Morgunblaðið - 16.06.1966, Blaðsíða 19

Fimmtudagur 16. júní 1966
MORCUNBLAÐIÐ
19
Sigríður Vilhjálmsdóttir
Höfn, Ólafsfirði - Minning
>1 „Fölnuð er liljan fríða
fallin er eikin sterk.“
ÞESSI orð komu skyndilega í
hug minn, er ég frétti lát frú
Sigríðar Vilhjálmsdóttur. Engum
þurfti þó að koma á óvart þau
tíðindi, því lengi hafði maður-
inn með Ijáinn staðið álengdar
og þokast nær og nær, til að
vinna sitt óumflýjanlega verk.
En dauðinn kemur okkur ætfð
á óvart, þrátt fyrir að við vitum
að öll stefnum við að því marki
fyrr eða síðar.
Jónína Sigríður, en svo hét
hún fullu nafni, var fædd að
Jarðbrú í Svarfaðardal, 19. nóv.
1891, dáin 11. nóv. 1965. For-
eldrar hennar voru Vilhjálmur
Einarsson, sem lengst af bjó á
Bakka í Svarfaðardal og var einn
fremsti brautryðjandi um búskap
og félagsmál sinnar samtíðar.
Kona hans hét Kristín Jónsdóttir,
sem þótti mikil húsmóðir og
hannyrðakona svo af bar.
Sigríður var glzta barn þeirra
hjóna, en átti hálfsystur, sem
var eldri og sjö alsystkini. Hún
Hun giftist 19. nóv. 1915, Sig-
urði Jónssyni, hinum ágætasta
manni, sem látinn er fyrir rúm-
um tveim árum. Þau fluttust frá
Bakka í Svarfaðardal til Ólafs-
fjarðar árið 1916, og bjuggu þar
æ síðan utan eins árs. Tvær
dætur eijgnuðust þau hjón, Helgu,
gifta Ásgrími Hartmannssyni
bæjarstjóra og Kristínu síma-
mær.
Þegar ég lít til baka og horfi
yfir hálfgrónar slóðir, þyrpast
fram í hug minn myndir og
minningar frá kynnum okkar
Sigríðar. Allár þessar minning-
ar eru mér bæði kærar og hug-
Ijúfar. Það virðist oft, sem for-
lögin, atvikin — eða hvað, sem
menn vilja kalla það, ráði miklu
um fyrstu kynni okkar af sam-
ferðamönnum í lífinu, og hvort
þau verða okkur til góðs eða
Ihins lakara, um ókomin ár.
Aldrei hef ég efazt um að
góðu forlögin hafa verið að
verki, er ég fékk fyrst að kynn-
ast þessari mikilhæfu, fórnfúsu
konu, Sigríði Vilhjálmsdóttur.
Hún var fyrir stuttu flutt með
manni sínum að Vatnsenda hér í
sveit. Eg var þá aðeins unglingur
að árum. Móðir mín hafði lengi
legið veik um veturinn. Heimili
okkar var lengi búið að vera
mjólkurlaust, því ekki var nema
ein kýr í fjósi og aðrar heimilis-
ástæður ekki sem beztar. Ekki
veit ég hvernig Sigríður hefur
frétt um þessar slæmu ástæður
á heimili mínu, því ekki vissi
ég til þess að þau hjónin þekktu
foreldra mína neitt. En það mun
hafa verið þá, sem svo ótal sinn-
um oftar fyrr og siðar í lífi Sig-
ríðar, að henni lágu allar leiðir
opnar til að finna þá fátæku og
sjúku og rétta þeim hjálpar-
hönd.
Svo var það einn dag að for-
eldrar mínir fá boð frá Vatns-
enda, hvort þau vilji ekki þiggja
að sækja þangað mjólk þar til
þeirra kýr bæri.
Ég sé það enn í anda þótt
mörg ár séu liðin, hvað foreldr-
ar minir urðu bæði hrærð og
ihissa yfir þessu góða og kær-
komna boði. Það kom í minn
hlut að fara þessa fyrstu mjólk-
urferð, en ekki gæti ég sagt það
með góðri samvizku að ég hafi
verið mjög upplitsdjörf, er ég
lagði af stað með þriggja pela
flösku í sokk við hlið mér, því
innst í huga mér leyndist sú hugs
un, að þetta væri nokkurs kon-
ar ölmusuganga, sem ég væri nú
að fara í. — Fátækt fólk getur
verið stolt í hjarta, og er líka
oft þess eina vopn gegn aðkasti
náungans. — Ég hef víst ekki
skilið það þá, að Ijúft er að
Þiggja hjálp þeirra, sem veita
hana af kærleika.
Þegar ég kom í hlaðið á Vatns-
enda, fundust mér fætur mínir
máttlausir og mig langáði sárt
til að snúa til baka. Ekki fékk
ég langan tima til umhugsunar,
því dyrnar að húsinu opnuðust
og út kom sjálf húsfreyjan, rétti
mér brosandi höndina og sagði:
„Komdu blessuð og sæl.“ Hönd-
in var mjúk, handtakið hlýtt og
innilegt. „Gerðu svo vel að
koma inn í hlýjuna,“ sagði hún.
Ég reyndi að láta sem minnst
bera á flöskunni í sokknum, lagði
hana svo lítið bar á við hlið mér,
en ekki hafði ég lengi setið, er
Sigriður spyr hvort ég hafi ekki
komið með ílát, jú, ég benti á
flöskuna. Hún leit á íláti'ð og mér
sýndist með vandlætingarsvip.
Mér brá — sú hugsun þaut, sem
leiftur gegnum heila minn, —
ætli henni finnst flaskan stór?
Ekki þurfti ég lengi að bíða eft-
ir svari við hugsun minni. —
„Ekki endist nú dropinn úr þess-
ari flösku lengi handa sjúkling
og fleiri munnum," sagði Sigríð-
ur og brosti til min um leið.
Ég reyni ekki að lýsa tilfinn-
ingum minum á þessari stundu,
en ég fékk að vita það síðar,
að Sigríður sá og skildi hugar-
ástand mitt. Á meðan hún fram-
reiddi góðgerðir handa mér,
spjallaði hún við mig á sinn
létta og glaðværa hátt, sem ég
vfð síðari kynni fann að henni
var svo eðlilegur.
Eftirtekt mín beindist að þess-
ari konu, á meðan hún vann verk
sitt, með föstum skrefum og fum-
lausum handtökum. Og í einni
svipan sá ég að þessi kona hlyti
að hafa fastmótaða skapgerð,
enda reyndist mér svo við langa
viðkynningu okkar síðar. Ég fór
nú að sýna á mér fararsnið og
kom þá Sigríður með 4 lítra
brúsa fullann af mjólk og stærð-
ar pakka með, og segir: „Þú átt
að segja henni mömmu þinni að
láta sækja í þennan brúsa til
mín þangað til kýrin yKkar ber.
Ég stundi upp einhverjum þakk-
lætisorðum, sem ekki munu hafa
verið sögð af mikilli djörfung,
enda barðist ég við að láta ekki
tár mín sjást, og það er mér full-
Ijóst að hafi einhverntíma á lífs-
leiðinni komið í hug minn að
rétta bágstöddum hjálparhönd,
þá hefur það verið minningin
frá þessari stundu, sem vísaði
mér rétta leið. Já, svona atvik-
uðust nú fyrstu kynni okkar Sig-
ríðar, en það urðu ekki þau sí'ð-
ustu. Hin kærleikssíka glaða
hönd hennar átti oft eftir að
bægja frá mér beizkju og sárs-
auka, þegar veikindi og aðrir
örðugleikar þar að lútandi sóttu
mig heim. Hún var ævinlega sú
fyrsta og oftast sú eina af vanda
lausum, sem réttu mér hjálpar-
hönd. Það var svo sterkur þáttur
í skapgerð Sigríðar, að líkna og
hjálpa þeim, sem bágt áttu á
einhvern hátt — að ég hygg hún
hafi ekki vitað það sjálf. Hún
sýndi það svo oft í lífi sínu og
starfi, að vinstri höndin vissi
aldrei hvað sú hægri gerði.
Ef einhver spySði mig um hvort
Sigriður Vilhjálmsdóttir hefði
verið trúuð kona; myndi ég hik-
laust segja já, jafnvel þó ég
heyrði hana aldrei tala um trú-
mál, enda ekki hennar skapi
líkt að tala í tíma og ótíma um
jafn viðkvæmt mál, sem trúin
er. En hún sýndi trú sína í verki.
Já, það er sannarleg guðsgjöf
að fá að kynnast góðum og skiln-
ingsríkum sálum þegar lif manns
sjálfs er að mótast úr æsku í
fullþroska manneskju. Ég hef
svo oft fundið það, hve mikill
ávinningur það var fyrir mig að
fá ung að kynnast þessari gjöf-
ulu, fórnfúsu konu og sfðar að
fá tækifæri til að starfa með
henni og undir hennar stjórn,
að þeim áhugamálum, sem henni
voru hjartfólgnust.
Veturinn 1917 komu nokkrar
konur saman á Vatnsenda i boði
Sigríðar Vilhjálmsdóttur, og var
hugmynd hennar með því að leita
fyrir sér hjá þeim hvort ekki
mundi vera tiltækilegt fyrir kon-
ur að stofna með sér félag, sem
ynni að fátækra- og sjúkramálum.
Þessi hugmynd hennar mun hafa
fengið góðan hljómgrunn, þvi á
þessum degi var stofnað kven-
félag, með aðeins 16 konum og
þetta félag er starfandi hér enn.
Þessu fámenna félagi var gefið
nafnið Framsókn, sem síðar var
þó breytt. Frú Sigrí’ður Vil-
hjálmsdóttir var að sjálfsögðu
kosin forstöðukona þessa félags.
Það lætur að líkum hvort ekki
hefur þurft bæði stórhug og bjart
sýni til að stofna kvenfélag hér
við þær aðstæður, sem þá voru
í Ólafsfirði, á þeim árum þegar
ekkert samkomuhús var til, ekki
einu sinni til fundarhalda. Virt-
ist nú mörgum, sem þarna væri
torfæra á leiðinni, sem ekki væri
svo auðvelt að stíga yfir. En Sig-
ríði vantaði aldrei góð ráð. Hún
Framhald á bls. 23
4 ástæður til að kaupa heldur GENERAL hjólbarða.
þér hún þau hann
Fimmta ástæðan. . . . Þér horgið þegar þér ieyrið.
GENERAL
TIRE
INTERNATIONAL
Slitin dekk eru stórhættuleg.
Látið mæla loftið í hjól-
börðunum með vissu milli-
bili og séu þau orðin lé-
leg setjið nýjan gang af
CENERAL undir. Langlífi
CENERAL dekkjanna er við-
urkennt. Látið ekki léleg
dekk eyðileggja ánægjuna af
að aka. Lítið inn . .. látið
okkur leiðbeina yður í vali
á General hjólbörðum.
h^élbarðinn hf.
UUCAVEC 178 »1 ma
Laugavegi 178 — Sími 35 2 60.
ELDHUS
SÝNING í MÁLARAGLUGGANUM
FRAMLENGD TIL 20. JÚNÍ.
Einkaumhoð á íslandi: SKORRI HF.
Sölustjóri: Ólafur Gunnarsson.
Hraunbraut 10 — Kópavogi — Sími 4-18-58
FYRIR ÞJODHATÍÐINA
ROS BAKNASKÓR
MEÐ INNLEGGI
HVÍTIR — BRÚNIR
BARNASANDALAR
MARGIR LITIR
MARGAR GERÐIR
MJÖG ÓDÝRIR.
DREN G JASKÓR
BRÚNIR — SVARTIR
MARGAR GERÐIR.
m

SKÓHÚSIÐ
HVERFISGÖTU 82. — SÍMI 11-7-88.
BANKASTRÆTI — SÍMI 2-21-35
GRENSÁSVEGI 50.
TELPNA- OG UNGLINGASKÓR
MARGAR NÝJAR GERÐIR.