Fróðskaparrit - 01.01.1985, Blaðsíða 116

120
BÓKAUMMÆLI
fari. Tað gamla sjálvbjargna húshaldið, sum
hvíldi í sær sjálvum, verður trokað burtur av
peningahúshaldinum.
Leingi royndu teir stóru keypmenninir,
teir sum áttu so mikið av peningi, at teir
kundu keypa og gera skip út, at halda hesi
gongdini aftur, m.a. við kontrabókaskipanini,
sum bant fólkið til at keypa frá teimum og mót-
rokna í avrokningini. Stríðið at broyta hesa
skipan og at fáa lønina útgoldna í reiðum
peningi, er gjølla lýst — yrkisfeløgini tóku seg
upp sum beinleiðis avleiðing av hesum.
Seinast er samandráttur »Frá bóndasam-
felag til fiskivinnusamfelag«.
Stórur munur er á bygdunum, og hvussu
umstøðurnar broytast í umrødda tíðarskeiði,
eisini í sluppptíðini. Summar bygdir vóru
landbúnaðarbygdir burturav. Aðrar høvdu
minni jarðarbrúk og meira útróður og aðra
veiði at líta á. Uppaftur aðrar bygdir vuksu
fram, tá ið sluppfiskiskapurin byrjaði, eitt
nú Tvøroyri, sum er lýst í kapitli fyri seg.
Høvundurin ger tó vart við, at Tvøroyri ikki
kann sigast at vera eyðkend føroysk bygd í
slupptíðini.
Lesur ein bókina úr enda í annan, kemur
hetta týðiliga fram, og júst av hesi grund er
bókin forvitnisligur lesnaður. Høvundurin
sigur sjálvur: ».... í hesi bók verða ongar
royndir gjørdar at lýsa búskaparligu landa-
læru Føroya, men tað verða bert tikin dømi
fram, sum lýsa margfaldið í føroyska bú-
skapinum.«
Spell bara, at høvundurin ofta hevur gloymt
at skriva, úr hvørjum bygdum frásagnirnar
eru.
Myndirnar eru nógvar — meira enn hundr-
að ljósmyndir í tali — væl prentaðar og
flestar valdar burtur úr myndasøvnum hjá
Fornminnissavninum og Dansk Folkemuse-
um, og nógvar eru tær sera forvitnisligar.
Ein kann tó fýlast á, at myndatekstirnir eru
ov stuttir.
Betri hevði verið, um mynd saman við
myndateksti høvdu sagt sína søgu, eitt nú á
s. 106. Har er mynd av tveimum monnum,
sum skera torv, annar situr og hvílir seg.
Tað munnu vera nógv nú á døgum, sum einki
vita um torvskurð. Myndateksturin sigur
stutt »Teir hava sett á torveygað«. Tað hevði
verið hent, um myndateksturin segði eitt
sindur um amboðini, ið her verða víst, og
kanska átti okkurt at verið sigt um klæðini,
teir eru í.
Hóast atfinningar kunnu verða gjørdar at
ymiskum, er ikki yvir at dylja, at her hava
vit eitt savn av bæði upplýsingum og persón-
ligum frágreiðingum um farna tíð, sum vit
ikki hava sæð síðan Svabo og Landt.
Sjálvt um bókin ikki er ætlað sum vísinda-
verk, er hon rík kelda at oysa av hjá vísinda-
monnum, sum vilja kunna seg við føroysk
viðurskifti í umrødda tíðarskeiði. Og tey,
sum eru so mikið ung, at tey ikki sjálv hava
upplivað hesa tíðina, men sum fegin vilja
vita, hvussu næstu forfedrar teirra livdu, fáa
her góða heildarmynđ av eini farnari tíð.
Arne Nørrevang