Morgunblaðið - 24.01.1967, Page 21

Morgunblaðið - 24.01.1967, Page 21
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 24. JANÚAR 1967. 21 Orfá orð um kvik- myndagagnrýni 1 GREIN I Morgunblaðinu (17. jan. sl.), „Kvikmyndir, sjónvarp og gagnrýni", eftir Svein Krist- insson, koma fram skoðanir á lástgagnrýni, nánar tiltekið kvik myndagagnrýni, sem ég get ekki látið hjá líða að gera örfáar at- hugasemdir við. Listamenn, jafnvel þeir sem (?) „telja sig einna fínasta hér á landi“ að dómi S.K., hafa mér vitanlega aldrei kastað hnút um að kvikmyndum almennt (•e.t.v. með einni undantekn- ingu) — eins og S.K. lætur liggja að — heldur að kvikmyndahús- unum, rikjandi sjónarmiðum þeirra I vali á myndum. Það er Mtt skiljanlegt, hvaða tilgangi á að þjóna — hin skelegga vörn eða samúð S.K. með forráða- mönnum kvikmyndahúsanna, þótt við þurfum ekki endilega að kalla þau „gróðrarstíu eða uppsprettu andlegrar upplausn- ar og siðspillingar". Val kvik- myndahúsanna er a.m.k. í ákaf- lega litlum tengslum við list- ræn sjónarmið eins og kunnugt er, af hverju sem það nú staf- ar. Manni finnst, að kvikmynda gagnrýnanda beri sízt að verja slíkt. Miklum meirihluta þeirra mynda, sem hingað berast, hljóta raunverulegir gagnrýnendur að hafna gersamlega. Kvikmynda- Hstin er ung, enda nýtur hún hér enn minni skilnings en aðrar listir. Kvikmyndagagnrýnendur ættu ekki að sætta sig við þetta auma ástand, en reyna að bæta það eftir föngum. Mér vitan- lega hefur þó sorglega lítil við- leitni birzt í þá átt að undan- förnu. Hins vegar hefur mikilvirk- asti kvikmyndakynnir okkar sjálfur gert nokkra grein fyrir viðhorfum sínum til listar og gagnrýni. Þótt öll „hugverk séu misjöfn að gæðum“ og listsköp- un geti aldrei orðið „fullkom- leikinn sjálfur“, verður hún eigi að síður að vera „tilraun til að tóapa fullkomið verk“, segir S.K. framarlega 1 grein sinni. Þessu er ég alveg sammála, svo langt sem það nær. Listaverk eru auðvitað mjög mismunandi fullkomin. En þó að þau séu ekki fullkomleikinn sjálfur, verð ur gagnrýnandinn samt, þótt honum skjátlist oft, að „leita full komleikans í list“, meta hana eftir því, hvernig honum finnst hún hafa tekizt sem tilraun til að skapa fullkomið verk. En um leið hlýtur að verða að gera nokkuð hliðstæðar kröfur til gagnrýni og listar, svo nátengt sem þetta tvennt er. En svo virðist ekki vera að dómi S.K. Þar sem hann ræðir um gagnrýnina, fær ÖU viðleitni til fullkomnunar ísmeygilega háðsmerkingu. Hann lýsir ýtarlega hvílíkir skaðræð- isgripir „óskeikulir" gagnrýn- endur mundu vera. Sá gagnrýn- andi sem leitar fullkomleikans í list, reynir að greina á milli list ræns og ólistræns, velja og hafna, virðist í stórkostlegri hættu á að verða óskeikull. Þar eð kvikmyndagagnrýnendur þurfa helzt „að búa yfir mjög víðtækri þekkingu og hæfileik- tun“ eru þeir að vísu „í einna minnstri hættu allra listdómara að verða óskeikulir“. En að sögn S.K. fussar þessi „óskeikulleiki" við allri listrænni viðleitni, sker allt ofan l sama trogið, gamalt og nýtt, og er sannkallaður „drag bítur á allt lista- og menntalíf". Þess vegna má víst ekki vanda gagnrýnina um of. Þess vegna má sem sé ekki vera með þess- ar sífelldu kröfur til hennar. Ekki veit ég, hvernig list á íslandi væri háttað, ef allir hugs uðu á þennan veg. Slík van- traustsyfirlýsing á list og gagn- rýni, sem felst í orðum S.K., er aem betur fer fátíð og bætir •kki um fyrir honum sem gagn- rýnanda. Mönnum er nauðsyn að trúa á það, sem þeir eru að gera. Þótt við getum ekki náð ein- hverjum óumræðilegum alfull- komleika, eigum við ekki að láta kákið nægja, heldur velja verkefni til hæfi og leggja okk ur öll fram. Þetta gildir í list- gagnrýni eins og í listinni og raunar lífinu sjálfu. Hérlend kvikmyndagagnrýni hefur, eins og fyrr segir, óvenju lítið hrós fengið að undanförnu, og er það sennilega undirrótin að skýringum S.K. á sjónarmiði sínu. Þótt mér finnist þau skrif hans um kvikmyndir, sem ég hef séð, fremur geta kallazt umsagn ir eða úrdrættir en gagnrýni, þá er hann þar á öðru máli og taiar t.d. um „okkur gagnrýnendur'*. En vandi fylgir vegsemd hverri. Það er fróðlegt að heyra álit Danans Carls Th. Dreyers á hlut verki gagnrýnenda, en sjálfur er hann heimsfrægur brautryðj- andi í kvikmyndalist. Þarna er ekki verið að snakka um daginn og veginn. Hann segir: „Eigi dag blaðagagnrýni yfirleitt nokkurt erindi, verður hún að miðast að því að vera sívakandi samvizka listarinnar. Gagnrýnandinn verð ur að dæma myndina frá list- rænum — og aðeins listrænum — sjónarmiðum án þess að láta sig nokkru skifta tekjur eða tímabundna aðstöðu stjórnand- ans. Kostir og gallar myndarinn ar sem listaverks verða að ráða úrslitum". Allt annað er „svik við kvikmyndina sem list og gagnrýnina sem köllun". Af orðum S.K. má ráða, að enn vilji hann ekki teljast alveg óskeikull og vilji veita öllum ábendingum jákvæða viðtöku. Hann kvartar undan því og e.t.v. með nokkrum rétti, að yfirleitt sé þess létið ógetið í hverju hon um sé „helzt ábótavant" sem gagnrýnanda, og aðfinnslurnar séu „of almenns eðlis“ til að hann geti „haft af þeim telj- andi not“, Þessum litlu ábendingum hér að framan hef ég orðið að stilla í hóf, þær verða sannarlega eng in kennslubók í kvikmynda- gagnrýni. Vona ég samt, að S.K. geti dregið af þeim einhvern lærdóm. Magnús Skúlason. dura-gloss 1R MíLAUKK í ár eru sokkar með dálítið öðrum hætti en verið hefur undan- farin ár. Þeir hafa oft grófa áferð, þó að fíngerðir sokkar sjáist líka. Þeir eru aliavega mynztraðir, köflóttir, rósóttir og í öll- um regnbogans litum. Sokkar þessir eru mjög klæðilegir við alla lághælaða skó, sem nú eru mest notaðir, og notkun þeirra er alls ekki bundin við ungu stúlkurnar eingöngu, heldur klæðast konur á öllum aldri slíkum sokkum. varð stöðugur leiðinda háv- aði, sem alla ætla’ði að æira. Vera miá, að mörg bömin hafi verið ánægð við Leiks- lok, að minnsta kosti þau, sem allt þetta eignuðust, eða það skyldi maður ætla. En hin vioru líka mör,g, sem heyrðust rella um að fá hitt og þetta, sem þarna var tii sölu og sýnds á áberandi stað. Veit ég, að öllum mæðrum hefur gramizt þes,si sölu- mennska, lika þeim, sem gáf- ust upp fyirir ofureflinu. En svo er önnur hlið á þessu má’li og hún er sú, sem snýr að fjárha,gnum. Sjá nú alli-r, hversu útgj'a!lldafr1ekuI• einn slíkur eftirmrðdagur verður þar sem eru kannske 4—S börn og búi'ð er að kaupa aðgöngumiða handa hverju barni fyrir 90—100 krónur, ef afan á þann kostnað bætast kaup á þeim hlutum, sem nefndir er,u hér að framan. Mikil 'held ég að gleði mæðra yrði, ef félagssamtök sæu sér fiært að afinema ai'la sliíka sölu á skemmtunum sín um næstu jói og framvegis. Og ekki yrði gleði barnanna minni, þau gætu þá notið dagsins eins og upphaflega var tii æitlázt, í friði fiyrir hinni ísmeygílegu nútíma sölumeninsku. - KVENNADÁLKAR Framhald af bls. 14 sælgætis- e'ða ,,'ukkupok.a" og epli, sem oftast er afíhent um leið og börnin fara heim. Býst ég við, að gjald það, sem greitt er fiyrir aðgöngumiða sé á hverjum tkna sanngjarnt, að minnsta kosti er ekki trú- 'legt, að félög haíi siíkar skemmtanir að fiéþúfu. En það eru fleiri aðilar, sem þarna koma við sögu, það eru þeir, sem leigja út hús sín og sali fyrir slíkar skemmt- anir. Mér er ekki kunnugt um, hver stór hluti af miðaverð- inu rennur til veitingamanns- ins, en sýnilega finnst hionum hann ekki bera nóg úr být- um. Undanfarin ár, að af- loknum jólalböllum, hafa h^yrat óáinægjuraddir mæðra yfir því, sem reynt er að trdða inn á börnin og svo verðinu á þvá. í ár held ég, að fleiri konur séu enn reið- ari en nokkru sinni áður. Pappírshattar haifia undamfar- ið verið seldir á jölatrés- skemmtunum, í fyrra kostuðu þeir víst kr. 15.00 stykkið en nú seldir á kr. 25.00—45.00. Hattar þessir prýddu marga kolla í því húsi, sem ég var í, margir þeirra voru orðnir veiktir í 'lokin, já, héngu varla saman. Þarna vöru láka blöðrur til sölu að óglteymdu sælgæti og kók, sem selt var á kr. 20.00 flaskan, og svo það, sem hivimileiðast var af öllu, einhverskionar „ýlur“, sem börn þau er eignuðust blésu af ákafa, svo að úr . * H<m<U mtnn^ •t auglýslng i útbreiddasta blaðlno borgar sig bezt. Nauðuiigaruppböð Eftir kröfu Arnar Þór hrl. fer fram nauðungar- uppboð þriðjudaginn 31. janúar 1967 kl. 15 í skrif- stofum embættisins að Suðurgötu 8 Hafnarfirði. Selt verður veðskuldabréf að fjárhæð kr. 200 þús. eign Sæmundar Jóhannssonar með veði í jarðhæð fasteignarinnar að Löngufit 36 Garðahreppi. Greiðsla fari fram við hamarshögg. Sýslumaður Gullbringu- og Kjósarsýslu. Fegurstu konur nota dura gloss naglalakk. Konan er ekki vel snyrt án þess ad hafa fallega litaðar neglur. Fæst i fjólmörgum litum, bæði venjulegt og sanserað. HALLDÓR JÓNSSON H. F. heildverzlun. Halnarslrætil 8 Sima* 23995 og 12586 Hiísgagnasmiðir — Hiisasmiðir Ilöfum fengift: HJÓLSAGARBLÖÐ, margar stærftir KARBÍT-HJÓLSAGARBLÖÐ — NÓTSAGARBLÖÐ B ANDS AG ARBLÖÐ — VÉLHEFILTENNUR 41 — 51 — 61 cm. FRÆSIBAKKA — FRÆSITENNUR meft KARBÍT HJÓLSAGARBLÖÐ o. fL Laugavegi 15, sími 1-33-33. k LUDVIG STORR 1 ' i % V

x

Morgunblaðið

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.