Morgunblaðið - 22.05.1966, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ
Sunnudagur 22. maí 1966
Útgefandi: Hf. Árvakur, Reykjavík.
Framkvaemdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Ritstjórnarfulltrúi: Þorbjörn Guðmundsson.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti >5. Sími 22480.
Askriftargjald kr. 95.00 á mánuði innanlands.
1 lausasö'lu kr. 5.00 eintakið.
' ÁRVEKNIN RÆÐUR
ÖRLÖGUM
\T OSNINGABARÁTTUNNI er að ljúka. í dag heldur
fólkið á fjöreggi framtíðar sinnar. Heilbrigð dóm-
greind þess kveður upp dóminn um það, hverj.um skuli
falin forustan í málefnum borgar- og sveitarfélaga. í dag
eru það íbúar 14 kaupstaða og um 30 kauptúna, sem að
kjörborðinu ganga.
Baráttan hefur verið misjafnlega hörð í hinum einstöku
b'yggðarlögum. Hér í Reykjavík hefur hún fyrst og fremst
mótast af málefnalegum og þróttmiklum málflutningi Sjálf-
stæðismanna undir forystu Geirs Hallgrímssonar borgar-
stjóra, sem lagt hefur hagsmunamál borgarbúa fyrir fólkið
- af hreinskilni og ábyrgðartilfinningu. Er sennilega óhætt
að fullyrða að sjaldan hafi borgarmálefnin í heild verið lögð
jafn ljóst fyrir af borgaryfirvöldunum og í þessari kosninga-
baráttu. Þeirri staðreynd er vissulega ástæða til að fagna.
Þekking borgaranna á málefnum borgar sinnar hlýtur jafn-
an að mynda traustan grundvöll og forsendu hyggilegrar
niðurstöðu þeirra á kjördegi.
Þær staðreyndir blasa nú við í lok kosningabaráttu að
Reykjavík hefur verið vel stjórnað á liðnu kjörtímabili.
Haldið hefur verið uppi stórfelldum framkvæmdum af
hálfu borgarinnar á öllum sviðum. Stórframkvæmdir hafa
verið unnar í gatnagerð, þannig að borgin hefur að verulegu
leyti skipt um svip að þessu leyti, til stórkostlegs hag-
ræðis fyrir allan almenning. Heildarskipulag hefur verið
gert af borginni, og þar með lagður grundvöllur að fram-
tíðarvexti hennar, fegrun og viðgangi. Að baki hinu nýja
skipulagi liggur geysileg vinna, sem unnin hefur verið af
fróðustu og færustu mönnum.
í sjúkrahúsmálum, skólamálum, hitaveitumálum, fþrótta-
og hvers konar félagsmálum hefur hver stórframkvæmdin
. „ rekið aðra. í húsnæðismálum hefur verið gert stærra átak
en nokkru sinni fyrr.
Hér hafa aðeins verið nefndar örfáar staðreyndir um þá
heillavænlegu þróun, sem gerzt hefur í höfuðborginni á
síðasta kjörtímabili. Allar sýna þær og sanna að borgar-
stjórnarmeirihlutinn hefur starfað af festu, dugnaði og fram-
sýni að hagsmunamálum borgarbúa.
En í dag kjósa Reykvíkingar ekki aðeins borgarstjórn.
Þeir velja sér borgarstjóra til næstu fjögurra ára. Um það
ríkir enginn ágreiningur að Geir Hallgrímsson hafi gegnt
borgarstjórastarfi af frábærum dugnaði. Hann mun verða
borgarstjóri áfram ef Reykvíkingar fela Sjálfstæðismönn-
um áframhaldandi forystu. Minnihlutaflokkarnir hafa hins
vegar ekkert borgarstjóraefni. Þeir.hafa ekki getað bent á
einn einasta mann, sem líklegt væri að þeir gætu komið sér
saman um í þessa þýðingarmiklu stöðu, ef þeir fengju valda-
•aðstöðu. Raunar er vitað að þeir gætu ekki komið sér sam-
an um neitt, hvorki borgarstjóraval né annað. Sigur hinna
svokölluðu vinstri flokka í Reykjavík þýddi þess vegna
glundroða og upplausn, svipaðri þeirri, sem þessir flokkar
leiddu yfir íslenzku þjóðina með vinstri stjórn sinni á ár-
unum 1956 til 1958. Þau spor hræða.
En til þess að tryggja Reykjavík áfram örugga forystu
Sjálfstæðismanna þarf hver einasti ábyrgur og hugsandi
Reykvíkingur að gera skyldu sína við borg sína. Árvekni
borgaranna ræður í dag örlögum Reykjavíkur. Enda þótt
Sjálfstæðisflokkurinn hafi á liðnum tíma notið öflugs fylg-
ig og flestir telji sigur hans líklegan í þessum kosningum
fer því þó víðs fjarfi áð nokkurn tíma sé hægt að telja
úrslit kosninga viss og örugg fyrirfram. Þess vegna verða
aiiir Sjálfstæðismenn og aðrir þeir, sem fela vilja núverandi
borgarstjórnarmeirihluta áframhaldandi völd að halda vöku
sinni í dag, rísa árla úr rekkju, kjósa snemma, stuðla að því
að kjörsókn annarra verði sem greiðust.
Allir Reykvíkingar unna borg sinni og vilja að hún haldi
áfram að veita fólkinu sem bezta aðstöðu í lífsbaráttunni.
Það verður fyrst og fremst gert með þvi að fela þeim mönn-
um forystuna, 3em sýnt hafa og sannað að þeir eru færir
um að stjórna af víðsýni og dugnaði.
Kejrkvíkiogw! Fram til signrs og rákoar fyrir Reykjavík.
Steinar Þorfinnsson kennari:
Rógur um barnakennara
Á KJÓSENDAFUNDI G-list-
ans, sem haldinn var í Austur-
bæjarbíói, fannst Sigurjóni
Björnssyni, sálfræðingið það við-
eigandi að rægja reykvíska
barnakennara í áheyrn fundar-
manna. Ræða hins mikla mennta
manns var birt í Þjóðviljanum
15. maí sl. Þar stendur orðrétt:
Þráfaldlega hef ég rekið mig
á það, að sæmilega greindir nem
endur eru ekki orðnir bænabók-
arfærir 10-11 ára gamlir, án þess
að kennara þeirra detti í hug
að hreyfa hönd né fót. —
Sá kennari, sem hreyfir
'hvorki hönd né fót í slíku til-
feili sem þessu, hefur gerzt brot
legur í starfi sínu sbr. erindis-
bréf kennara. Þó er það öllu
alvarlega, ef kennarinn er sokk
inn það djúpt í anivaraleysi
sínu, að honum dettur það ekki
einu sinni í hug að gera skyldu
sína. Slíkur kennari hefur misst
sjónar á réttu og röngu í kennslu
starfi sínu. Hver kennari hefur
lágmarksskyldum, að gegna í
starfi sínu og eru þær skyldur
ekki bundnar neinu sérstöku
eftirliti. Sigurjón Björnsson skil
ur væntanlega, að það er ai-
varlegur hlutur að brigzla barna
kennara um vanrækslu. Barna-
kennsla er viðkvæmt starf og
öll vanræksla í því getur haft
alvarlegar afleiðingar.
Ef sálfræðingurinn færir ekki
fram óyggjandi sannanir fyrir
ofanritaðri fullyrðingu sinni, þá
verður hann að sætta sig við
það að vera kallaður rógbsri.
Ekki lét blessaður sálfræðing-
urinn staðar numið. Orðrétt
Steinar Þorfinnsson.
sagði hann. „Ekkert er gert til
að stuðla að samvinnu heim-
ila og skóla og búa kennara
undir að hafa forystu í þeirri
samvinnu."
Þessi orð verða varla skilin
á annan veg, en að samvinna
heimila og skóla sé ekki fyrir
hendi.
Allir vita, sem eitthvað hafa
kynnt sér starf barnaskó'anna
hér í borg, að þetta er rangt.
Bæðí kennarar og skólastjórar
hafa haft forystu í því að koma
á samvinnu heimila og skóia,
enda kennurum ljós sú nauð-
syn að eíga gott samstarf við
foreldra þeirra barna, sem þeir
kenna.
Þessu til frekari stuðnings víl
ég minna á eftirfarandi:
Stéttarfélag barnakennara í
Reykjavík hefur um langt ára-
bil gefið út Foreldrablaðið, en i
því eru greinar um hina ýmsu
þætti skólamála. Stéttarfélagið
hefur og boðað til funda með
foreldrum, þar sem skólamálin
hafa verið rædd af báðum að-
ilum; foreldradagar eru í barna-
skólunum að minnsta kosti einu
sinni á ári, þar sem foreldrar
og kennarar ræða um nám og
starf barnanna í og utan skóla;
fyrir utan þessa formlegu fundi,
þá hafa kennarar samband við
foreldra, þegar ástæða þykir til;
foreldra-félög eru og starfandi
við suma barnaskólana og hafa
þau unnið gott starf.
Af þessar upptalningu sézt,
að mikið er gert til að stuðla
að samvinnu heimila og skóla.
Reykvískir barnakennarar
hafa og vinna starf sitt af alúð
og samvizkusemi. Um það vitna
m.a. þær skólasýningar nú í vor
þar sem sýnd voru vinnubrögð
nemenda. Ég hygg, að þeir sem
skoðuðu þessar sýningar telji
það ekki ofmælt, að reykvískir
barnakennarar kunni nokkuð
vel til verka.
Ekki veit ég, hvort hinn há-
menntaði sálfræðingur hefur
verið svo lítillátur að skoða þesa
ar sýningar barnaskólanna.
Vonandi stendur Sigurjón
Björnsson ekki í þeirri mein-
ingu, að frami hans og gifta í
stjórnmálum byggist að ein-
hverju leyti á því að lítilsvirða
störf barnakennara.
Frá Sameinuðu þjóðunum
Hvaða horfur eru í því að
hægt verði að þjálfa og end-
urmennta það vinnuafl, sem
losna mun ef til afvopnunar
kemur?
Bandaríkin, Sovétríkin og
18 Evrópuríki hafa nú veitt
svör við spurningaskrá, sem
send var út af tveimur sér-
stofnunum Sameinuðu þjóð-
anna, Alþjóðavinnumálastofn
uninni (ILO) og Efnahags-
nefndinni fyrir Evrópu
(ECE).
Öll svara ríkin á einn veg,
að það mundi hafa jákvæð
áhrif í flestum tilfellum að
koma á afvopnun. Sú aðlög-
un, sem nauðsynleg verður á
vinnumarkaðinum, er iítilvæg
i samanburði við þau vanda-
mál, sem skapazt hafa af hag-
ræðingu landibúnaðarins, fiótt
anum úr dreifbýlinu og sjálf-
virkni iðnaðarins.
Fjórar ástæður liggja til
þess, að vandinn er einfald-
ari en margir halda:
í sambandi við vélvæð-
ingu varnarmálanna hljóta
æ fleiri liðsforingjar og sér-
fræðingar menntun sem einn
ig kemur að notum í borgara
legu lífi. í flestum tilvikum
verður einfalt að breyta
hernaðarlegum menntastofn-
unum í borgaralegar mennta-
stofnanir.
Á seinni árum eru ein-
stök lönd í æ meiri mæli far-
in að hjálpa starfsmönnum
varnarmála til að taka próf,
sem jafnframt veita þeim að-
stöðu til borgaralegra starfa
sem iðnaðarmenn, tæknifræð
ingar, verkfræðingar o.s.frv.
Þetta gerist ýmist vegna þess
að herþjónusta þeirra krefst
slíkrar þjálfunar eða til að
veita þeim „aðra möguleika“.
★ I flestum löndum er
lögð mikil áherzla á tækni-
kunnáttu, sem hermenn og
sérfræðingar afla sér áður
en þeir hefja herþjónusu. Þess
vegna er það altítt, að þess-
ir menn fá hjálp bæði til
halda við kunnáttu sinni og
auka við hana.
★ Hvorki í löndum með
langa eða stutta herþjónustu
mun skapast veruleg vanda-
mál hjá þessum hluta her-
mannanna. Þar sem herþjón-
usta er löng fá menn venju-
lega framhaldsmenntun, sem
bæði miðast við borgaralegt
líf og hermennsku.
Skortur á vinnuafli.
í flestum svaranna er vís-
að til þeirrar eklu á fag-
lærðum mönnum, sem mjög
gerir vart við sig bæði í Ev-
rópu og Norður-Ameríku.
Bandaríkin »g Sovétríkin
skírskota til þeirrar reynslu
sem fengizt hefur á þessu
sviði í sambandi við hagræð-
ingu innan varnarkerfanna.
Það vinnuafl, sem þannig
hefur losnað, hefur þegar í
stað verið hagnýtt á borgara- j
legum vinnumarkaði. í ná- j
lega öllum tilvikum hefur !
reynzt unnt að skipuleggja 1
endurþjálfun sem gert hefur
einstaklingnum til borgara-
legs lífs algerlega sársauka- 1
laus. / j
Tvö atriði eru mikilvæg í
þessu sambandi, segir í skýr-
ingum ECE við svörin sem
bárust.
1 fyrsta lagi eru menn í
flestum löndum vanir lang-
drægri stefnu í ráðningum
innan hersins til að koma í
veg fyrir atvinnuleysi, sem
skapast kynni af breyttum
þörfum.
1 öðru lagi er framleiðsla
hergagna minna sédhæfð en
áður. Hún á sér oftast stað
samhliða framleiðslu á efn-
um til borgaralegra þarfa.
Við ríkjandi efnahagsað- i
stæður er eftirspurn yfirleitt
svo mikil frá borgaralegum
aðiljum, að verksmiðjurnar
geta flutt verkaménn, vélar
verkfæri og annan úbúnað
yfir í aðrar framleiðslugrein- 1
ar — einnig ef svo skyldi fara
að eftirspurnin eftir her-
gögnum minmki skyndilega