Morgunblaðið - 30.09.1961, Blaðsíða 20

20
M O RGV H BL AÐlh
Laugardagur 30. sept. 1961
Doro'1-” Quentin:
Þöglaey
Skáldsaga
Sol leit á stúlkuna, sem stóð |
við hliðina á honum. Nú leit hún
allt öðruvísi út en þessi strokna
pg veraldarvana unga stúlka,
sem hann hafði séð fyrst í gisti-
húsinu á Trinidad, þegar þau
voru þar að bíða eftir skipinu.
Maður elskar nú ekki neinn
stað svo mjög, ef engin mann-
eskja er þar, sagði hann hikandi.
Bíður ekki einhver hérna, sem
þér þykir vænt um, Frankie?
>að vona ég! svaraði hún glöð
i bragði. Fyrir fjórum dögum
hefði henni þótt þessi spurning
nærgöngul. En nú vissi hún, að
forvitnin hjá Sol var aldrei nær
göngul, heldur stafaði hún af sanrt
úð með og áhuga á meðbræðr-
umshans. Henni féll vel við Sol
og dáðist að honum, vegna þess
að mótlætinu hafði ekki tekizt
að gera hann beizkan. Rex Mall-
ory, leikarinn, hafði trúað henni
fyrir því, að Sol hefði orðið að
horfa á konu sína og börn myrt.
Og enn gat Sol brosað, er hann
sagði vingjamlega við hana. Vit-
anlega bíður einhver eftir þér.
Ekkert annað gæti fengið augun
í þér til að ljóma svona!
Þakka þér fyrir, svaraði hún
og öll uppgerðarlæti voru nú
gleymd, þessi, sem hún hafði orð
ið að iðka undanfarin ár.
Nú var hún falleg, hugsaði
Sol. Sólaruppkoman í hitabelt-
inu er falleg en þó ekki eins fal-
leg og augu stúlku, sem er ást-
fangin. Sú fegurð stóð ekki í
neinu sambandi við slétta andlits
fallið, stóran, brosandi munninn,
skæra hörundið og gullna hárið,
grannvaxna hálsinn eða jafnvel
djúpu, bláu augun. Sol var al-
vanur fögrum konum í sambandi
við starf sitt, og þær höfðu eng-
in sérstök áhrif á hann. En það,
sem hann sá nú í svip stúlkunn-
ar var annað og meira — dýpra
— fegurð stúlku, sem elskaði af
öllu hjarta, skilyrðislaust og án
nokkurra annarlegra tilfinninga.
>ú ert mjög ástfangin af þess-
um manni, sagði hann rólega, og
nú var það ekki spurning heldur
fullyrðing. Hann hugsaði með
sér. Ég vona, að honum sé ljóst,
hvers virði slik ást er — þú ert
gefandinn, væna mín, og lífið hef
ur það stundum til að særa þá,
sem örlátir eru, og gefa til þess
að gefa....
Hann varð alls ekki hissa á
breytingunni, sem varð á Frank
ie. Honum var sú gáfa gefin að
geta séð gegn um grímuna, sem
siðmeriningin setur á fólk, geta
séð raunverulegu persónuna
undir grímunnj og hann þekkti
hreinskilni, þegar hún varð á
vegi hans.
Hinsvegar varð honum hverft
við þegar ljóminn hvarf snögg-
lega af andliti stúlkunnar um
leið og hún sneri sér frá honum*
og hvernig hún greip föstu taki
í borðstokkinn, svo að hnúarnir
hvítnuðu. Þetta voru sterklegar
hendur, en vandlega snyrtar.
Getur þrettán ára stelpa verið
ástfangin? spurði hún rólega en
þó með nokkurri beizkju. Henni
hafði verið sagt, að slíkt væri ó-
hugsandi.
Stundum.. já, ég held það
væri vel hugsanlegt, stundum.
Sol svaraði hægt og gætilega, eins
og hann væri að þreifa fyrir sér
um viðfangsefnið .. >að er nátt
úrlega mest undir telpunni
sjálfri kopiið.
Hún brosti hæðnislega og sneri
baki við eynni, sem var óðum
að nálgast, og í sama vetfangi var
hún orðin fullorðin aftur; Fran-
kie Laurier, stjúpdóttir ríks ame
ríks iðjuhölds, róleg ung kona
sem átti að baki sér menntun til
starfs, og lét sér nú vera skemmt
af sínum eigin rómantísku játn-
ingum. Hún tók vindlirig upp úr
vasanum á fína sloppnum sínum
og kveikti í honum, fleygði síðan
brenndu eldspýtunni fyrir borð
með ákveðinni hreyfingu. rétt
eins og hún væri um leið að
kasta draumum sínum fyrir
borð. Þessi snögga breyting
blekkti alls ekki Sol, en honum
þótti fyrir henni.
Fyrsta ástin endist sjaldan
lengi, játaði hann, en þegar hún
gerir það, er það dásamlegt. Varð
veittu ástina þína, Frankie. —
Vertu ekki að gera þér upp kæru
leysi og kaldranahátt, en vertu
sjálfri þér trú.
Hún hló snöggt. Þú ert góður
í þér, Sol, og auk þess vanur að
ganga frá endahnútunum í kvik-
myndunum þínum og láta þær
enda vel. En þú veizt vel að það
er ekki eins auðvelt í lífinu.
Hann brosti vingjarnlega til
hennar og gullin sólarupprásin
speglaðist í góðmannlegu augun-
um. Guði er ekkert ómáttugt,
sagði hann, og hver veit hvað
„lífið“ er raunverulega--- Við
sjáum svo mikla óæfu, og hér í
heimi eru sorgaratburðirnir allt-
af mest áberandi.. við sjáum þá
í leikhúsinu sjónvarpinu og blöð
unum. En svo er líka svo margt
gleðilegt til að vega á móti, og
því er aldrei tranað fram....
Hún starði snöggvast á hann
en leit svo niður fyrir sig, en
blygðunarroði kom' í kinnarnar
Ef Sol gat enn trúað þessu, eftir
allt, sem hann hofði orðið að
þola, mátti hún skammast sín fyr
if þessa snöggu gremju sína og
tilraunirnar til að látast kæru-
laus. Hún hafði engan rétt til að
vera beizk í geði, hún átti engan
rétt á André, aðeins þessa ó-
Ijósu tilfinningu, sem stóð dýpra
en öll loforð, og vissuna um, að
hún og André væru eins og tveir
helmingar af einni og sömu per-
sónu. . að þau Heyrðu saman.
Segðu mér allt, sagði Sol blíð
lega.
Við ólumst upp saman, svaraði
hún blátt áfram, og hann er sjö
árum eldri en ég. Við gátum
ekki farið í skóla í Evrópu, vegna
ófriðarins. Hans fjölskylda og
mín — að minnsta kosti föður
míns — voru gamlir flóttamenn.
Stoltir og sárfátækir. eftir stjórn
arbyltinguna.. já, en þú þekkir
það allt, bætti hún við, er hún
mundi sögukennsluna í skólan-
um.. en þessir menn stofnuðu
einskonar nýtt riki í franska
helmingnum af eynni. Hinsvegar
réðu þeir ekki yfir írsku nýlend
unni, og áttu ekkert sameigin-
legt með henni, nema trúarbrögð
in og flóttann frá föðurlandinu.
Frönsku jarðyrkjumennirnir
byggðu fínar hallir úr granítinu,
sem þarna var nóg af, og skipu-
lögðu innborinn vinnukraft vel
og haganlega. ...
Það hafa auðvitað verið þræl-
ar í þá daga.. Sol talaði án allr-
ar beizkju, en leit ósjálfrátt á
hendurnar á sér.
Frankie kinkaði kolli. Það var
ekki um annað að ræða í þá
daga.. hvítir menn af góðum ætt
um unnu ekki með höndunum,
Ég held, að Frakkarnir hafi fyrir
litið írana, af því að þeir létu sér
nægja að búa í lágum hreysum,
þöktum pálmablöðum, og hugs-
uðu aldrei fyrir morgundeginum,
frekar en þarlendir menn.. en
Frakkarnir komu sér þarna upp
dálitlum skika af Frakklandi.
Það hlýtur að hafa verið mikið
grettistak í þessu loftslagi, sagði
Sol þurrlega, en það virðist svo
sem þessi Þöglaey þín sé merki-
legur og rómantískur staður! Jafn
vel enn í dag.. og kannske meir
í'dag en okkru sinni áður.. og
þú — hér löTt hann út undan sér
á stúlkuna — og líklega hefur
þín fjölskylda verið sú hroka-
fyllsta og stirðbusalegasta af
þeim öllum.. ?
Seisei nei! Slíkt tilheyrir al-
gjörlega sögunni nú orðið. Auk
þess er ég nú í báðum flokkun-
um, því mamma mín er írsk..
Já.. og hefur svo fengið ame-
riska nýtízku skólagöngu ofan á
allt landnemastoltið! Sol var að
stríða henni, en henni var það
alveg sama. Það var svo langt
síðan nokkur hafði strítt henni í
góðu
Það verður gaman að sjá, hvað
skeður á þessari eyju þinni, barn
ið gott, bætti hann við, hugsandi.
Mér var sagt, að hún væri fjar-
læg, vanþróuð og aftur úr og þess
vegna eins og sniðin fyrir mynd
ina mína.. en svo ert þú ein af
höfðingjunum. Ég er hræddur
um, að það verði árekstur hjá
frönsku erfðakenningunum þín-
um og amerísku skólagöngunni
þinni og starfslærdómnum.
Þú lofaðir mér að segja engum,
hvað ég hef verið að læra, flýtti
hún sér að segja. Það á að vera
mitt leyndarmál.
Þó það nú væri! Ég er alvanur
■að þegja yfir leyndarmálum! En
tíu ár í Bandaríkjunum hljóta að
hafa sett mark sitt á þig, Fran-
kie, hvort sem þú vilt viður-
kenna það eða ekki. Þar hlýtur
að verða árekstur....
Ég er alls eki orðin neitt ame
rísk! svaraði hún með ákafa. Og
allt, sem ég var að læra þar, var
vegna eynnar minnar. Hér vil
ég notfæra mér kunnáttuna mína
Sol.
Vitanlega. En þér mun nú samt
finnast annarlegt að koma hing-
að. Segðu mér eitthvað um þenn
an mann þinn.
André? Hún sneri sér og
horfði nú á eyna, sem var sífellt
að verða stærri og stærri. Þú
getur ekki séð landareignina okk
ar héðan — hún er í norðaustur
horninu á eynni. Það er falleg-
asta hornið— en nú er ég farin
að tala eins og ferðaskrifstofa!
En þú færð nú að sjá það með
eigin augum. Hún reyndi svo að
lýsa André fyrir honum. Það var
erfitt, hann hafði verið eins og
hluti af henni sjálfri alla ævi
hennar. Hún sá hann ungan
dreng með hlæjandi, grágræn
augu, klifrandi upp eftir stofnin
um á kókospálma1 eins og apa,
og kastandi á hana grænum á-
vöxtunum, þangað til hún fór að
klifra líka. Hún sá hann synda
eins og fisk í stöðuvatninu, og
skríða upp á hólmann í Santa
Lúcia höfninni, sem var þeirra
sérstaki staður, og kalla síðan á
hana og reyna að fá hana til að
synda þangað líka, þótt langt
væri.
Áfram með þig, krilið mitt..
þú getur það vel.
Hún sá hann standa beinan og
hnarreistan frammi fyrir móður
sinni, Héléne de Trouville, þess
ari köldu og fjarlægu konu, sem
barninu Francoise hafði alltaf
fundizt köld og fjarlæg, þegar
hún var að taka við skömmunum
fyrir eitthvert uppátæki sem
hún hafði átt upptökin að. En
þegar André var einn með henni
hafði hann ert hana og skammað
og hvatt þangað til hún gat klifr
að upp í tré, synt og riðið, næst-
úm eins vel og hann sjálfur; þang
að til hún hafði alveg yfirunnið
hræðslu sína við fenin, sjóinn og
oddhvössu kóralana, sem gátu
skaðrifið á manni fæturna. Clau
dette fóstra fóstra hennar hafði
oft kvartað yfir því, að hann
væri alveg búinn að gera hana að
strák. En þau voru óaðskiljanleg,
og skiptu öllu jafnt milli sín,
hvort heldur var ævintýrum,
skömmum eða skólagöngu í litla
klaustrinu, þar sem þau lærðu
bæði. Þau gátu talað saman,
hvort heldur vildi með orðum —•
og það stundum orðaflaumi —
eða án allra orða. Og ef full-
orðna fólkið ætlaði að taka hana
til bæna, gat hann alltaf haldið
upp vörnum fyrir hana, með
stakri riddaramennsku, og þegar
hún hafði meitt sig, kunni hann
alltaf að binda um flumbrurnar,
og reisti hana síðan á fætur og
þrýsti henni að sér um leið: Jæja,
krílið mitt, þetta verður allt í
lagi!
Og þau höfðu alltaf verið f
samsæri um að fara í kring um
móður hans, sem var andvíg
kunningsskap þeirra af því að
hún fyrirleit og hataði Louise
Laurier, ungu og kátu konuna
hans Pierre, sem var þar að auki
írsk. Og eins forðuðust þau Anne
Marie sem hafði verið barnfóstra
Andrés þegar hann var lítill.
Hann hafði fljótlega snúið sig út
úr greipum hennar, sem hefði,
ef hún hefði mátt ráða, haft hann
í stífum skyrtum og með hrein-
ar hendur ævinlangt!
Já hvað þdu hötuðu Ánne-
Marie og hvað þau höfðu verið
fljót að sleppa frá móður And-
rés, greifafrúnni! Og hvað þau
jafnframt elskuðu Henri, föður
hans og Edouard, föðurbróður
hennar sem hafði verið náinn vin
ur þeirra alla ævi. Sinn eigin föð
ur gat hún tæpast munað; hann
hafði farið að berjast í Frakk-
landi, 1939, hafði sloppið með
Bretum frá Dunkerque og síðar
barizt með frjálsum Frökkum.
Svo eftir sex ár hafði hann kom
ið heim aftur, farlama maður eft
ir mannraunir ófriðarins, og síð-
an legið í sjúkrastól úti á svöl-
unum í Laurier dag eftir dag og
viku eftir viku og beðið þesS
eins að fá að deyja. Hann hafði
ekki viljað tala um ófriðinnn né
heldur lokasigurinn, sem hafði
orðið svo dýrkeyptur, né heldur
framtíð heimsins. Hann langaði
ekki til annars en að fá að liggja
þarna í friði og bíða eftir hverri
sólarupprás og sólarlagi og horfa
á stjörnurnar, horfa á ána og sjó
inn. Hann hafði verið ánægður
með að horfa, fannst henni; og
svo hlusta á skrjáfið í pálmalauf
inu í fjarska.... Skrafið í kven-
fólkinu, jafnvel móður hennar og
hennar sjálfrar, þreytti hann.
Helzt gat hann þolað að hlusta á
Edvard bróður sinn, sem var
átján árum eldri, þegar hann var
að segja honum, hvernig gengi á
ökrunum, og svo gat hann líka
hlustað á André, sem las oft fyr-
ir hann, og neri stundum á hon-
um bakið.
Þá hafði Frankie verið ellefu
ára, en André átján, og þá var
hann heima i sumarleyfi sínu úr
franska læknaskólanum. Hann
var enn mjósleginn og mjúkur I
hreyfingum, eins og skógardýr,
hann var hrokafullur við jafn-
aldra sína en kurteis við sér
eldri menn, en sérstaklega góður
. /
aiíltvarpiö
Laugardagur 30. september
8:00 Morgunútvarp (Bæn — 8:05 Tón*
leikar — 8:30 Fréttir — 8:35 Tón-
leikar — 10:10 Veðuríregnir)
12:00 Hádegisútvarp, (Tónleikar -»■
12:25 Fréttir og tilkynningar).
12:55 Öskalög sjúklinga (Bryndís Sigur
jónsdóttir).
14:30 Laugardagslögin — (Fréttir kL
15:00 og 16:00)
16:30 Veðurfregnir.
18:30 Tómstundarþáttur bama og ungl
inga (Jón Pálsson).
15:00 Miðdegisútvarp. — (Fréttir.
15:05 Tónleikar — 16:00 Fréttir
og tilk. — 16:05 Tónleikar 16:30
18:55 Tilkynningar — 19:20 Veðurfr.
19:30 Fréttir.
20:00 Tónleikar:
a) Mado Robin syngur létt lög
með Fílharmoníusveitinni í Lund
únum. — Anatole Fistoulari stj.
b) Michael Rabin leikur vinsæl
fiðlylög með Hollywood Bowl sin
fóníuhljómsveitinni. —* Felúc
Slatkin stjómar.
20:30 Dagskrá í umsjá Sambands ísL
berklasjúklinga (tileinkuð stofn*
un Öryrkjasambands íslands):
Erindi viðtöl, frásagnir og gam
anþáttur.
21:40 Tónleikar: Konsertino fyrir píanó
og hljómsveit, op. 20 eftir Jan
Cikker. Rudolm Macudzinski og
Þjóðleikhúshljómsveitin í Bratis-*
__ Ég er spenntur að vita hvernig krókódíllinn, sem við
fengum í fyrra, hefur dafnað!
Berti brunavörður hefur kveikt! skógareldi.til að laða Markús frái A meðan:
1 hreindýragirðingunum. * — Meðan Markús er að berjast’ hestinn og kem mér burtu héðan! j 24:00 Dagskráriok
| við eldinn bind ég hreindýrið á 22:10 Dansiög.
h hp«:t.inn ne kpm mér burtu héðan! i 24:00 Daeskrái
lava leika, — höfundur stjórna*;
:00 Fréttir og veðurfregnir.