RM: Ritlist og myndlist - 01.03.1948, Síða 49

HOFMANNSTHAL
RM
Hofmannsthal.
yngri voru leituðu ráða hans og
dóma. Schnitzler hafði af tilviljun
komizt í kynni við þennan renglu-
lega menntaskólapilt og veitt at-
hygli hinum skörpu gáfum hans.
Og þegar þessi menntaskólanemi
bað Schnitzler að lilýða á ljóð-
leik, sem hann sjálfur hafði ort,
bauð Schnitzler honum heim í lier-
hergi sitt, án þess þó, að húast við
nokkru frábæru. Þetta var auðvit-
að eins og eftir alla menntaskóla-
pilta tilfinningasamt og ófrumlegt.
Hann bauð nokkrum vinum sín-
um til stefnunnar. Hofmannsthal
kom í stuttum hnébuxum, dálítið
taugaóstyrkur og vandræðalegur,
og byrjaði að lesa.
„Eftir nokkrar mínútur“, sagði
Schnitzler, „tókum við að hlusta
með athygli og litum undrandi,
næstum skelfdir, liver á annan.
Svo fullkomna ljóðagerð, svo galla-
laust form, svo söngrænar stemn-
ingar liöfðum við ekki lieyrt frá
neinum samtíðarmanni og naum-
ast álitið þvílíkt mögulegt síðan
Goetlie leið. En dásamlegri liinni
einstæðu formsnilld, sem enginn
liefur leikið eftir honum síðan á
þýzka tungu, var þó lífsþekkingin,
sem þessi skólapiltur lilaut að hafa
öðlazt með dularfullu innsæi“.
Þegar Hofmannsthal liafði lokið
lestrinum, sátu allir liljóðir.
„Mér fannst ég“, sagði Schnitzl-
er, „hafa í fyrsta sinn á ævinni
mætt fæddum snillingi, og síðan
hef ég aldrei orðið jafn yfirþyrind-
ur af slíkri tilfinningu. Sá, sem
þannig byrjaði sextán ára, eða rétt-
ara sagt byrjaði ekki, heldur var
fullkominn í byrjuninni, hlaut að
verða jafnoki Goethes og Shake-
speares. Og í raun og veru átti
fullkomnun lians enn eftir að full-
komnast. Eftir þennan ljóðleik,
„Gestem“, kom hið stórfenglega
brot „Tod des Tizian“, en í því
öðlL_»c. ,,, tunga í fyrsta sinn
ítalska liljómfegurð. Síðan komu
kvæðiu, «em vom viðburður fyrir
okkur, einstakur í sinni röð (eftir
marga áratugi kann ég þau orð
fyrir orð utanbókar). Seinna birt-
ust smáleikritin og ritgerðimar,
sem liöfðu að geyma, á örfáum
blaðsíðum, fjársjóði af þekkingu,
heilsteyptan listarskilning og víð-
sýna lífsskoðun. Allt, sem þessi
menntaskólapiltur eða háskólastú-
dent skrifaði, var eins og lýsandi
kristall, dinimur og glóandi í senn.
Ljóð og laust mál mótaðist eins
og ilmandi hunang í hendi hans,
43