Morgunblaðið - 24.05.1966, Síða 10

10
MORGUNBLABIÐ
T>riðjudagur 24. mal 1966
Notaðiakkerisfestinafyrirstag
Rabbað við Ofeig Guðnason, stýrimann áttræðan I dag
í DAG á áttræðisafmæli
Ófeigur Guðnason, stýrimað-
ur til heimilis að Brávalla-
götu 14. Ófeigur hefur stund-
að sjó í mörg ár og hefur
frá ýmsu að segja í sambandi
við aevintýri, sem hann á
langri lífsleið hefur lent í. Við
heimsóttum hann því á heim
ili hans í gær og spurðum
hann í fyrstu, hvar hann
væri fæddur. Ófeigur sagði:
— Ég er fæddur á Hlemmi
skeiði á Skeiðum og ólst þar
upp hjá foreldrum mínum,
Ingunni Ófeigsdóttur og
Guðna Jónssyni, sem var
bóndi þar, þar var ég þar
til ég varð tvítugur. Þá flutt
ist ég til Reykjavíkur og hef
búið hér síðan.
— Hvenær fórst þú fyrst
á sjó?
— Það var árið 1905. Þá
réðst ég á kútter hér í Reykja
vík, sem hét Sæborg.
— Lentirðu ekki í hrakn-
ingum?
— Jú, en það var svo sem
ekki í frásögur færandi. Að
vísu lenti ég á heimsstyrj-
aldarárunum fyrri í sjóhrakn
ingum, en þá var ég á skipi,
sem skotið var niður af þýzk
um kafbáti. Ég var stýri-
maður á skipiniu og við vor-
um að koma frá Buenos Air-
es og fara til Cherbourg í
Ófeigur Guðnason.
Frakklandi með hveitifarm,
yfir, 4000 lestir. Við björguð-
umst í tvo báta. Var skip-
stjórinn fyrirliði á öðrum, en
ég á hinum. Bátur skipstjór-
ans týndist og spurðist aldrei
neitt til þeirra 13 manna sem
á honum voru, en við sem
vorum 14 velktumst í hafi í
fimm sólarhringa og fórum
á þeim tímá yfir 2500 sjó-
mílur, yfir næstum allan
Biscayaflóa. Þetta var mikil
þrekraun og voru tveir látn-
ir, þegar við loks náðum
landi, en þetta er nú kannski
ekki neitt meira, en sjómenn
lenda í á langri sjómanns-
ævi.
— Það eru nú ekki allir
sjómenn, sem betur fer, sem
lenda í þrekraunum sem þess
um, en kartntu ekki að segja
okkur frá einhverju fleira?
—Ja, það var hérna um
árið, það er langt síðan, lík-
lega um 1920, að hingað kom
ensk skonnorta og voru á
henni sjóliðsforingjar, sem
höfðu keypt hana og ætluðu
að selja hana hér ásamt þeim
varningi, sem í henni var. En
þeir gátu ekkki selt skipið og
áhöfnin, sem var íjórir menn
gengu af skipinu. Skipstjóri
var sá frægi maður Frank
Worsley. Hann var Ný-Sjá-
lendingur, en enskur þegn og
sjóliðsforingi, sem lent hafði
í ýmsu, m.a. er hann aðal-
bjargvætturinn í bókinni
„Harðfengi og hetjulund",
sem gefin hefur verið út á
íslenzku og er einhver mesta
hrakningasaga, sem ég hef
lesið — nú en það er önnur
saga.
Þeir ráða síðan á skipið
einhverja menn, sem ekki
voru af betra taginu og lesta
það með saltfisk vestur á
Bíldudal. Guðmundur Guð-
mundsson skipamiðlari fékk
mig síðan til þess að ráða
mig á kipið og fór ég land-
veg vestur til þess að taka
við stýrimannsstörfum um
borð. Þegar ég kom vestur
voru nú allir mennirnir farn
ir og var þá ekki um annað
að ræða, en að ráða nýja
menn og fengust til þess harð
duglegir piltar frá ísafirði.
Sigldum við síðan af stað
suður á Breiðubugt og hreppt
um svo illviðri 120 sjómílur
út af Reykjanesi. Þá rifnuðu
4 af 6 seglum skipsins, þau
voru nú ekki beysnari en
svo. Veðrið lægði brátt og
átti þá að halda til Reykja-
víkur, en þá brast á vestan-
rok og urðum við að halda
undan vindi og höfðum ekki
landkenningu fyrr en í Fær-
eyjum. Þar var þá sveljanda
stormur og þung alda og hald
reipin tekin að slitna. Hefði
mastrið farið hefði líka ailt
verið búið, þvi að ströndin
var snarbratt hamrabelti.
— En þetta hefur einhvern
veginn blessazt?
— O, já. Við fórum að bera
saman ráð okkar og kom
okkur saman um að taka
akkerisfestina og fara með
hana upp í reiðann og nota
hana sem masturstag. Skip-
stjórinn taldi þetta ekki unnt,
en við fórum samt að reyna
Við settum lykkju á keðjuna
og leiddum hana undir skip-
ið drógum upp í mastrið og
hertum á svo að þetta dugði.
Varð úr þessu hið traustasta
mastursstag. Komum við síð-
an til Grimsby eftir mikla
hrakninga.
Þegar ég síðan var af-
skráður af skipinu borgaði
eigandinn okkur mánaðar-
kaup, en það var meir en ég
átti inni. Maðurinn, sem sá
um afskráninguna færði mér
síðan viðurkenningarskjal,
þar sem á stóð, að ég væri
bjargvættur skips og áhafn-
ar.Þannig launa þeir Bretarn-
ir það, sem vel er gert. Erfið-
ara hefði verið að fá slíka
viðurkenningu á Islandi, er
ég hræddur um.
— En þú ert ánægður, þeg-
ar þú lítur yfir farinn veg
á ævikvöldi þínu, kominn á
þurrt land?
— Já, ég er ánægður með
hlutskipti mitt. Ég hef að vísu
ekki safnað neinum auði um
dagana. Þetta hefur verið
svona baslkennt alla tíð, en
maður fer nú ekki með neitt
yfrum, sagði Ófeigur um leið
og við kvöddum hann.
Margrét Jónsdóftir frá
Kirkjubœ—Minningarorð
MARGRÉT Jónsdóttir fæddist
ísafirði 3. marz 1894.
Foreldrar hennar vöru hjónin
Jón Bjarnason trésmiður og Guð
björg Jónsdóttir. Ættir þeirra
beggja voru vestfirzkar.
Eignuðust Guðbjörg og Jón 8
dætur, og var Margrét þeirra
elzt. Hinar 7 eru allar á lífi.
Upp úr aldamótum fluttust
Guðbjörg og Jón að Kirkjubæ í
Skutulsfirði, og fæddust þar fjór
ar yngstu dæturnar.
Á Kirkjubæ bjuggu þau í 16
ár og fluttust þá aftur til fsa-
fjarðar. Keyptu þau þá húseign-
ina Sundstræti 23 (Rómaborg)
og bjuggu þar til æviloka. Þar
og á Kirkjubæ var ávallt mikill
gestagangur.
Heimilið var stórt, börnin
mörg, en auk þeirra dvöldust
skyldir og vandalausir þar um
lengri eða skemmri tima.
Frá blautu barnsbeini vandist
Margrét því stóru heimili, en
rausn og höfðingsskapur var
henni, eins og foreldrum hennar,
í blóð borinn.
Á bernsku- og æskuárum Mar
grétar var það ekki alsiða, að
ungar stúlkur hlytu neina skóla-
göngu, að heitið gæti. Svo var
og um Margréti. Hún gekk í
barnaskólann á ísafirði og bjó
þá hjá prófastshjónunum séra
Þorvaldi Jónssyni og Þórdísi
Jensdóttur. Dvaldist hún hjá
þeim barnaskólatíð sína og þar
til hún fermdist. Eftir fermingu
fór Margrét að vinna öll algeng
störf, var meðal a'nnars í kaupa-
vinnu á sumrum og við fang-
gæzlu í Naustum á vetrum og
fleira þess háttar.
Síðar fór hún til Þorsteins Guð
mundssonar klæðskera og vann
þar við heimilisstörf og hjálpaði
húsmóður sinni við peysufata-
saum.
Á heimilum þessum mun Mar-
grét hafa numið bæði matreiðslu
og hannyrðir, en í þeim greinum
varð hún nánast snllingur. Vand-
virkni hennar og lagni var ein-
stök, og bera verk hennar því
gleggst vitni.
Þannig var líka að vera gest-
ur hennar. Fannst mér Margrét
alltaf vera flestum konum fremri
að því er snerti búsýslu og hann-
yrðir.
Á ísafirði kynntist Margrét
Guðmundi Þorláki Guðmunds-
syni skipstjóra. Gengu þau í
hjónaband 15. október 1921. Þau
stofnuðu heimili sitt á ísafirði,
en Guðmundur hafði keypt hús-
eignina Sundstræti 23 á móti
tegndaföður sínum.
Þar bjuggu þau til ársins 1927,
er þau fluttust til Reykjavíkur.
Var það einkum vegna þess, að.
Guðmundr var þá. farinn að
sækja sjóinn meira hér sunnan-
lands en vestan.
Hér syðra bjuggu þau alla sína
búskapartíð áð Ránargötu 8a. —
Þau eignuðust 5 börn, sem öll
eru á lífi. Þau eru:
Páll, verkstjóri við frystihúsið
ísbjörninn, kvæntur Björgu
Kristjánsdóttur, Elísabet, gift
Guðmundi Hirti Bjarnasyni vél-
stjóra, Reykjavík. — Hildur, gift
Bjarnleifi Óskari Jóhannessyni
bónda á Brekku í Biskupstung-
um. — Margrét, búsett í Svíþjóð,
gift Hans Malmberg Ijósmyndara.
— Guðrún, gift Baldri Berg-
steinssyni múrarameistara, Rvík.
— Barnabörn Margrétar eru 19,
og tveim dögum eftir lát henn-
ar fæddist stúlkubarn, fyrsta
barnabarnabarn hennar.
Guðmundur Þorlákur fórst á
síldveiðum fyrir Norðurlandi 15.
september 1944. Börnin voru þá
að verða uppkomin, hið yngsta
12 ára.
Margrét hélt heimili sínu sam-
an og bjó með börnum sinum,
þar til þau stofnuðu sín eigin
heimili. En lengst af bjó Páll
sonur hennar með fjölskyldu
sinni í húsi móður sinnar.
Hjónaband þeirra Guðmundar
Þorláks og Margrétar var óvenju
farsælt og gott. Báru þau hjón
gagnkvæma virðingu og traust
hvort til annars.
Var Margrét manni sínum
styrk stoð og bjó honum og
börnum þeirra heimili, þar sem
unum var að dveljast.
Á heimili Margrétar komu
fleiri en börn og barnabörn.
Systur hennar og fjölskyldur
þeirra leituðu oft til hennar.
Ættingjar og vinir að vestan
áttu þar öruggt húsaskjól.
Unglingar, sem stunduðu nám,
bjuggu þar þann tíma, sem þeir
þurftu á að halda. Heimili Mar-
grétar stóð vinum hennar og ætt
ingjum opið.
Þrátt fyrir mikinn gestagang
ríkti þar þó alltaf friður, enda
var Margrét þannig skapi farin,
að allmikið þurfti til að koma
henni úr jafnvægi. Hún var stoð
og stytta barna sinna og systra
alla tíð, meðan heilsa entist. Síð-
astliðið ár var hún að mestu
leyti sjúklingur.
Kom þá bezt í ljós æðruleysi
hennar og andlegt jafnvægi, en
því hélt hún til hinztu stundar.
Þann tíma, sem Margrét var
ekki á sjúkrahúsum bjó hún hjá
Guðrúnu yngstu dóttur sinni.
Sýndi hún móður sinni frábæra
alúð og umhyggju í hinum erfiðu
veikindum hennar.
Börnin öll hlúðu að móður
sinni, og öll hugsun þeirra sner-
ist um að létta henni byrðina,
þar til hún lézt hinn 12. maí
síðastliðinn.
Hún lét aldrei að sér kveða
annars staðar en á heimiii sínu,
en þar ríkti hún sem hinn sanni
höfðingi.
Frá því er Margrét fluttist
búferlum ásamt manni sínum og
þremur elztu börnum til Reykja-
víkur var bæði nábýli og einlæg
vinátta milli heimilis hennar og
foreldra minna. Þegar þurfti,
var óhætt að leita til Margrétar.
Vildi ég því nú, er Margrét er
öll, þakka henni samveruna, ein-
læga vináttu, frændrækni og
tryggð.
Minningin um Margréti geym-
ist, en gleymist ekki.
Adda Geirsdóttir.
Vortónleikar Karla-
kórs Keflavíkur
Þ A Ð fer að verða vafasamt að
tala um karlakór — því kven-
fólkið er þar að taka völdin og
er það sízt til verri vegar hvern-
ig sem á allt er litið. Samkór,
eða blandaður kór er nokkuð
nær sanni, samtals 50 raddir á
sviðinu þegar bezt lætur — kon-
ur og karlar. — Þórir Baldurs-
son, hinn ungi stjórnandi (einn
úr Savanna-tríóinu) hefur greini
lega gert sitt verk vel, þó farið
sé framhjá kraftmiklum átökum,
sem kófarnir hefðu vel þolað,
og meiri áherzla lögð á ljóð-
rænuna, sem sízt er vandaminni
í meðförum en þrótturinn. Þórir
er smekkvís stjórnandi og hefur
varið mörgum kvöldum, fram á
nætur, við æfingar og kórfélag-
arnir ekki verið sinkir á sinn
tíma, vinnandi menn úr öllum
stéttum og önnum hlaðnar hús-
mæður og heimasætur, sem
verja frístundum sínum og öðr-
um átundum svo vel sem raun
er á.
að heyra nýtt lag eftir Bjarna
Gíslason, „ísland er land þitt“.
Að sjálfsögðu er eðlilegt að tónn
minni á tón í íslenzkum ættjarð-
arlögum.
Að öllu samanlögðu er þessi
samsöngur kórsins gleðilegur við
burður hér í fásinninu, og ef svo
heldur fram, sem nú horfir, þá
á Karlakór Keflavíkur og sam-
kórinn eftir að kveðja sér hljóðs
á stærra sviði en hér er fyrir
hendi og valda því fullkomlega
því þar er fyrir hendi áhugi
mikill og efniviður góður.
Kórinn ætlar nú um hvíta-
sunnuna að bregða sér í söngför
vestur á Fii'ði — sannarlega eru
Vestfirðirnir og þeirra fólk alls
góðs maklegir — og ekki er mér
grunlaust um að vestfirzkur
kjarni sé í kórnúm, þó frá Kefla-
vík sé hann kominn.
— hs j —
Einsöngvarar kórsins eru með
afbrigðum góðir og falla vel inn
í hin ljóðræna ramma kórsins,
og hefðu gjarnan mátt hafa fleiri
verkefni. Það var ánægjulegt að
sjá og reyra Sigurð Demetz
Fransson í einsöngshlutverkinu í
Umberto Bindi í útsetningu Þór-
is söngstjóra. Þá var hressandi
ATHUGIÐ
Þegar miðað er við útbreiðslu,
er langtum ódýrara að auglýsa
í Morgunblaðinu en öðrum
biöðum.