og óbreytileg . Bretar
eiga næg tækifæri til að skaffa sér nægt magn
af raforku á ódýrari hátt en með sæstreng
til Íslands .
Það er hins vegar í sveigjanleika raf-
orku afhendingar sem Bretland skortir
val möguleika . Í raun hafa þeir í fá hús að
venda önnur en áframhaldandi notkun á
gasi . Áhugi Breta á sæstreng til Íslands er að
stórum hluta til tengdur sveigjan leikanum .23
20 Hagfræðistofnun Háskóla Íslands, maí 2013, „Þjóð-
hag sleg áhrif sæstrengs“, skýrsla nr . C13:02 . Breska fjár-
festing arfyrirtækið Atlantic Supergrid Corporation hefur
upplýst að mat þess á kostnaðinum sé um 4 milljarðar
sterlingspunda, eða sem nemur um 750 milljörðum króna .
Sjá The Sunday Times 9 . febrúar 2014, „City veteran finds
backers to run power line from Iceland“ . Bloomberg hefur
gert ítarlega kostnaðargreiningu á sæstreng til Íslands þar
sem kostnaðurinn við strenginn eingöngu er metinn á
bilinu 1,6–2,1 milljarðar sterlingspunda . Sjá Bloomberg
New Energy Finance, 31 . janúar 2014, „European Power
Research Note — IceLink:Fire and Ice, will it suffice?“ .
21 Sjá sameiginlega tilkynningu bresku forsætis- og orku-
málaráðuneytanna, 21 . október 2013, „Initial agreement
reached on new nuclear power station at Hinkley“ .
22 Sjá tilkynningar breska orkumálaráðuneytisins, 27 .
júní 2013, „New energy infrastructure investment to fuel
recovery“, og orkufyrirtækisins EDF, 21 . október 2013,
„Agreement reached on commercial terms for the planned
Hinkley Point C nuclear power station“ .
23 Sjá „IceLink“, kynningu National Grid á sæstreng
til Íslands á ráðstefnu Bresk-íslenska viðskiptaráðsins 1 .
nóvember 2013 .
Í ljósi þess hvernig breska ríkið hefur staðið
á bak við önnur orku verkefni er athyglisvert
að komast að því hvaða stuðning þau séu
reiðubúin að veita íslenskum sæstreng .
Stærsta spurn ingin hérlendis hlýtur að vera
hvort Bretar séu reiðubúnir að taka stóran
hluta áhætt unnar en Íslendingar hljóti
ríflegan hluta af hagnaðinum . Svarið við því
er eitt fyrsta verkefnið í samstarfi íslenskra
og breskra stjórnvalda um sæstrenginn .24
Reynsla Norðmanna
Á rið 2008 tóku Norðmenn í notkun nýjan sæstreng til Hollands .25 Árin á
undan hafði farið fram mikil umræða um
raf orkumál í landinu sem svipar mjög til
þeirrar sem er að byrja á Íslandi nú . Notk-
un á sæstreng Norðmanna var að sumu
leyti öðruvísi en áætlað hafði verið, t .a .m .
var nánast enginn nettóútflutningur um
streng inn árið 2010 .26 Það ár lentu Norð-
menn í vatnsskorti vegna lítillar úrkomu og
nýttu þá tækifærið og fluttu inn ódýra vind-
orku frá Hollandi á nóttunni og komust hjá
meiriháttar skerðingu á raf magns af hend-
ingu til iðnaðar og norskra neytenda .
Á þeim sex árum sem liðin eru frá opn un
Hollandsstrengsins hafa Norð menn fengið
tíma til að meta ávinninginn af honum .
Niðurstaða þeirra er sú að nú eru a .m .k .
24 Íslensk og bresk stjórnvöld undirrituðu viljayfirlýsingu
um sæstrengsverkefnið í maí 2012 . Í mars síðastliðnum
átti iðnaðar- og viðskiptaráðherra Íslands fund með orku-
málaráðherra Bretlands um málið og ráðherra vinnur
nú að tillögum um næstu skref í málinu . „Skýrsla um
raforku málefni“, þingskjal 1154, 143 . löggjafarþing
2013–2014 .
25 NorNed-strengurinn er lengsti sæstrengur heims, 580
km, og er með 700MW flutningsgetu á +/- 450kV spennu .
Hann er í eigu Statnett og TenneT sem eru eigendur
norsku og hollensku raforkuflutningskerfanna .
26 Sjá Norges vassdrags- og energidirektorat (NVE),
31 . júlí 2011, „Report on regulation and the electricity
market 2010“ . Nákvæmar upplýsingar um inn- og
útflutning raforku á milli landa Evrópu er hægt að nálgast
á heimasíðu European Network of Transmission System
Operators for Electricity (ENTSO-E) .