Vísir - 24.12.1955, Blaðsíða 18

JÓLABLAÐ VÍSIS
r 'M
ftar
gáta á 17. öld
Lawrenco Braddon var dug-
legur lögfræðingur á 17. öld.
Nauðugur viljugur lent.i hann
skyndilega í því að ntnnsaka
glæpamál og hefur hann líklega
vérið fyrsti leynilögreglumaður,
sém sögur fara af: En þegar hann
var tekinn að fást við málið,
rækti hann starfið svo, að auð-
saitt var að hann hafði mikinn
áhuga fyrir því — en hann upp-
tikar aðeins vandræði.
Uþphaf inál'sins eru )>au, að
föstudagirui 30. júlí 1683, ákvað
12 ára piliur i Lundúnum að
svikjast urn •• • hann adlaðí að
skrópa frá skóla. Nafii piltsins
vár William Edwards, ér ha-fði
héyrt orðasveim á strætum 1 - >:-r-
arinhar iníi það, að þennan dag-
niyndi kónungiirhui: Kárl II. og
Fyrsti
lögreglu
Jakob faróöir hans, heriogi af
Jórvík, korna og lioimsækja Tow-
«r. þótti piltinum það skemmti-
legri tilhugsun, að glápa á þá
þenna fagra sumannorgun en að
sveitast vfir lafinulærdömnum.
Pilturinn hljóp heim og sagði
sögu sína. Og vitanlega vakti
hún töluverða atlrygli í ná-
grenninu. Meðal þeirra, .sem
koniu t.il að spyrjast fyrir um
þetta var Lawrcncc Braddon.
Braddon var■ maöur soigur og
þrár að hverju, seni Irahn gokk.
Hatrn var mikill fjandmaður
„pápiskunnar", setir margir A-
lit.u að væri afar hætt.uleg rnót-
mælendatrúnni á Brctlandi.
Hann vai' ef t.il vill (dvki að öllu
leyti aödáunari’erður, þessi
Kraddon. Vandla'tarar eru það
sjaldan. En nokkrar dvggðir át.t.i
liann þá i ríkuin madi. þær voru
þrautseigja, ráðvendni og hug-
rekki.
Hví íitti dxengur að skrökva.
þrenr dögum eftir að þessi aí-
burður skeði í Towór ytu' birt;
tilkyhning um hvað þar Irefð'
gerzt. Yar frá því skýrt, að jarl-
inn aí' Essex hefði frarnið sjálfs-
mói'ð, liefði liann skorið sig á
háls með rakhníí. þjónar hans
héfðti fundið líkið og heföi rak-
Iiifurinn legið ivtt. hjá. J>annip
liljóðaði hin opinbera tilkynn-
ing,
þ'ctta var frásögn, sem ógilti.
það sem William Edwards hafði ’
frá að 'segja, sneri því í villu, —:
En tivaða á'stæðS hcfði pilurinH
haft t.il að ljúga?
Braddön íhugaði nú tildrög og
málsaty.ik. Allir vissu að hiim
óvinsndi hertogi af York var
mjög hliðhoílur ltinni hötúðu,
„þápiskii". Mai’ga gnmaði að
konungtírinn va'ri það líka. En
jíarlinn at' Essex hafði v.enið
henni andvígúr mjög. Hann
hafði jaínvVl verið grúnað.ur og
tek-inn fa.st.ur fyrir að eiga lilnt-
deild í samsieri um að vomda
mótmæiacndatrúna —• og ’átti að
vega bæði konunginn og ltertog-
ann í þéim tilgangi.
Hvað var þá augljósara en að
hinn erfiði jarl hefði verið myrt-
urj það var ekki aðeins þaö, að
(laúði iians væri a'skilegiir í
sjáifu sér. Heldu'r vnróg'í áð sag-
hertogann, en þeir sátu' þé á ráð-
stefnu.
„Má ég spyrja — hvað kom
yður til þess að hnfa afekipti af
þcssu máli?" spurði konungur
þegaxv
liraddóh svantði hiátt áfram:
„Yðar iuitign, ég gerði ■ það af
því að ég elska réttlæti og sann-
leika.“ þegar liér-var kotnið seg-
ir Braddon síðar, „byi'gði her-
toginn andlit sitt méð hönd sinni
ög virtist áhyggjúfullur."
Síðan var Bradðon ieiddur út
en WiIIiam Edwards var kailað-
ur inn. í fyrst.u hélt piiturinn
fast • við sögu sína um að liafa
séð ralchnifinn, en síðar— hann
var ekki fulira 13 ára og varð
óttasieginn er hann sióð írammi:
f'yrir svo rnikium valdsmánni ög
tók að gráta. þá strauk kon-
ÍIAMMMWVWWVVAWWl
ur honúm um höfúðið- og sagði:
Bjóstu ekki til sögtma, til þess
að forða þér trá leísíngu tyrir
skrópana? þá vtítráði piiturinn
bg játti því.
: Braddon var þá kallaður inn
át' nýju. Var hann nu sakaður
.iim að hafa lókkað pihinn til.að
SCgja. sögu sína, en hnnn neitaði
því haröiega og henti a áð marg-
ir heíðu vorið búnir áð heýra
frásogn piltsins nokkru áður on
ht'm harst honum til cyrna. þrát.t
fyrir það var liönum ekki sleppt
fyrr eu liann hafði s.ett trygg-
ingu fyrir góðri hegð.un sinni
framvegis -- og tryggingin va.r
ekkert smaræði — bara 4 þús-
und pund. Efldist. hamí ailur við
þetta. ,.,Ég áleit. þáð skyldu mína
við sjálfan. ruig að ra.nnsa.-ka
útjíílið frekar, tii þess að styrkja
framhurð pil.tsins."
En það varö engah veginn
auðvclt verk. Fólkið alls stáðar
vissi vel hversu viðkvæm og-
'fyjrtin yfirvöldin voru .og þórðu
•menn því ekkert að segja. ]>ó'
tókst honum að finna stúlku,
isem einnig hafði séð, að hlóðiig-
um rakhníf hafði verið kastaö.
út um glugga.nn og 'hfm Iiáfði
cnnireinur heyrt neyðaróp mn-
an að.
Ein. sönnun enn kom í Ijós. .-
ef sönnun skyidi kalla, en húffi'
var ábei'andi. Préttir bárust úm.
það til Lunúna, að fregnin um
sjálfsmorð jarlsins hcfði verið!
rædd, sama daginn sem hann
dó í stað, sem var í 100 mílnit
fjarlægð. A þessum- árúm vorú
öll ferðalög hícgfarar það var þv:
engin önnur skýring á þeirri
fregn, en að morð. jarisins hefði
verið áfonnað •fyrirfram, óg a.ð
éihhver heíði oiaðrað.
Braddon ferðaðist margar mil-
ur til þess að fá samvinnu urn
stáðféstingu‘á fregriinni.og ferð-
ist nú pndir íölsku.náfni, kallað-
ist Johnson. En það fór sem fyj.r
— fólk vur hrætt viðlað talá. þó
fann hami inn á það hjá suiri-
um, að þéir gaitu skýrt; frá ýirisii
ef þeir vildu. Frégnaferillinji
vai'ð ini augljósari er .hann nálg-
aðist Frome í Soraerset, en þ;á
varð hann fyrír óhappi.
Leitað á Braddon.
llann nam• staðar. víð dyj-naj-
á krá einni ogiætláði að fá séý
epiavln að drekka. Hefur hann
líkloga verið nokkúð sérvitr-
•ingslegur á að lita, því að inul-
færslumaður úr nágrcnninu, séih
þóttist all-séður, kom auga á
hairn þar og þótti maðurinii
gr.unsamle.gur. A þeírn árum vu.r
WWAWWyVWVVWWbWIVVVUVtfV/
það vissu og allir, að um.þ.oss-
ar mundir var jarlinn af Essex
fangi í-T-ower. Hafði hann ver-
ið" kærður fyrir. di'ottinssvik —
sakaður urii að hafa tekið þ.át.t í
.svakölluð.u Uye Ilouse samsa'ri
1683, og höfðu samsærismenn
ætiað sér að taka kpnunginn af
'íifi. þégar piltuririri hafði liorft
ruegju sína á-hína tignu bræður,
færöi hariri sig til og horfði upp
í iítínn grindaglugga, þar 'sem
sagt var að jarlinn lægi inni
fyrir. Vonaðist hann til að geta
fíéð hann lika.
Bióðugur rakhnifur.
þess í stað sá harin nokkuð
gjörólíkt, og furðulegt.; Ot urri
í ’uggan þyrtaðist hlutur, sem
glampaði eíns og stál og féli í
grasiö skammt hjá. Pilturmn t.ók
sröklt og a'tláði‘íiðrtrfá' h'áhnjn,
'«'n í sömui svifuny kótn þema
híaupandi vit um dyr rétt; hjá o.g
varð fyrri til. En piiturinn stí
vel livað þetia var. það var rak-
Jiriiíur y- pg bióðu-grur..
an urn „sjálfsmortY1 hans henti
ti! sekfar haris og þá einnig
sektar ,,samsa'rismanna“ haná.
Braddön áieít það skvidu sína
að beni grunserndir sínar fram
fyn'j' yfirvald.
„Fri ég fanri þegar,'' ség-ir
luinn, „að menn viidu heldur
hliöra sér hjá nð skipta sér af
málimi.'- Var það raunar ekki að
undra þegar grunurinn snerti
sjálfan konurigihn.
Braddon leiddnr íyrir
konung.
En Braddon lét' sér ækkiýségj-
ast, þö að iianri vissi vel'að hann
byði iiættunni heim. Hánn lagði
leið sína beint. til Whitehall og
hað um víðtal við innariríklsráð-
herra, sunderland lávarð. Hann
fékk þaö svar að harin skyldi
fkönia aftur degi síðár og ivafa
•inéð'sér piitinn Edwards. þegar
þeir kotnu eins og til stóð, var
Braddon þegar tekinii fástur og
Ieiddur fyrir konurig - hvorki
. uieUa.ué luijma -risvo.pg, fyrir,
í hinum daglegu krossgátum
Vísis er reynt að girða fyrir það,
að þurfa til dæmis að tákna á,
i jafngildi einnig y, en í þessari
er erfiðara að syntía íyrir það,
þar sem orðin eru löng og því
óþjálli. Eru menn beðnir að at-
huga þetta við ráðningu hemi-
ar.
Skyruigar:
Lárétt: 1 við; holdum þe'ssu
fram (þrjú jorðj j.'J greinihíga,-
18 gruna, 10 frönileiðsliiha, 2Ö
menn, 21 spuming, 22- 'fimlega,
23 hrís......, 24 undir yfirborði
(tvö orö), 25 úr ovvintýri II. C.
Andersens, 26 frumefni, 27 þjálf-
aða, -28 farmur, 29, sár, 30 Ijúk,
31 dettá, 32 vatnagróðri, 33 guð,
3-í þuimiu sneiöa, 85 otbirtu, 36
flík, 37 góðgæti. (þgf. ,ilt.), .38
sjávarfails, 39 hani 40 fanga-
mai'k', 42'hesta, 4-3 böli, 44 ósam-
Stáiðir, 45 hyájshl.utnrnir; 50
rfúsdýu;, 51,Jælu4í^uH5^,haðþ, 0
að þyngjast (um sött), 53 lognu,
„54- hluta úr faeild, 55 gamalt., 56
ánnað nafn Edisons, 57 fugiinri,
58 missa l'ótanna, 59 persóna hjá
Kiljan, 60 fótrná'I, 61 mip, 62
kvoðjúorð, 63' 'kuldi, 64 --.ffiskú-
únnusta Napoleons, 65 elskar, 66
■Hrólfs,: 67 afgjaldi, 08 iíeil'.érgi
Xgömul dönskusletta)., 69 ösam-
sta'ðir, 70 kiappa, 71 tæpast, 72'
snialki-, 73 .prófiifili, 7 i forðar,
75 rnannsnafni, ý6 afí ..(.þf,.), 77
vatnsfdll, 78'bú'xría, í'.Í kie'tia-
brekka,. .8Q alg. .nain r4 .fylgis-
mönnurn cíbs-.: stjónamálaí.lokká
(þf.), 81 listi„::82. hermálaráð-
herra V.-þ.ý/.k.alands, 83 livct,
84 um lit, 85 grá'nrnétið.
IAðrétt: 1 íhúí'stpröorgar.í S,-
Afriku, 2 griiiia, 3: tórin, 4 ósam-
etæðir, 5 koll. . 6 þykir ekki
hpll, 7 höggonharia, 8 í Atlants-
hafi, 9 úr munni, 10 sigri, 1F
uppgjafftdrouning á Spárii, 12
ÓSKpíjsþýðM'. .13.
vcrzlun, 15 ósamstæðir, 16 kven-
nafni, 17 félag manná frá Asíu-
'landi (ákv.), 20 kræsinga, 26
tapa, 25 áváxtaskufs, 28 eldivjð-
ar, 29 kyridli, 31 hlynnta, 32
larigúi', graimui' rnaður, 34 íjós-
Iilúta, 35 hcstnafn, 36 gera viiid-
ar, 37 frélsára, 38 skipafjölda. (39
veita- t.ilsögn, 41 hálskviiianúm,
42 lielgi tAkn, 43 mark, 44
sk.emmtistaður Akumesingu, 46
að gerá göt, 47 sníýjur, 48 ósarn-
stæðir,: 49 ósariistíeðlr, 50 deta,
51 byltingai'Snýni ý'komið' úr út-
lendu máli) ,. 52 t.rjátegundaryjöí
blindsker (sjaldgajft) , 55 detta,'-5tí.
mannsnafn (útl.), 58 við bónda-
bæ, 59 smælki, 60 samningar
nást, 62 leikíang, 63 úrgimgs, (ií
óljósa, 66 á kiyfherá, - 67 nauti.
68: . ...ieikur, 70 feyjarnafn, ;7I
lvróp, ~2, úi'gangur, 73. naut, ;74
ósoðin, 75 inálmur, 76 veitingii-
staður, 77 önd, 78 fangarriark, '79
félag, 80 uiu tima, 81 leyfist. .
Lausnin birtist f fyrsta bláöi
*ÍÖI’ , - | .. f- t , s . •* ■ * f J