Morgunblaðið - 06.02.1966, Blaðsíða 8

8
MORGUNBLADIÐ
Sunnurdagur 6. febrúar 1966
Kristín Ólafsdóttir frá
Möiruvöllum — Minning
A MORGUN verður til mold-
ar borin frá Reynivallakirkju
móðursystir mín Kristín Ólafs-
dóttir fyrrum húsfreyja að
Möðruvöllum í Kjós, en hún lézt
í Landakotsspítala hinn 1. þ.m.
á áttugasta aldursári.
Kristín var fædd 24. nóvem-
ber 1886 að Auðkúlu 1 Arnar-
firði, og var amfirzk í báðar
ættir. Foreldrar hennar voru
hjónin Þuríður Fálsdóttir og
Ólafur Ólafsson, skipsjóri, í
Stapadal og bóndi að Auðkúlu.
Var Þuriður dóttir Páls Sím-
onarsonar bónda og hreppstjóra
að Dynjandi og í Stapadal og
konu hans Sigríðar Jónsdóttur
Bjamasonar bónda í Stapadal
og HringsdaL Ólafur faðir
Kristínar var sonur Ólafs
bónda Jónssonar að Auðkúiu
og konu hans Guðnýjar Ólafs-
dttóur frá Haukadal í Dýrafirði.
Voru í þessum ættum margir
harðfengir atorkumenn og glæsi-
legar og mikilhæfar konur.
Ung að árum missti Kristín
föður sinn. Tvistraðist þá heim-
ilið og fluttist hún þá að Otra-
dal til séra Jóns Ámasonar og
móðursystur sinnar Jóhönnu
Pálsdóttur. Minntist Kristín æt-
íð síðan með miklu þafcklæt
vem sinnar í Otradal og þeirrar
elsku og uppfræðslu, er hún
naut á heimili frú Jóhönnu og
séra Jóns.
Áxið 1912 giftist hún eftiriif-
andi manni sínum Sigurði Guð-
mundssyni frá Möðruvöllum.
Bjuggu þau fyrstu búskaparár-
in í Hafnarfirði, en fluttust það-
an að Möðruvöllum og bjuggu
þar á hálfri jörðinni á móti bróð
ur Sigurðar í 30 ár, en þá tók
Guðmundur sonur þeirra. við
jörðinni, sem þau gerðu að ætt-
aróðali. Áttu þau heimili að
Möðmvöllum, og vom sjálfra
sín þar til þau fluttu til Reykja-
víkur fyrir þrem árum, enda
var þá heilsan tekin að bila hjá
þeim báðum.
Möðmvellir eru kosta og flutn
ingsjörð. Hefir þar löngum ver-
ið tvíbýli, en mönnum þó bún-
ast vel. Eftir því sem ég þekkti
til, var búskapur þeirra Kristín-
ar og Sigurðar rrvð miklum
myndar- og snyrtibrag. Þótt efn-
in væm aldrei mikil, vom þau
drjúg og blómgu/ust. Bættu þau
jörðina mikið í ræktun, byggðu
á henni steinhús og útáhús, enda
var húsbóndinn orðlagður hag-
leiks- og starfsmaður. Mjög var
ástúðlegt með þeim hjónum og
þau samhent í lífsbaráttunni.
Hjálpsemi og góðsemi í garð
annarra ,bæði skyldra og vanda-
lausra, var fúslega veitt og í
ríkum mæli.
Kristín og Sigurður eignuðust
fjögur böm. Þau em: Guðmund-
ur bóndi að Möðmvöllum, giftur
Guðrúnu Jónsdóttur frá Sandi
i Kjós, Guðný Lovisa, gift Páli
Beck, starfsmanni hjá Reykja-
víkurborg, Ólafía Petrún, gift
Sigurði Pálssyni, húsasmíða-
meistara í Reykjavik. Dóttir
þeirra Guðlaug dó uppkomin,
mesta efnisstúlka. Þá ólu þau
upp systurdóttur Kristínar, Sig-
líði Kristmimdsdóttur, gifta Her
manni Meldal, og frú Kristín
Guðmundsdóttir í Reykjavík
kom á heimili þeirra 7 ára göm-
ul og dvaldi þar til hún varð
uppkomin.
Kristín var tæplega msðal-
kona á hæð. Hún var svipmikil,
með hátt enni og skír augu. Hún
kom einarðlega fyrir, var lát-
prúð í viðmóti og svipurinn góð-
legur, það sópaði að henni hvar
sem hún fór. Hún var vel viti
borin, ákveðin í skoðunum,
drenglynd, guðhrædd og góð-
gerðasöm. Mannkostir hennar
voru engin fordild og góðvild
in var einlæg. Hún hélt fullum
sálarkröftum fram í andlátið.
Hún var gæfukona.
Mér em mjög minnisstæð,
sem smáhnokka fyrstu kynni af
Kristínu móðursystur minni, en
það var vorið 1918, þegar hún
og maður hennar komu langa
leið úr Kjós vestur í Dali til
þess að standa yfir moldum
móður minnar. í því árferði var
það mikið kærleiksmerki af
hennar hálfu, og mér mim seint
úr minni líða sú ástúð og hlýja,
er mér var þá sýnd. 10 árum
síðar, þegar ég sem imglingur
kom hingað suður í skóia, var
mér tekið með opnum örmum
og að mér hlúð eins og ég væri
hennar eigið barn.
Ég, kona mín og böm okkar
þökkum Kristínu frænku fyrir
vinátttma og frændræknina í
okkar garð. Við biðjum Sigurði
manni hennar og börnum þeirra
blessunar. Megi minningamar
um elskulega góða móður og
eiginkonu reynast þeim dýrmæt-
ar.
Blessuð veri minning hennar.
Gunnlaugur Pétursson.
t
HINAR fyrstu bernskuminn-
ingar eru bundnar henni Stínu,
eins og við alltaf kölluðum
hana. Hún var okkur systkinun-
Í um eins og eldri systri, sem allt-
af var hægt að leita til þegar i
Stórkosfleg
Bútasala
vandræði bar að höndum, eins
og oft vill verða á bammörgu
heimili. Kristín var einhver sú
lijartabezta kona, sem ég hefi
þekkt. Hún mátti ekkert aumt
sjá án þess að reyna að líkna
og hjálpa. Systurdóttur sína Sig-
ríði Kristmundsdóttur ól hún
upp frá bemsku, enda hefur hún
reynst henni sem hennar eigin
dætur eftir að hún þurfti að-
stoðar við. Aðra munaðarlitla
stúlku, Kristínu Guðmundsdótt-
ur tók hún að sér þegar móðir
hennar féll frá. Ást og tryggð
þeirra varaði einnig til hinztu
stundar.
Kristín var sérlega bamgóð,
sem dæmi þess má nefna að lít-
ill frændi hennar, sem hafði ver-
ið í sumardvöl á Möðruvöllum
linnti ekki látum fýrr en hann
fékk að fara þangað í sumar-
leyfinu, þótt foreldrar hans
væru þá íluttir í aðra heims-
álfu.
Þuríður, móðir Kristínar og
móðursystir mín var skarpgáf-
uð kona, fróð og minnugt og
eins og dóttir hennar mjög sýnt
um að annast sjúka. Ég er sann-
færð um að hún hefði orðið af-
bragðs hjúkrunarkona ef hún
hefði átt þess kost. Hjónaband
þeirra Sigurðar og Kristinar
var mjög farsælt. Hann var oft
langdvölum frá heimili sinu við
smíðar og húsabyggingar í sveit-
inni, en gat verið öruggur um
að heimilinu væri óhætt í um-
sjá hennar.
Síðari hluta æfinnar var Krist
ín rnjög heilsuveib en hún kvart
aði aldrei, og ljómaði af ánægju
þegar gestir komu til hennar, þó
að líðanin væri ekki alltaf góð.
„Blessuð bömin eru svo góð við
okkur“, sagði hún ævinlega. Við
fráfall hennar leitar hugur vina
og ættingja til Sigurðar manns-
ins hennar. Hann hefur misst
mest þó að böm og bamaböm
hafi einnig misst mikið. Sjálf
sakna ég frænku minnar mjög
þvi að hún var sú kona sem
minnti mig mest á hana mömmu
mína.
Á morgun verður hún lögð til
hinztu hvíldar í kirkjugarðinum
á Reynivöllum við hlið elskaðr-
ar dóttur, sem lézt í blóma lífs-
ins.
verðlækkun
Verzlunin Vík
Laugavegi 42.
Sigríður Jónsd. Magnússon
Lóð óskast
Lóð undir einbýlishús óskast keypt. Helzt í Vest-
\
urborginni eða Seltjarnarnesi. Tilb., merkt: „Út-
sýni — 8112“, sendist Mbl. fyrir miðvikudag.
Útsala — Úfsala
hefst á mánudag
Gullöld vísindanna
VIÐ sem nú erum uppi lifum á gullöld vísindanna.
Við eigum við að búa meiri framfarir og örari en
þekkzt hafa á þessum hnetti fyrir okkar dag. Tækni
og vísindi eru einkunnarorð okkar tíma. En ef við gef-
um okkur tíma til að staldra við eitt andartak og hug-
leiða þessar framfarir — hversu horfir þá við? Höfum
við gengið þessa miklu og breiðu framfarabraut
okkur til góðs? Eða höfum við kannski misstigið
okkur í asanum? Höfum við kannski gleymt að elska
náungann af því við gefum okkur ekki tóm til þess
fyrr en við erum vissir um að vera honum fremri?
Víst er um það, að tæknin hefur gert okkur kleift
að vinna ýmis afrek, afrek, sem forfeður okkar þorðu
tæpast að láta sig dreyma um. Vald mannsins á um-
hverfi sínu hefur aukizt meir undanfarna öld en
þau þúsund ár sem þar fóru á undan. Þegar ég var
barn var ekkert rafmagn til, ekki síminn og engir bíl-
ar, flug var óþekkt fyrirbæri og furðuverk á borð við
útvarp og sjónvarp fyrirfundust aðeins í ævintýra-
legum bókum Jules Verne. í>ó kunnu menn þá að
hagnýta sér gufuaflið og þá voru járnbrautirnar
komnar til sögunnar og sömuleiðis gasljósið. Samt
var það svo, að enginn reginmunur var á samgöngu-
málum, fjarskiptum og borgarlýsingu í Frakklandi
við upphaf 20. aldarinnar og á dögum Montaignes (16.
öld). Víst fór ýmsu fram allar þessar aldir — en allt
varð það hægt og sígandi. Nú á tímum líður aftur á
móti ekki svo áratugur og tæplega ár að ekki verði
einhverjar þær framfarir er gjörbreyti aðstöðu manna
og aðbúð.
Þessi gullöld vísindanna, sem nú ríkir hefur fært
mönnunum svo mikið vald yfir umhverfi sínu að þeir
eru enn eins og hálf-smeykir við að beita þvl Fram-
farirnar hafa orðið svo snöggar, að menn hafa tæpast
áttað sig á alls kostar á þeim fyrr en eitthvað nýrra
og stórkostlegra er komið til sögunnar. Það er ekki
að undra þó sumir séu dálítið ruglaðir í ríminu.
Fyrstu verulegu framfarirnar urðu á öld gufuvélar-
innar, járnbrautanna og gufuskipanna. Sá tími færði
mönnum heim sanninn um hversu mikils mátti vænta
af auknum hraða og auknu vélarafli. Svo kom öld
rafmagnsins, sem lýsti upp borgir og bæi, varð upp-
hafið að símanum og fjarskiptum á ýmsum sviðum,
tengdi fjarlæg lönd og álfur. Síðan lærðu menn að
hagnýta sér orku olíunnar og bifreiðin tók við sem
hraðamiðlari af járnbrautunum. Svo kom flugið til
sögunnar og hraði flugvélanna jókst von bráðar svo
ört að menn sundlaði við. Fyrstu bifreiðarnar snigl-
uðust áfram — eða það þykir mönnum nú, þó þá hafi
hraðinn verið fullboðlegur — með tíu til tuttugu km
hraða á klukkustund. Nú eru sérfræðingar í flugmál-
um í þann veginn að gefa gömlu kílómetra-hraðaein-
inguna upp á bátinn. Nýjustu gerðir véla hafa að
hraðaeiningu svo og svo mörg mach, eða margfeldi
af hraða hljóðsins. Og nú er í smíðum vél sem flogið
getur milli Parísar og New York á þremur klukku-
stundum. Hnötturinn er allur að hrökkva saman og
fjarlægðirnar að verða að engu.
Kjarnorkurannsóknir hafa orðið upphaf mikilla
framfara í heimi vísindanna. Tekizt hefur að smíða
aflvélar sem hafa úraníum að eldsneyti rétt eins og
fyrirrennarar þeirra kol og olíu. Þessi tækni verð-
ur mannkyninu ennþá mikilvægari er fram líða stund-
ir og fyrri orkulindir fara þverrandi. Eins og er, lif-
um við á orkubirgðum þeim sem safnazt hafa fyrir
í jörðu í líki kola og olíu. En er þær þrýtur eigum
við samt af nógu að taka þar sem eru úraníum og önn-
ur kjarnakleyf efni. Það er ekki einasta að þessir
orkugjafar framtíðarinnar tryggi nær ótakmarkaða
orkuneyzlu hinna háþróuðu iðnaðarlanda heims,
heldur geta þau lönd sem skemur eru á veg komin
einnig haft af þeim mikil not.
Ekki megum við heldur gleyma útvarpinu, sjón-
varpinu, ratsjánni og öllu því sem rafeindin, sú ör-
smáa ögn, hefur fært okkur. Rafeindasmásjáin er
með merkari framlögum vísindanna til læknisfræð-
innar og hefur reynzt gulls ígildi í efnaiðnaðinum.
Hver veit nema hún eigi einn góðan veðurdag eftir
að varpa ljósi á leyndardóma erfða og elli.
Útvarp og sjónvarp gegna æ viðameira hlutverki í
lífi okkar. Þeim er það að þakka, að menn geta fylgzt
með því sem er að gerast í heiminum þótt þeir byggi
sjálfir útkjálka og eyðisker, séu staddir upp til fjalla
eða á hafi úti, langt inni í myrkviðum fruniskóganna
eða á sléttum og eyðisöndum. Og gervihnettirnir, sem
nú eru komnir til sögunnar, gera heimsfrægum lista-
mönnum kleift að gleðja hug og hjörtu manna um ger-
vallan hnöttinn á samri stundu. Með fullkomnun
fjölmiðlunartækja er svo komið að fréttir berast um
heiminn á svipstundu, almenningsálitið verður á á-
hrifameira, mennirnir kynnast hverjir öðrum betur
og ágreiningur þeirra fer minnkandi.
Framhald á bls. 30