Morgunblaðið - 18.11.1965, Page 19

Fimmtudagur 18 nóv. 1965
MORGUNBLADIÐ
19
— Kennedy
að skilja þetta tvennt að, en
það er unnt að líta á þessar
tvær hliðar mannsins sitt í
hvoru lagi. Ég álít, að sem
einstaklingur hafi hann verið
búinn að sýna um það ieyti,
sem hann dó, að styrkur harís
hafi framar öðru falizt í því
að geta vaxið, þ.e. löngun hans
til þess að læra, vilji hans til
þess að brjóta viðfangsefnið til
mergjar og til þess að hafa
gagn af reynslu sinni þessir
hæfileikar voru miklir í æsku
hans. en er hann varð fullorð-
inn þroskuðust þeir.
Hann hafði kjark til þess að
horfast í augu við sín eigin
mistök t.d. atburðina við Svína
flóa og hafði þann áset.ning
að læra af þeim. En fyrir utan
þetta hugrekki sitt, sem var
mikill siðferðilegur hæfileiki,
þá hafði hann til að bera sér-
staka forvitni um lífið, ótak-
markaða forvitni varðandi nær
allt — fólk, staði, fortíðina og
framtíðina. Og hann vildi full
nægja þessari forvitni sinni.
Það fólk, sem ekkert hafði að
segja gerði hann órólegan.
Hann hataði það að verða öðr-
um til leiðinda og einnig ef
aðrir urðu honum til leiðinda.
Hins vegar hafði hann gaman
að því að hlusta á hvern, sem
var, sem hafði nýjar upplýs-
ingar eða nýjar hugmyndir
um nær því hvaða málefni
sem var.
Það gat vel verið, að mað-
ur væri með honum í flugvél,
er hann var að flýta sér til
einhverrar aðkallandi ráð-
stefnu eða á bakkanum á sund
laug, þar sem hann var að
hvíla sig og þá gat hann sagt
allt í einu. ,,Hlustaðu á þetta“
og byrjaði síðan að lesa ein-
hverja grein, sem honum
fannst athyglisverð. Hún gat
verið í dagblaði, tímariti, í
ævisögu einhvers eða verið
skáldskapur, sem vel gat viljað
svo til um, að væri mjög lé-
legt, en hann myndi þá kynna
sér það allt og ef það væri
raunverulega eitthvað fyrsta
flokks, sem taka mætti það-
an, þá gat maður verið viss
um, að hann myndi koma
auga á það.
Hvernig var að vinna fyr-
ir hann? Hversu náið var
samband ykkar? Hvað
kölluðuð þið hvor annan
til dæmis?
Ef ég byrja á síðustu spurn-
iwgunni, þá kallaði hann mig
alltaf Ted. Það liðu nokkur áir,
frá því að ég byrjaði að vinna
fyrir hann, sem var 1953, er
hann varð þingmaður í öld-
ungadeildinni, unz ég kallaði
hann „Jack“. Síðan komust
við að raun um, er hann varð
þekktur maður í þjóðlífinu, að
bezt væri, að ég ávarpaði hann
með orðihu ,,senator“ þ.e. öld
ungadeildarþingmaður, ef ein-
hverjir væru viðstaddir. Hins
vegar sagði ég enn „Jack“,
þegar svo var ekki. En þegar
hann varð forseti, ávarpaði ég
hann með ,,Herra forseti" (Mr.
President), hvort sem einhver
var viðstaddur eða ekki. Ég
álít, að samband okkar hafi
verið mjög náið.
Ég var nákunnugur stjórn-
málaskoðunum hans nærri frá
því fyrsta. Hann talaði ekki
mikið um, hvað honum var í
huga, en hann var mjög hrein-
skilinn og heiðarlegur __ ekki
fyrir það gefinn að hugsa enda
laust upphátt, en fullkomlega
opinskár með að segja manni,
, hvert álit hans var í hvaðá
máli, sem var. Við þekktum
engin leyndarmál hvor fyrir
öðrum, né reyndum við að
blekkja hvor annan. Ég eyddi
miklum tima með honum á ýms
um stöðum — talaði við hann
fyrir morgunverð, þegar hann
var í baðinu (hann rakaði sig
í baðkerinu til þess að spara
tímann) — gekk inn til hans
og talaði við hann, er hann
var við leikfimisæfingar eða ef
hann lá á hitapúða eftir há-
degisverð o. s. frv., og ég ferð-
aðist með honum á ráðstefnur.
í fríum og á hvers konar ferða
lögum.
Það var eitt, sem snerti
Kennedy forseta, sem var ó-
líkt mörgum forsetum. Aðstoð |"
armenn hans og starfslið tóku ^
ekki þátt í samkvæmislífi hans ^
og vinir hans úr samkvæmis-
lífinu höfðu lítið að segja af
alvarlegri hliðinni á lífi hans.
Honum geðjaðist félagsskapur
sums fólks, vegna þess að það
voru skemmtilegir og áhyggju
lausir félagar og hann bauð
þeim í ferðalög eða í frí til
þess að ræða um stjórnmál. Á
svipaðan hátt var hann vanur
að taka fólk sem mig með sér
í frí, ef til staðar voru mikil-
væg mál, sem þurfti að sinna.
Ef hann hins vegar gat farið í
raunverulegt frí, skildi hann
mig eftir.
Lúðrasveitarmennirnir á æfingu
Lúðrasveitin Svanur
30. október.
Lúðrasveitin SVANUR hélt
aðalfund sinn hinn 10. október
Harlech lávarður, sendiherra s l- Formaður hennar, Þórir Sig-
Bretlands var mjög oft með urbjörnsson skýrði frá starfsemi
honum í fríum. En það var félagsins síðasta starfsár. Kom
ekki sökum þess, að hann væri Þar fram m.a. að þrátt fyrir
brezki sendiherrann heldur þröngan fjárhag hefur starfsem-
vegna þess að hann var gam- m verið öflug. Keypt voru hljóð
all vinur forsetans og þegar færi fyrir meira en 50.000,00 kr.
þeir voru saman úti á báti þ.á.m . pákur (skálabumbur),
mátti fremur búast við því, að hinar fyrstu í eigu lúðrasveit-
Kennedy myndi ræða
barnauppeldi en NATO.
Áttuð þér í nokkru erfið-
leikum gagnvart honum?
Nei. Einu erfiðleikarnir voru
fólgnir í því að vita, hve illa
um ar á íslandi. Einnig var á s.l.
hausti haldið námskeð fyrir
blásara. Kennari var Jón Sig-
urðsson trompetleikari.
Formaður sagði einnig frá
því, að sveitinni hefði borizt
hann 'var "haldinn 'af’ sársauka höfðingleg gj öf frá íslenzkum
alltaf öðru hvoru. Ég hef sagt tonhstarmanm i Kaupmanna-
yður frá sjálfstjórn hans og hofn’ Reynl G«laayni, sem fyrr
jafnvægi. Hann hataði engan a arunii var stjornandi luðra-
óvin og lét ekkert mótlæti sveitar her 1 Reykjavik, er bar
yfirbuga sig. Eitt þeirra fáu nafnlð ”Gl^an • Hann sendl
skipta, sem ég fann að hann sveltlnlli mikt?» magn af ton-
skipti skapi og það aðeins í verkum utsettum fyrir luðra-
stutta stund, var þegar hann
las um það, að einn ævisögu-
sveit.
Skömmu
fyrir aðalfundinn
* “V «7 V iov/g U- I . ... ... ...» r.
ritari, sem skrifað hafði um barst sveitinm onnur gjof, not-
ævi hans fram að því, að hann ur- myndlr af hfioðfærum og
varð forseti, héldi því fram, að bæhlmgar um hljoðfæri, fra
..... ’ H rmrSon fllntPOTmi .. r*
hann gæti ekki sýnt hluttekn
ingu, sökum þess að hann
skorti samúð og skilning. Hann
sagði: „Burns virðist álíta, að
því aðeins að sá sem í hlut
á hrópi svo hátt sem hann geti
um eitthvað, taki hann það
nærri sér.
Allan tímann sem hann var
forseti, man ég aðeins eftir
því einu sinni að hann talaði
með beiskju um þá byrði, sem
ábyrgð sú, sem á honum hvíldi
væri honum. Það var nokkr-
um mínútum áður en hann
átti að flytja hina heimsfrægu
ræðu sína um eldflaugarnar á
Kúbu og forystumenn þings-
ins, sem hann hafði kallað sam
an til stutts fundar, höfðu
komið fram með þúsund mót-
mæli en engar nýjar tillögur.
Þeir fóru síðan burt en hann
fór til þess að skipta um föt,
áður en hann kæmi fram í
sjónvarpi. Hann sagði: „Ef þá
langar í þetta starf mega þeir
fá það“. En beizkjan var horf-
in eftir augnablik.
Það var talsvert um and-
stöðu, er hann bauð sig
fraim til forsetakjörs, vegna
tilhugsunarinnar um það,
að kaþólskur maður yrði
forseti Bandaríkjanna. Hve
miklu máli skiptu trúar-
brögðin hann?
Ég get ekki skýrt yður ná-
'kvæmlega frá því. Ekki svo
mikið sem einu sinni á ellefu
ánum — þrátt fyrir allar um-
ræður okkar varðandi afskipti
ríkisins af mólefnum kirkjunn-
ar — sagði hann frá persónu-
legum skoðunum sínum varð-
andi viðhorf mannsins gagnvart
Guði. Samt man ég, hve reiður
liann varð, er höfundur einnar
bókarinnar um yngri ár hans,
komst þar svo að orði um hann,
að hann væri „ekki mjög trú-
hneigður". Hann meðtók trú
sína sem hluta af lífi sinu og
hann fór í kirkju á hverjum
suinnudegi, ef honum var það
unnt, jafnvel þegar hann var á
ferðalögum fram og aftur um
landið og enginn kjósandi gat
vitað, hvert hann færi til kirkju
eða ekki. Ég veit ekki til þess,
að hann hafi gert upp á milli
ióiks sem var kaþólskrar trúar
eða fólks af nokkrum öðrum
ti'úarbrögðum.
Þegar hann var • öldiungar-
deildanþingmaður, kom hann
Hreiðari Ólafssyni, sem í mörg
Jón Sigurðsson stjórnandi.
ár gegndi formannsembætti I
Lúðrasveitinni Svanur. Hreiðar
sendi þessa góðu gjöf í tilefni
35 ára afmælis sveitarinnar hinn
16. nóvember n.k.
Á síðastliðnu starfsári urðu
stórnandaskipti við sveitina.
Jón G. Þórarinsson lét af störf-
um eftir fjögurra ára þróttmik-
ið og fórnfúst starf ,en í hans
stað var ráðinn Jón Sigurðsson
trompetleikari í Sinfóníuhljóm-
sveit íslands.
í tilefni 35 ára afmælis síns
hyggst Lúðrasveitin Svanur
efna til tónleika í Austurbæjar-
bíói laugardaginn 27. nóvember
n.k. Verður þar margt áheyri-
legt á efnisskránni, s.s. einleikur
Jóns Sigurðssonar, syrpur úr
söngleikjum, göngulög o.fl. Fyr-
irhugað er að bjóða gömlum fé-
lögum og öðrum velunnurum
sveitarinnar á þessa tónleika.
Stjórn Lúðrasveitarinnar Svan-
ur er nú svo skipuð: Þórir Sig-
urbjörnsson formaður, Eysteinn
Guðmundsson varaform., Reyn-
ir Guðnason ritari, Jóhann
Gunnarsson gjaldkeri og Júlíus
Sæberg Ólafsson meðstjórn-
andi:
(Fréttatilkynning).
einu sinni í kvennaskóla nokk-
urn og var spurður um viður-
kenningu á Kína. í svari sínu
sagði hann, að „spurningin,
hvort viðurkenna ætti kín-
versku kommúnistastjórnina,
væri ekki málefni siðferðilegs
eðli.“ Presti, sem var þarna
viðstaddur, mislíkaði svar hans
og spurði: „Kennedy, trúið þér
því ekki, að öll lög komi frá
Guði?“ Kennedy svaraði snúð-
ug.t um öxl: „Ég er kaþólskur
og þess vegna trúi ég því auð-
vitað, en það kernur ekkert al-
þjóðalögum við.“
Ég veit ekki til þess, að hann
hafi breytt viðhorfum sínum í
trúmálum, af því að hann taldi
það heppilegra af pólitískum
ástæðum og ég man aldrei eftir
því, að hann hafi látið neinar
trúarkenningar segja mér fyrir
varðandi skoðanir um, hvað
var sarmgjarnt og rétt og æski-
legt fyrir þjóð sína, hverrar
trúar sem viðkomandi voru eða
hvort sem þeir voru trúaðir
eða ekki.
Hvernig mynduð þér í
stuttu máli skýra frá því,
sem hamn hefur haft fram
að leggja í bandarískri
s t jór nmálasög u ?
Ég tel, að hann hafi gert
mikið í þá átt að líta á stjórn-
mál sem köllun. Hann var
sömu skoðunar og John Buchan,
að stjórnmál væru enn „hið
mikilvægasta og virðingarverð-
asta verkefni.“ Ég held, að
það hafi komið fram alls
staðar. En þar að auki byrj-
uðu álit hans í kosningabar-
áttunni til forsetakjörs og
þegar hann var fluttur í Hvíta
húsið á ástandinu í landi hans
og reyndar á þessum hnetti
jafnan á þessum fjórum orð-
um: „Ég er ekki ánægður.“
Ég álít, að hann hafi látið
eftir sig arfleifð handa öllum,
sem hugsa nokkru sinni um
stjórnmálastarfsemi. Sem öld-
ungadeildarþingmaður, fram-
bjóðandi og forseti var mæli-
'kvarði hans þessi: Getur það
tekizt, getur það komið að
gagni? Og oft, en ekki alltaf,
veður það sa.mþybkt? þ.ea.s.
getum við komið þessu í lög?
Enda þótt hann legði áherzlu
á gætni, varkárni og reynslu,
lét hann samt í ljós sína eigin
tilfinningu fyrir því sem var
áríðandi. Ein af uppáhalds sög-
um hans var um það, hvernig
garðyrkjumaður franska mar-
skálksins Lyauteys reyndi að
losa sig við hinn síðamefnda,
sem var að nudda í honum til
þess að planta nokkrum trjám,
með því að benda marskálk-
unum á, að trén, sem hann
vildi, að yrðu gróðursett,
myndu ekki bera blóm næstu
hundrað árin. „í því tilfelli,"
sagði marskálkurinn, „gróður
setjið trén strax í dag.“ Ég
held, að Kennedy hatfi talið okk
ur á að gróðursetja strax í
dag. Ég held, að hann hafi gef-
ið hugmynd um, hvað unnt
væri að gera, hvað ætti að
gera og tayrja ætti á nú, án þess
að hann virtist nokkru sinni
halda, að unnt væri að koma
á þúsund ára ríki á einum
sólarhring. Hann skrifaði for-
mála að bók minni, sem hét
„Hvernig ákvarðanir eru tekn-
ar í Hvíta húsinu“ („Decision
Making in the White House“),
þar sem hann komst svo að
orði: „Sérhver forseti verður
að sætta sig við, að langtf bil
sé á milli þess, sem hann viil
og þess sem mögulegt er.“
Aðeins fáeinum dögum fyrir
dauða sinn ,skrifaði hann bréf
til Clinton Rossiter, en hann
dálði mjög verik hins síðar-
nefnda „Forsetaembætti Banda
ríkjanna“ (The Americán Presi
dency). Prófessor Rossiter hafði
tileinkað bók sína Kennedy
með tilvitnun úr „Macbeth“:
„Mér fannst ég heyra rödd
hrópa, „Sofðu ei lengur".
Kennedy gat alltatf sofið, þrátt
fyrir hættur þær, sem að hon-
um steðjuðu, en honum fannst
hann ekki geta vakið aðra til
þess að láta þá vita um þær,
jafn vel sem forseti. Svo að
hann stakk upp á sem heppi-
legri tilvitnun orðaskiptum
þeir.ra Glendower og Hotspur
í Henry VI.
Glendower: Ég getf kallað
anda úr hafsins hyl.
•Hotspur: Það get ég líka og
getur hver sem er; en ætli
þeir komi, hvernig serrí þér
hrópið?
Ég álít, að hið bezta, sem
nokkum tímann hafi verið sagt
um John F. Kennedy, hafí kon
an hans sagt: „Hann var hug-
sjónamaður án tálvona."
— Bæjarfógeta-
embættió
Framháld af bls. 6
sem eytt hefir öllu lífsstarfi sínu
í þessu byggðarlagi.
, Það þótti samt ekki rétt að
veita honum embættið, þótt hann
ætti allan starfsaldur sinn hér
í bæ, og hefði tvisvar sinnum
verið settur héraðslæknir, held-
ur vai það veitt í tvö skipti mönn
um utan af landi, sem starfað
höfðu sem embættismenn ríkis-
ins.
Almennt munu þó HafnfirS-
ingar hafa haft hug á, að eðli-
legt væri a'ð launa Bjarna af-
burða þjónustu með því að veita
honum embættið.
Fáir munu þó hafa tekið við-
komandi læknum betur en Bjarni
Shæbjörnsson, sem sýnir vel
reisn hans og manndóm, enda
reyndust þeir menn, sem embætt-
ið hlutu hinir nýtustu menn og
hafa notið virðingar samborgara
sinna.
Það er vissulega leitt, ef þau
skrif, sem birzt hafa að undan-
förnu í Þjóðviljanum og Tíman-
um, svo og í opnu bréfi Kristjáns
B. Ólafssonar í Alþýðublaðinu í
máli þessu yrðu til þess, að menn
fengju þá hugmynd að allur
þorri Hafnfirðinga væri þessum
skrifum samþykkur. En því fer
víðs fjarri
í viöræðum manna almennt
hefir þessi embættisveiting ekki
komið neinu róti á hugi manna,
hér í Hafnarfirði, og það er vissa
mín, að hinum nýskipaða bæjar-
fógeta, Einari Ingimundarsyni,
verði ekki síður tekið vingjarn-
lega af bæjarbúum, en öðrum
embættismönnum, sem hér hafa
setzt áð, þótt frumhlaup ein-
stakra manna gæti bent til
annars.
Hafnarfirði, 16. nóv. 1965.
Hafsteinn Baldvinsson.