Fróðskaparrit - 01.01.1985, Blaðsíða 14

18
SKURRING 1 FØROYSKUM
ið gjørdi vart við, at skurring var ikki óvanligt
fyribrigdi aðrastaðni. Chr. Matras, dr. phil., og
Ulf Zachariasen, mag. art., hava eisini givið góðar
upplýsingar.
3) Salomon J. Joensen prestur hevur sagt mær, at
hann minnist, at í Suðurjútlandi søgdu tey eitt
rullandi framtungu-r.
4) r kann eisini verða framborið sum g ella j (at
»blessa«).
5) Munur er eisini á, hvussu fólk úr ymsum stættum
siga r í hesum londum. Og stundum verður rullað
r nvtt á leikpalli.
6) Reidar Djupedal Professari í Tróndheimi hevur
víst á týðandi heimildir í brævi til mín, eins og
Peter Trudgill professari í Reading og Arne Kjell
Foldvik í Tróndheimi.
7) Summi hildu lítið um hetta nýggja R-ljóð.
8) Her hevur John Davidsen ættargranskari útvegað
virðismiklar upplýsingar.
9) Heimildarfólk: John Davidsen og Niclas í Koltri.
10) Heimildarfólk: Jóhanna Danielsen (f. Petersen)
lærarinna í Havn, ættað úr Oyndarfirði, og Jógvan
Høgnesen bóndi í Oyndarfirði.
11) Heimildarmaður: Eivind Weyhe, mag. art., úr
Vági, sum eisini gjørdi so væl at lesa handritið
til hesa grein, áðrenn tað varð reinskrivað.
Bókmentir
1. Abercrombie, D., Elements of General Phonetics,
Edinburg 1977 : 44.
2. Bøðvarsson, Á., Hljóðfræði, Reykjavík 1975: 75.
3. Dahl, F. P. J., Oversigt af den danske Retskriv-
ningshere, København 1823: 9 (tikið úr (12.)).
4. Debes, H. M., Søgur úr gomlum døgum, Tórshavn
1977: 31-37, 55-63.
5. Degn, A., Farøske kongsbønder, Tórshavn 1945.
6. Fisher-Jørgensen, E., Almen fonetik, København
1962: 33ff.
7. Jespersen, O., Fonetik, København 1897: 427
(úr (12.)).
8. Joensen, H. D.: »Sambandið føroyinga og út-
lenđinga millum,« Fróðskaparrit, 28-29, Tórs-
havn 1980: 211-245.
9. Larsen, A. B., Sognemálene, Kristiania 1922: 4,
62ff.
10. Malmberg, B., Larobok i Fonetik, Lund 1969:
107-112.
11. Mitens, E., Eg minnist, Tórshavn 1864: 26.
12. Nielsen, N. Á.: »Om bagtunge-r’ets opkomst i
dansk«, Sprog og Kultur, XVIII, 1951: 58-64.
13. Pride, J. B. og J. Holmes, Sociolinguistics, Har-
mondsworth 1972: 192f.
14. Principles of the International Phonetic Association,
The, London 1978: lOff.
15. Sander, L. C., Odeum: eller Declamerekunstens
Theorie, København 1808: 25 (úr (12.)).
16. Simpson, J. M. Y., A First Course in Linguistics,
Edinburgh 1979: 51-53.
17. Sjostedt, G., Studier over r-ljuden i sydskandina-
viska mál, Lund 1936 (úr (12.)).
18. Sweet, H., A Primer ofPhonetics, Oxford 1906: 84.
19. Trudgill, P., Sociolinguistics, Harmondsworth
1979: 160ff.
20. Trudgill, P., On dialect, Oxford 1983: 56-59.
Summary
In Faroese /r/ is normally an alveolar fricative or con-
tinuant, but in some villages it was a (voiced) uvular
roll with certain families until the 1920s. The back
pronunciation of /r/ seems to be comparatively new
in Europe and is thought to have started in Paris in
the 17th century. It probably reached Scandinavia
around 1800.
In the second half of the 18th century a few foreig-
ners settled in the Faroes, and it is likely that the
back-R was brought into Faroese by them. Genealo-
gical and historical researches seem to indicate that
the uvular roll started in one village around 1800 and
then spread with members of certain families.
Perhaps this special /r/-pronunciation could be
regarded as an r > R shift that did not prevail in the
islands.