RM: Ritlist og myndlist - 01.03.1948, Blaðsíða 81

NÓTT I SERBÍU
RM
VICENTE BLASCOIBÁNEZ
(1867-1928) var Spánverji, ættaður
frá Valenciafylki. Hann var lögfræð-
ingur að menntun, en gerðist blaða-
og stjórnmálamaður að námi loknu
og var svarinn andstæðingur yfir-
atéttarinnar og klerkavaldsins. Hann
var fangelsaður hvað eftir annað
fyrir svæsnar árásir á stjómina og
varð að hverfa úr landi um skeið.
Ibánez var afkastamikill rithöfundur
og þýddi auk þess mikið. Sögur hans
þykja nokkuð sundurleitar að efni og
gerð, eins konar sambland rómantísku
og raunhyggju. Bezt lætur honum að
skrifa um óbrotið og frumstætt fólk
eins og hann kynntist því í átthögum
sínum. — Ibánes hefur verið mikið
þýddur og mikið lesinn og hlotið
rniklar vinsældir, ekki hvað sízt í
Ameríku, en þangað fór hann í fyrir-
lestraferð eftir heimsstyrjöldina
fyrri. Á íslenzku mun lítið sem ekk-
ert hafa verið þýtt eftir hann.
K. B.
niánuðum áður: Barátta við hung-
ur og kulda; orustur í fannfergi,
1 gegn 10; ekipulagslaus flótti hæl-
islausra manna og dýra, ráðlausrar
hjarðar, með síspúandi byssukjaft-
ana í bakið; brennandi þorp;
særðir borgarar og seinheppnir
stríðsmenn hljóðandi í eldhafinu;
limlestar konur með hlakkandi
varginn yfir höfði sér; flótti Pét-
urs gamla konungs, gigtsjúka
kramaraumingjans, sem ekki hafði
annað við að styðjast en kvistótt
prik á krossgöngu sinni yfir fjall-
lendið, hokinn og fár, — en býður
örlögunum byrginn, eins og einn
af konungum Shakespeares.
Ég virti þessa serbnesku kunn-
ingja mína fyrir mér, meðan á
viðræðum stóð. Þetta voru vask-
legir piltar, spengilegir og krafta-
legir, ineð livasst arnarnef, og odd-
skorið yfirskegg. Undan húfum
þeirra, sem voru áþekkastar litl-
um húsum með hvolfþökum, féll
hárið eins og heljarmikið fax. Þeir
höfðu svipmót þeirra listamanna,
sem ungar og tilfinningaríkar kon-
ur dreymdi um fyrir fjörutíu ár-
um, — í grágulum einkennisbún-
ingum, með festulegt og djarf-
mannlegt yfirbragð manna, sem
alltaf horfast í augu við dauðann.
Þeir héldu áfram tali sínu. Þeir
ræddu um atburði síðustu mánaða,
og var þar eins og þeir væru að
tala um afreksverk Marko Krailov-
itch, serbneska fullhugans, sem
barðist við Wila, óvættir skógar-
ins, með liöggorm að vopni. Ekki
alls fyrir löngu höfðu þessir menn,
sem nú sögðu sögur sínar í veit-
ingahúsi í París, háð ógnþrungna
75