Tíminn - 24.12.1958, Blaðsíða 18

★ JÓLASLAO TÍMANS 195B ★
!
1
:
:
I
i
I
i
I
i
j
I
j
|
í
í
I
j
I
i
t
Ölöf Jónsdóttir
Ég vaknaöi snemma og klæddi mig.
Og um hvað ég var aö hugsa? Að
standa mig vel í dag. Það var ekki
3étt að eiga að svara út úr ellefta
kaflanum í Helgakveri fyrir altarinu,
kaflanum um kirkjuna, sem greindist í
íjórar kirkjudeildir; rómversk-
kaþólska, grísk-kaþólska, lúterska
og kalvínska kirkju. Kirkjan var
stofnsett í Jerúsalem á hvítasunnu-
dag, tiu dögum eftir himnaför Jesú.
Þannig lá ellefti kaflinn fyrir mér
eins og opin bók. Og nú var hvíta-
sunnudagur. Ég kunni vel, en það var
ekki nóg. Og kannski yrði ég klökk,
því að það var þessi dagur.
Ég renndi augunum einu sinni enn
yfir ellefta kaflann, læddist síðan fram
dimm göngin í lágum bæ, lyfti hljóð-
lega klinkunni frá útidyrunum, teyg-
aði svalt voidoftið, steig varlega út í ó
snortinn nýfallinn snjóinn, las morg-
unbænina í huganum og bað guð aö
aka þennan þela frá brjóstinu, sem
gerði -mér þyngra um andardráttinn
en endranær.
Ég verð að standa mig í dag, hvað
=em það kostar. Ég verð aö vera móður
ninni til sóma, svo hart sem hún hef-
'.u' barizt fyrir tilveru minni fram á
þennan dag, í sveita síns andlitis unn-
:ð baki brotnu á sama bænum, síðan
íokkru áður en þessi hrösun henti
2iana að eignast mig, óvelkomið barn-
ð. Oft hef ég séð hana gráta, slig-
aða af dagsins þunga, útslitna af
ípreytu og aðkasti vegna mín.
En nú á þessum hreina hvítasunnu
norgni ætlar óharnað brjóstið að
pringa af stórum áformum og góðum
. yrirheitum. Mig langar að verða stór
og nýt manneskja, mig langar að bæta
: nóður minni allt, sem hún hefur oröið
að þola mín vegna.
í þessum hugleiðingum stóð ég á bæj
arhlaðinu hjá litlum- kotbæ, aðeins
spöl frá kirkjustaðnum, sem blasti við,
on þangað hef ég gengið til spurninga
lessa síðustu viku.
Sólin er runnin upp, eldheitur hnött
:»r á biáum himni. Sveitakirkjan iitla
cendur í sólarglóð, sem stafar geisl-
im um lygnan vog, og geislarnir ná
kki enn að skína á bæina tvo, odd-
itasetrið og öreigakotið. Það var eins
og nóttin vildi ekki sleppa valdi sínu
g láta þá til dagsins.
Á þessari stundu virti ég fyrir mér
jóndeildarhringinn, svo langt sem ég
>ygði.
Skeifumyndaður fjallahringur. Og
'nni í skeifunni er kirkjusetrið og bæ-
rnir tveir. Lengra úti við sjónbauginn
gnæfir hátt fjall, útvörður þessarar
.veitar, vinur minn. Við rætur þess
er ég borinn. Þar hef ég slitið skóm
jernskunnar, rekið kýr í haga, setið
íjá kvíaánum á sumrin í skini og skúr
neð hundinum, félaga mínum, sem ég
Vorregnið streymdl úr loftinu og
:rasið brauzt uppúr jörðinni.
Sveinn Jósúa nam staðar á dyra-
r.iellunni. Maðkur skreið eftir stein-
num, hann skildi eftlr sig slímuga
:;ák. — „Sælla er aö vera maökur
lundi Dafne en gestur konunga“.
Hann fann, að hann hataði þetta
lýr, sem þjónaöi tilhneigingum
únum umbúðalaust í blindri hvöt.
Og svo steig hann á maðkinn og
gulvellótt innvolsið spýttist undan
skósólanum.
gat sagt allt. Enn man ég þessi augu
með tryggðinni í. Já, um þær slóðir
hef ég skyggnzt og fundið fyrstu staö-
reyndir tilveru minnar.
Og, sem ég stóð nú þarna í morguns
árinu, varð mér hugsað fram á dag-
inn. Sá fyrir mér vel klædd fermingar-
börn, sem voru fá að þessu sinni og við
aðeins tvær, stúlkurnar. Mér var sem
ég sæi hana á hvítum kjól, fagurhærða,
Ólöf Jónsdóttir
og svo mikiö hárið, að hún mátti hylja
sig með því. 1 dag myndi þaö falla
slegið í bylgjum niður um hana. Ég
öfundaði hana af hárinu. Það bar hún
sem skartgrip. Ég kunni betur en hún,
en það sást ekki. Fermingarfötin sín
á hún sjálf, en ég verð í lánuðum
kjól og skóm. Þó varð mér hlýtt aö
hugsa til, að ég myndi líta líkt út og
hin, þótt ekki væri nema rétt þennan
dag.
Nú var fólk komið á fætur í bænum.
Ég gekk til baðstofu, las ellefta kafl-
an, kvaddi og hélt til oddvitafjölskyld-
unnar, þar sem átti aö klæða okkur
fermingarsysturnar.
Mér var vísað upp á dyraloftið, þar
sem oddvitadóttirin var byrjuð aö
greiða mikla hárið.
Síðan kom að mér með litla hárið,
sem náði aöeins niöur á herðar. Odd-
vitadóttirin virðir mig fyrir sér, mið-
ur hlýleg á svip og segir;
— Mikið skratti hefuröu lítið hár
barn, varla hægt að krulla þetta, og
hnusaði í henni, þar sem hún stóð með
heitan járnteininn í hendinni.
Kalt vatn rann mér milli skins og
hörunds. Var þá ekki hægt að liöa
mitt hár eins og hennar?
Oddvitadóttirin tók nú samt til viö
hárið. Öðru hverju kipptist ég við und
an liitanum af járninu, sem snart
hörundið óþægilega. Að lokum vein-
aði ég upp undan brunabletti, sem
kom á hálsinn.
— Já, mikil óhemja geturðu verið,
sagði dóttirin með nöprum kulda. Und-
an hverju orði sveiö mig eins og undan
salti í sári, og tárin streymdu niöur í
kjöltu mína.
Og ég, sem ekki ætlaöi aö gráta í
dag. Hafði líka heyrt, aö ekki mætti
græta börn á fermingardaginn. Hvort
það átti illt að boða, fékk ég aldrei
vitneskju um. Eða átti bara þessi dag
ur á vegamótum bernsku og æsku
svona heilagt hugtak í hugum fólksins.
Eftir svolitla stund bætti oddvita-
dóttlrin við með giotti:
— Láttu ekki nokkurn mann sjá, að
þú vælir á sjálfan fermingardaginn.
Hvort mér tókst aö byrgja svíðandi
sársaukann inni?
Já. En af hverju var þessi sældar-
lega heimasæta svo gröm við mig?
Ég var sannfærð um að hafa ekkert
illt gert henni. Hún hafði svolítið ann
an mólróm við hma telpuna með mikla
hárið. Raunar var liún fósturdóttir
oddvitans, en átti þaö nokkru að
breyta?
Hvorki skildi ég þá upp eða niður í
neinu, og allt virtist vera á fleygiferð
fyrir augunum á mér og sárasti verk
ur í enninu.
Greiðslunni var lokið og ég komin
i kjólinn, sem reyndist nokkuð víður,
en langur borði var bundinn í slaufu
á vinstri hliöinni og bjargaði þessu
við. Og þrátt fyrir ailt var gaman að
vera orðin svona fín. Mér varö litið
niður á tinnusvarta blankskóna, reim
aða upp á mjóalegginn.
Móðir mín var komin með bláa kápu,
sem hún hafði saumað upp úr gam-
alli flík. Ég var fín þarna sem ég gekk
við hlið móður minnar til kirkjunnar.
Veöur var enn stillt, en sólin gengin
bak við skýjaþykkni.
Ég rauf þögnina og sagði henni, að
ég ætti áð sitja fyrif eins og það var
kallað, en það var aö sitja innst, næst
altarinu og vera spuröur fyrstur út úr,
og þaö var mikill heiður og átti að
bera ljósan vott um góöa kunnáttu.
Glöggt fann ég, að þetta gladdi móð-
ur mína. Hún talaðl til mín hughreyst
andi áminningum og baö mig að svara
hátt og skýrt fyrir altarmu.
Við genguin hægt inn eftir litlu kirkj
unni, sem þá var stór í mínum aug-
um. Ég tók sæti eins og okkur var raö
að kvöldið göur og tók aö rifja ellefta
kaflann upp í huganum.
Eftir litla stund sé ég, hvar oddvita
dóttirin kemur inn kirkjugólfiö, leið-
andi telpna með mikla hárið. Þegar
hún er komin alveg að mér, tekur hún
þétt í öxlina á mér, kippir mér á
fremri stólinn. Og nú sat sú meb
mikla hárið fyrir innan mig.
Óþroskuö skynsemi mín fann engin
rök, hafði ég tekiö skakkt eftir hjá
prestinum, var þetta að hans fyrir-
mælum? Gat þaö verið? Hvilík skömm
var að setjast í innri stólinn, ef ég
hafði ekki átt að gera það.
Klútinn í lófanum kreisti ég fast
eins og mér væri styrkur að því og
harkaði af mér grátinn, sem leitaöi
fram 1 andliti mínu og leit í gaupnir
mér til aö hylja það. Síðan byrjaði
söngurinn, sem lyfti sál minni ofar
vonbrigðunum.
Lítið man ég af ræðu prestsins, en
hana mun að finna í Biblíunni.
Síðan kvíðvænleg stund. Prestur-
inn benti drengnum, sem fyrir sat, að
standa upp, síðan hverjum af öðrum
og óðara var röðin komin að telpunni,
sem fyrir stóð, fósturdóttur oddvitans.
En hvað var þetta?
Presturinn benti mér að standa upp.
Allt snerist. Það hlaut aö vera mis-
sýning, en þá benti hann mér í ann
að sinn. Allt gleymdist, nema elleftl
kaflinn.
. „Kirkja er bæði sýnileg og ósýnileg.
Sýnilega kirkjan er félag allra þeirra,
sem skírðir eru og kristna trú játa,
en meðal þeirra eru margir aðeins að
nafninu kristnir.“
Ég hikaði andartak. Svitardropl
hafði límt kragan á kjólnum viö sviöa-
blettinn á hálsinum.
„Meðal þeirra eru margir aðeins að
nafninu kristnir“, hélt ég áfram.
Ellefti kaflinn rann fram yfir var-
irnar af sjálfu sér.
Lengi var ég að koma til sjálfsvit-
undar aftur eftir þessa fyrstu eldraun.
Og alltaf kann ég að meta réttlætis-
kennd gamla prestsins, er hann lét
réttlætið ráð fyrir hégómagirnd oflát
ungsins og spurði dóttur vinnukonunn
ar á undan fósturdóttur oddvitans.
Kirkjuklukkan hrmgdi. Nú var þess
ari athöfn lokið. Það heyrðist pískrað

SHppfélagið í Reykjavík h.f.
Stofnsett 1902
Símar: 10123 (5 línur). Símnefni: SLIPPEN
SKIPAVJÐGERÐIR:
1 dráttarbr. fyrir 2000 ín. þungt skip, 70 m langur vagn
1 —• — 1500— — _ 48 m — —
1 _ _ 300— — — 30 m — —
Hliðarfærsluvagr. fyrir 900 tn. þung skip, 3 stæði
_ _ ioo— — — 1 —
_ _ 30 — — — 1—
TréviðgerSir — Málun — Hreinsun — Ryðhreinsun
VERZLUNIN:
Skipavörur
Byggingavörur
Verkfæn o. fl.
MÁLNINGARVERK-
SMIÐJAN:
Framleiðum HEMPELS-
TIMBURSALAN:
Trjáviður til skipa og húsa
Fura og greni
Eik, Mahogny
Krossviður, þilplötur o.fl.
VÉLAHÚSIÐ:
Fullkomnar vélar fyrir
málningu til skipa og húsa alls konar írésmíði.
Slippfélagið i Reykjavík h.f.
:««:««{:«:{{:«»:::::::::::::;::;t::55::::::55::::::::;;::::i;;:;;;:;;:::;:t;::i::::«»:«»í::»m««»m