Morgunblaðið - 30.09.1961, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ
Laugardagur 30. sept. 1961
Vandamönnum minum og vinum nær og fjær, sem á
margvíslegan hátt giöddu mig á 70 ára afmæli mínu þann
20. þ.m. færi ég mínar innilegustu þakkir
Snjólaug Jóhannsdóttir, Seljavegi 29.
DTVDRPSVIBGEBÐIB
Önnumst, viðgerðir á útvarpstækjum, segulbands-
tækjum, plötuspilurum, mögnurum og sjónvarps-
tækjum.
Badidffírklnn
Laugavegi 20 B (Klapparstígs megin) sími 10450.
Sölubúðir til leigu
2 sölubúðir ásamt vörugeymslum til leigu á Ægis-
götu 10, frá 1. nóv n.k.
GÍSLI JÓNSSON
sími 2-40-40.
PEGGY SAGE Hinar margeftirspurðu
snyrtivörur nýkomnar
varalitir, naglalökk,
Satinbase og krem til að styrkja
o neglurnar
naglabandaeyðir, naglalakkseyðir
naglaþjalir, handáburður.
5*- \
CLrauirT. s \-ci '
apv.
N Ý SENDING
MAX FACTOR
vorur
þar á meðal:
fljótandi Eyeliner og penslar
einnig margir litir af augnalínublýöntum,
vatnsekta augnabrúnalitur í túbum.
SÁPUHIJSIÐ H.F.
Lækjartorgi.
Frá barnaskólum
Reykjavíkur
Börn komi í skólana mánudag 2. okfóber n.k.
sem hér segir:
12 ára börn kl. 9 f.h.
, 11 ára börn kl. 10 f.h.
10 ára börn kl. 11 f.h.
Kennarafundur verður í skólunum kl. 3.30 sama dag.
FRÆÐSLUSTJÓRINN í REYKJAVÍK.
Unglingar óskasf
til að bera út blaðið víðsveg-ar
um bæinn.
Faðir okkar, tengdafaðir og afi
STEINDÓR JÓN BJÖRNSSON
Stórholti 24,
lézt í Landakotsspítala 28. þessa mánaðar.
Sigríður Steindórsdóttir, Guðjón Brynjólfsson,
og börn.
— Siövæðingin
Framhald af bls. 13.
hjálpa þeim. Frásögn frá hinum
fyrirgefnu syndum varð þannig
hjálparmeðal í sálgæzlu til þess
að hjálpa öðrum til sigurs og
sálarfriðar.
Þá lagði Dr. Buchman mikla
áherzlu á að menn skyldu gerá
sér það að reglu að gefa sér
daglega tíma til hugleiðingar
frammi fyrir Guði, til sjálfs-
prófunar -í Ijósi hinna fjögra
algjöru siðgæðishugsjóna (abso-
lutes) og til þess að meðtaka
daglega handleiðslu frá Guði
um hvað gera bæri og úr hverju
skyldi bæta. Það sem menn
þannig fengu f hinufn „bljóða
tíma“, áttu þeir að skrifa hjá
'sér ‘ög fara eftir því.
Upp úr þessu sálgæzlustarfi
uxu á rtokkrum árum hinir svo-
nefndu heimilishópar og fundir
(house partiés), einkum í Eng-
landi. Nafnið Oxford Groups
var gefið einum slíkum hóp —
nánast af tilviljun — þegar
hann starfaði í Suður-Afríku
1928—30. Gekk hreyfingin und-
ir þessu nafni í nokkur ár og
má ekki rugla henni saman við
Oxfordhreyfinguna, sem var há-
kirkjuhreyfing á 19. öld. Um
1933 hafði hreyfingin náð til
margra landa heims og barst
til DanmerkuF og Noregs 1934—
35 og hafði sterk áhrif í báðum
þessum löndum og gætti einnig
nokkuð í Svíþjóð. Stór fundur
var haldinn í Visby á Gotlandi
1938. En það ár hugkvæmdist
Dr. Buehman að móta hreyfing-
una á nokkuð annan hátt en
áður. And-kristileg og and-lýð-
ræðisleg öfl óðu þá uppi í álf-
unni, facismi, nazismi og komm
únismi. Líberalisminn var orð-
inn máttlaus og hálfdauður.
Kristnir menn höfðu ekki mót-
að neina fasta hugsjónafræði,
en það var hugsjónafræðin,
sem var afltaug einræðiskerf-
anna, er lögðu undir sig löndin.
Sem trúarlegt andsvar skyldi nú
siðvæðing koma og hinir um-
breyttu menn leggja grundvöll-
inn að nýrri hugsjónafræði fyr-
ir hið kristna lýðræði. En
heimsstyrjöldin skall á og hreyf
ingin fékk nú verksvið sitt á
bak við víglínur bandamanna,
meðan ýmsir fremstu leiðtogar
hennar á meginlandinu sátu í
fangabúðum nazista. En í hin-
um engilsaxneska heimi tók
MRA að nota tónlist, söng og
leiklist í starfi sínu, jafnframt
því að haldið var fast við hin-
ar upphaflegu starfsaðferðir.
Eftir síðari heimsstyrjöld hef-
ur MRA haft aðaístöðvar. sínar
í Caux í Svisslandi. Fram til
1953 höfuð um 66 þúsund
manns sótt fundi þar, og meðal
þeirra hafa verið stjórnmála-
menn, verkalýðsleiðtogar og at-
Vinnurekendur. Stjórnir Frakk-
lands og Vestur-Þýzkalands
hafa sæmt Dr. Buchman heið-
ursmerkjum fyrir starf hans í
þágu sáttargjörðar og friðar.
Ýmsir kunnir leiðtogar hafa
hvatt MRA til aukins Starfs í
iöndum sínum.
í hugsjónafræðinni telur Dr.
Buchman að það, sem máli
skiptir er ekki hver hefur rétt
fyrir sér, heldur hvað er rétt.
Þessi siðgæðilega meginregla
minnir nokkuð á reglu Ara
fróða í sagnfræðinni. í sam-
ræmi við þá reglu að leita
ávallt hins rétta, án manngrein-
arálits, télur hann að umbreytt-
ir menn geti leyst ágreinings-
mál í sambúð kynþátta, stétta,
stjórnmálaflokka og á sviði
fjármála. En þeir einstaklingar,
sem fást við Iausn vandamál-
anna, verða áður að hafa leyst
sín persónulegu siðgæðisvanda-
mái, vera lausir við hatur og
kala til allra manna, einnig and
stæðinga sinna og vera fúsir til
að fylgja því, sem þeir vita rétt
vera, en hafna á róttækan hátt
öllu, sem rangt er.
MRA er óháð öllum stjóm-
málaflokkum og starfsmenn ó-
launaðir. Hreyfingin hefur enga
trúarjátningu og amast heldur
ekki við trúarjátningum neinna
kirkjudeilda. Umfram grund-
vallarreglur í siðfræði og sál-
gæzlu hefur MRA ekki neina
guðfræði, enda eru menn af
mörgum stefnum í hreyfingunni
og langflestir leikmenn. Aftur
á móti verður að líta svo á að
hreyfingin hafi ideologiu, hug-
sjónafræði, og er henni ætlað
að endurnýja lýðræðis- og
frelsishugsjónir vestrænnar
menníngar. Um nauðsyn hug-
sjónafræðinnar er oft rætt á
fundum og vegna hennar sætir
hreyfingin allmikilli gagnrýni
úr ýmsum áttum, auk þess sem
kommúnistar nota níð og óhróð-
ur gegn einstökum mönnum
hreyfingarinnar.
Það sem hér að framan er
skráð um MRA, er ekki per-
sónulegt mat mitt á hreyfing-
unni, heldur að mestu leyti yfir
lit um það, sem þegar er skráð
í sögulegum heimildum. Af mín
Um eigin kynnum mun ég síðar
reyna að greina nánar, en þau
eru þó ófullkomin, þar sem ég
hef ekki treyst mér til að þiggja
boð um að heimsækja aðal-
stöðvar MRA sökum annríkis í
starfi og ég er heldur ekki
meðal þeirra, sem MRA hefur
umbreytt og gjört að nýjum
mönnum. Hins vegar vil ég
greina svo frá hreyfingunni að
menn geti myndað sér fordóma-
lausa skoðun á henni. Af heim-
ildum skal fyrst um sinn bent á:
Dr. Sv. Norborg: Oxford
Groups. 2. útg. Ósló 1933. —
Stokkhólmi 1935.
Ronald Fangen: En kristen
verdensrevolusjon. Ósló 1936. 6.
útg. Stokkhólmur ’38.
Peter Howard: Ideas Have
Legs. London 1945. Þýdd á mörg
mál.
B. Jonzon: Kyrkan och mor-
alisk upprustning. Stokkhólmur
1952.
Dr. E. Skard: Ideologiens tid-
saller. Ósló 1950.
Moral Rearmament, a Study
of the Movement. prep. by the
Social and Industrial Counsil of
the Church Assembly. 1955.
Evangelisches Kirchenlexikon,
Göttingen 1958, II. bindi, dk.
1447.
Nordisk teol. uppslagsbok, IL
bindi, dk. 1430—32.
Nokkrir höfundanna hafa
unnið með MRA, aðrir ekki.
Jóhann Ilannesson.
Frh. af bls. 13.
gimi. Óvíða er prentlistin, ein af
ágætustu uppfyndingum aldanna,
notuð jafn blygðunarlaust í þjón-
ustu illra afla sem hér á landi.
f baráttunni um pólitísk völd er
ekki hlífst við því að falsa hag-
fræðilegar tölur, blekkja lesend-
urna með því að fela fyrir þeim
óþægiiegar staðreyndir eða rang-
snúa þeim, ef hitt er ekki hægt.
Reynt er að ræna andstæðingana
heiðri og mannorði, þeim jafnvel
líkt við suma mestu manndráp-
ara mannskynssögunnar. Grímu-
klæddir menn kasta sauri á veg-
farendur á almannafæri úr dálk-
um sumra blaðanna og stundum
er jafnvel ekki hægt að afsaka
þetta með neinni flokksþörf, sem
annars er sett ofar öllum siða-
lögmálum, heldur af persónu-
legri óvild eða illkvittni, eins og
kom fram við einn þekktan rit-
höfund nýlega, þar sem ekki var
hlífst að sletta einnig á fyrrver-
andi konur hans og sömuleiðis á
núverandi eiginkonu hans, ný-
gifta. Þetta gekk svo úr hófi fram,
að vert er að fara um það nokkr-
um orðum.
Við fslendingar höfum með
réttu verið stoltir af því, að skáld
okkar og rithöfudar hafa aukið
hróður íslands og vakið athygli
umheimsins á því. Kristmann
Guðmundsson er þar framarlega
í flokki, því að sögur hans hafa
verið þýddar á fjölda tungumála
og hlotið góða dóma. Höfundur
Njálu notaði allmikið samtöl í
sögu sinni, sem skráð var 2—300
árum eftlr að atburðirnir gerðust.
Sama gera að jafnaði skáld, sem
skrifa sjálfsævisögur sínar, enda
ber ekki að líta á bær sem vís-
indaleg sagnfræðirit ,en því síð-
ur þarf að stimpla söguna sem
lygi, þótt beinagrind viðburðanna
sé síðar holdi klædd. Varla er
hægt að ætlast til, að Kristmann
skrifi ævisögu sína án þess að
minnast á kvonföng sín og hann
notar aldrei klúryrði, en það er
annars ekki ótítt í öllum þeim
fiásögnum af ástafari, sem svo
nnkið ber á í bókmenntum nú-
tímans.
Hvað sem þessu líður, þá eru
heimili manna talin friðhelg, þar
sem mannréttindi eru einhvers
virt, og ósæmilegt talið að stel-
ast inn í heimilislít manna til
þess að svipta þá heiðri sínum
og mannorði, nema þar sem al-
menningsálitið er orðið svo spillt,
að lándslýðurinn getur ekki tal-
izt til siðaðra þjóða.
Q
Nítjánda öldin skilaði fslend-
ingum betri arfi en flestum öðr-
um þjóðum. Hér var ekkert rót-
gróið stéttahatur og sú þjóð, sem
hélt í frelsi okkar við okkur,
bauð þó alltaf námgjörnum mönn
um héðan til sætis við sína eig-
in menntabrunna. Stjórnmála-
menn 19. aldarinnar, sagnfræð-
ingar og skáld skiluðu okkur
gömlum þjóðarauði, sem þeir
höfðu ávaxtað og aukið. Öll
skömmin af því, sem aflaga fer í
þjóðfélaginu, hvílir þvj á okkar
eigin kynslóð. Ef næstu kynslóð*
ir á þessu landi fæðast sem and.
legir vanskapningar, þá á þessi
öld sök á þvL Orsökin er þá það
helryk stéttahaturs, flokkadrátta,
ósanninda og sóðaskapar, sem
blöð og önnur útbreiðslutæki á
okkar eigin öld hafa dreift út
yfir landið, ásamt ómennsku 1
löggjöf og andvaraleysi í uppeld-
ismálum. Við höfum gengið 1
Svarta skóla nútímans og að vísu
ekki komizt nema J neðri bekk,
Ekki vantar að við sem þjóð höf-
um borið kápuna á báðum öxl.
um, eins og Sæmundur fró?S
forðum, en þessi yfirstandandi
öld mun hafa úrslitaþýðingu um
það, hvort þjóð okkar kemst úr
þeim skóla án þess að glata sál
sinni eða verður fífl og þræll
þeirra afla, sem hún glímir við.
P. V. G. Kolka.