Morgunblaðið - 18.03.1967, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 18. MARZ 1967.
31
Utanrakismálaráðstefna
SUS hefst ■
KLUKKAN 14 í dag hefst í
Valhöll helgarráðstefna S.U.S.
um utanríkismál. Árni Grétar
Finnsson, formaður S.U.S., set-
ur ráðstefnuna. Dr. Bjarnl
Benediktsson, forsætisráð-
herra, flytur erindi, er hann
nefnir „Um utanríkismál og
öryggi fslands.“ Að erindi hans
loknu flytja þeir Bjarni Bein-
teinsson, Jón E. Ragnarsson og
Styrmir Gunnarsson stuttar
framsöguræður. >á verða
frjálsar umræður til kvölds og
kosið í nefnd til að semja drög
dag
að að ályktun ráðstefnunnar.
Á morgun kl. 14 verður ráð-
stefnunni fram haldið og nefnd
arálitið tekið til umræðu.
Stjómandi ráðstefnunnar
verður Birgir fsl. Gunnarsson
1. varaformaður S.U.S.
Helgarráðstefnan fer fram í
Félagsheimili Heimdallar, Val-
höll v/Suðurgötu.
Þess er vænzt, að ungir sjálf-
stæðismenn í Reykjavík og ná-
grenni fjölmenni til ráðstefn-
unnar.
Hæstiréttur staðfesti
undi rréttardómi n n
HÆSTIRÉTTUR hefur stað-
fest óbreyttan dóm undirréttar
í máli ákæruvaldsins gegn
Jósafat Arngrímssyni og Þórði
Einarssyni. Fimm aðilar voru
að málinu í undirrétti, en að-
eins Jósafat og Þórður áfrýj-
uðu.
Jósafat hlaut 2 ára fangelsi
fyrir skjalafals og fjársvik, en
Þórður 8 mánaða fangelsi fyrir
brot í opinberu starfi.
Ólafur Þorláksson, sakadóm
ari, hafði með alla rannsókn
málsins að gera og kvað upp
dóminn í héraði.
Aðeins rafmagnstaflan
í bæjarhúsinu brann
Látrum 17. marz. |
SÍÐ ASTLIÐN A nótt munaði
minnstu að húsbruni yrði í Hænu
vík er raflýst með vatnsaflsstöð,
jafnstraum, en þegar fólkið vakn
aði í morgun var rafmagnslaust
og rafmagnstaflan í húsinu
brunnin til ösku. Allar leiðslur
í námunda við töfluna voru
einnig brunnar.
Steinhús er í Hænuvik og
ekkert í nálægð við töfluna,
sem brunnið gat. Nokkrar
skemmdir urðu þó af reyk við
það að allt brann i töflunni, því
um leið hafði slegið saman í
öllu rafkerfi hússins. Þá brann
einnig yfir rafall stöðvarinnar
og er hann sennilega ónýtur. Er
þetta því verulegt tjón.
Hér er brjálað veður dag eftir
dag og margt ónotaorðið fær
Garðakirkja
fær nýjar
kirkfukiukkur
A SUNNUDAGSKVÖLD fer
fram í Garðakirkju á Álftanesi
helgiathöfn, og þess minnst að
ár er liðið frá því að nýja kirkj-
an var vígð. Verða þá teknar í
notkun nýjar kirkjuklukkur,
sem Hafnarfjarðarbær hefur gef
ið, en þær eru hinir beztu gripir.
Við þessa athöfn mun séra Öl-
afur Skúlason, prestur í Bú-
staðaprestakalli flytja ræðu,
Guðrún Tómasdóttir syngur ein-
söng, og þá mun Garðakórinn
syngja sérstaklega undir stjórn
stjórn Guðmundar Gíslasonar.
1 GÆR var norðan hvassviðri
eða stormur og mikil snjó—
koma um norðanvert landið
og suður eftir Austfjörðum. A
Egilsstöðum var hvasst klukk ;
an 14, eða 10 vindstig. Frost- !
Íð var þarna 3-4 stig. Sunnan
lands og vestan var vindur |
hún góa þessi ,enda á hún það
skilið.
Þórður.
- KJARADÓMUR
Framh. af bls. 32
Kröfur sínar í máli þessu
byggir sóknaraðili á því, að í
7. gr. laga nr. 55/1962 um kjara-
samninga opinberra starfsmanna
sé fram tekið, að ef almennar og
verulegar kaupbreytingar verði
á samningstímabili, geti samn-
ingsaðilar krafizt endurskoðunar
kjarasamnings án uþpsagnar
hans. Kjaraákvæði þau, er nú
gildi, séu samkvæmt dómi Kjara
dóms frá 30. nóvember 1965. Síð
an hafi mörg launþegasamtök
samið um launahækkanir. Hafi
launahækkanir þessar yfirleitt
numið 3,5%, en þó mun meira
hjá nokkrum samtökum. Þá hafi
og verið samið um ýmis önnur
atriði, svo sem verulegar færsl-
ur milli launaflokka og sérstakt
gjald til orlofsheimilasjóða. Tel-
ur sóknaraðili, að Ijóst sé, að al-
mennar og verulegar launahækk
anir hafi orðið á árinu 1966, þar
sem um 67% launþega innan Al-
þýðusambands íslands hafi feng
ið samningsbundnar kjarabætur
með beinum launahækkunum og
sé þá verzlunai- og skrifstofu-
fólk ekki talið rneð. Þá ha.fi ýms
ar aðrar stéttir, svo sem læknar
og verkfræðingar, samið um
verulega bætt kjör.
Varðandi gjald til orlofsheim-
ilasjóðs, hefur sóknaraðili bent
á, að með samkomulagi, sem 20
launþegafélög og vinnuveitend-
ur hafi gert 26. júní 1966, hafi
| verið ákveðið, að vinnuveitend-
yfirleitt hægari, bjartviðri og
frost 2 til 4 stig.
Djúpa lægðin, sem sést í
kortinu suður af Grænlandi
mun verða komin norðaustur
á Grænlandshaf og valdá vax
andi SA-átt hér suðvestan
lands.
ur greiddu gjald í orlofsheimila-
sjóð verkalýðsfélaganna, er
nemi 0,25% af dagvinnukaupi.
Fyrsta greiðsla skyldi fram fara
á siðari hluta ársins 1996 og mið-
ast við sjúkra sjóðsgjald ársins
1965 en teljast greiðsla fyrir ár-
ið 1966. Iðja, félags verksmiðju-
fólks í Reykjavík, hafði þó sam-
ið svo um, að greiðslan skyldi
vera 0,35% í fyrsta sinn, en
0,25% úr því. Á þingi Bandalags
starfsmanna rikis og bæia, sem
haldið hafi verið í októbermán-
uði 1966, hafi stiórn bandalags-
ins verið falið að beita sér fyrir
þvi að útvega og skipn!eg«*ia
land í því augnamiði, að gefa
félövum innan bandalagsins kj.-.t
á að eignast orlofsheimili. Hafi
stjórriinni verið heimilað rð
verja til þessa kr. 4r'r) 000.00
á næstu tveimur árum. f febrú-
ar sl. hafi fjármálaráðunevtið
afhent bandalaginu land til af-
nota í þessu skyni. Hins vegar
hafi enn en»ar resrlur ve-ið sett
ar um orlofsheimilasjóð banda-
lagsins.
Varnaraðili byáffir sýknukröf-
ur sínar fyrst og fremst á þvi,
að samkvæmt ákvæðum 2. m?r.
7. gr. laga nr. 55/1962 sé það
skilyrði þess að krefjast megi
endurskoðunar kjarasamnings
án uppsagnar hans, að orðið hafi
„almennar og verulegar ka ip-
breytingar á samningstímabili.“
Hvorugu þessára skilvrða sé fu'.l
nægt og komi því ekki til álita
að hækka laun ríkisstarfsmanna.
Samið hafi verið um 3,5% launa
haekkun verkamanna, verka-
kvenna og iðjufólks í júnímán-
uði 1966. Iðnaðarmenn, farmenn
og skrifstofu- og verzlunarfólk
hafi hins vegar ekki hlotið sams
konar launahækkanir. Laun
verzlunar- og skrifstwfufólks
hafi að vísu hækkað um 5%, 1.
janúar 1966, en það hafi verið
bein afleiðing af 7% launahækk-
un ríkisstarfsmanna hinn 1.
janúar s.á. og skipti því ekki hér
máli. Af þessu sé Ijóst, að launa
hækkanir þær, sem hér er talað
um .séu ekki almennar.
Þá bendir varnaraðili á. að
launahækkun þeirra, er hækkun
hafi fengið á greindu tímabili,
nema aðeins 3,5%. Auk þess hafi
átt sér stað nokkrar færslur
milli launaflokka, hjá sömu aðil
um, sem ef til vill samsvari 0,5%
launahækkun. Þar á móti komi,
að gerðar hafi verið nokkrar
breytingar á flokkaskipan rikis-
starfsmanna á þessu timabdi.
Þessi launahækkun, sem horfa
beri á, sé því eigi meiri en 3,5%
og slíkt verði eigi talin veruleg
hækkun.
Varnaraðili hefur mótmælt
því, að til greina komi að taka
hér með greiðslu í rolofsheinula
sjóð.
Dómurinn hefur kynnt sér þau
gögn, sem tiltæk eru um launa-
breytingar á almennum vinnu-
markaði frá ársbyrjun 1966. Á
síðastliðnu sumri sömdu Verka-
mannafélagið Dagsbrún, Iðja,
félag verksmiðjufólks, Verka
kvennafél. Framsókn og Sðkn,
félag starfsstúlkna, öll í Reykja-
vík, um hækkun grunnlauna, er
nam í flestum tilvikum 3,5%, en
í nokkrum tilvikum allmiklu
meira. Þá var einnig samið um
nokkrar tilfærslur milli flokka
og voru þær til hækkunar. Sam-
svarandi hækkanir munu hafa
orðið á launum hliðstæðra laun-
þega annars staðar á landinu.
Ekki hafa fram komið gögn um
aðrar samningsbundnar heildar-
launahækkanir annarra launþega
samtaka, er hér verður unnt til
að líta. f upphafi 2 mgr. 7 gr.
laga nr. 55/1962 segir: „Nú verða
almennar og verulegar kaup-
breytingar á samningstímabili,
og má krefjast endurskoðunar
kjarasamnings án ' uppsagnar
hans.“ Með vísan til þess, sem
að framan er ritað, verður að
telja, að á samningstímabili því,
er dómur Kjaradóms frá 30. dev.
1965 gildir um, hafa á almenn-
um vinnumarkaði orðið veruleg-
ar kjarabreytingar til hækkunar
að því er varðar ófaglært starfs-
fólk við líkamleg störf. Starfs-
hópar þeir, er launahækkun hafa
fengið eru fjölmennir á hinum
almenna vinnumarkaði, en hlið-
stæðir starfshópar meðal ríkis-
starfsmanna eru fámennir. Með
kaupbreytingum þeim, sem að
framan eru raktar virðist viður-
kennt, að þeir starfshópar, sem
launahækkunina hlutu hafi veri-
ið tiltölulega verr launaðir á hin-
um almenna launamarkaði en
aðrar launþegastéttir. í 20. gr.
laga nr. 55/1962 segir m.a., að
við úrlausnir sínar skuli Kjara-
dómur hafa hliðsjón af kjörum
launþega, er vinni sambærileg
störf hjá öðrum en ríkinu. Þess-
ari viðmiðun virðist eiga að beita
án tillits til fjölda þeirra sam-
bærilegra starfsmanna, sem hjá
ríkinu starfa. Þegar þetta er virt
þykja vera rök til að endurskoða
nú ákvæði Kjaradóms frá 30.
nóbember 1965, sem nú gilda
og leiðrétta það misræmi, sem
að þessu leyti er á milli laun-
þega á hinum almenna vinnu-
markaði og sambærilegra ríkis-
starfsmanna.
Með hliðsjón af atvilcum öll-
um, þykir hæfilegt, að grunnlaun
rikisstarfsmanna, sem taka laun
samkvæmt 1.—6. launaflokki
hækki um 3,5%, grunnlaun
þeirra ríkisstarfsmanna, sem
taka laun samkvæmt 7. launa-
flokki hækki um 3%, grunnlaun
ríkisstarfsmanna, sem taka laun
samkvæmt 8. launaflokki hækki
um 2% og grunnlaun þeirra rík-
isstarfsmanna, er taka laun sam-
kvæmt 9. launaflokki hækki um
1%. Rétt þykir að launahækkun
þessi gildi frá 1. júlí 1966. Frek-
ar þykja ekki efni til að taka til
greina launakröfur sóknaraðila
í þessu máli.
Að því er varðar kröfu sókn-
araðila um gjald úr hendi varn-
araðila til „orlofsheimilasjóðs"
þá er þar ekki um laun að ræða
og heyrir það mál eigi undir
Kjaradóm, sbr. 1. mgr. 5. gr. laga
nr. 55/1962, og ber því að vísa
þeirra kröfu sjálfkrafa frá dómi.
Samkvæmt gögnum málsins
fór sóknaraðili þess á leR hinn 9.
desember 1966, að grunnlaun rík-
isstarfsmanna yrðu hækkuð
vegna þess, að laun á almennum
vinnumarkaði hefðu hækkað.
Samningar virðast hafa verið
reyndir um málið og því síðan
vísað til sáttasemjara ríkisins.
Sáttasemjari rikisins kvaðst hafa
lokið meðferð málsins án sátta
hinn 10. febrúar 1967. Sáttasemj-
ari ríkisins tilkynnti Kjaradómi
um málalok með bréfi 17. febrú-
ar 1967. Kjaradómur kvaddi fyr-
irsvarsmenn aðila fyrir sig 20.
febrúar s.l. Komu þá fram kröf-
ur af hendi sóknaraðila, en eigi
greinargerð. Af hendi varnarað-
ila komu þá hvorki fram kröfur
né greinargerð. Aðilar fengu síð-
an fresti til að rita greinargerð-
ir og gera kröfur og var málið
dómtekið eins og áður greinir 6.
þ.m. Dómur, varð því eigi upp
kveðinn fyrr en nú.
Dómorð:
Framangreindri kröfu sóknar-
aðila, Kjararáðs f.h. ríkisstarf-
manna, er sjálfkrafa vísað frá
dómi.
Grunnlaun ríkisstarfsmanna,
sem taka laun samkvæmt 1. til
6. launaflokki, hækki um 3.5%,
grunnlaun rikisstarfsmanna, sem
taka laun samkvæmt 7. launa-
flokki, hækki um 3%, grunnlaun
ríkisstarfsmanna, sem taka laun
samkvæmt 8. launaflokki hækki
um 2% og grunnlaun ríkisstarfs-
manna, sem taka laun samkv.
9. launaflokki hækki um 1%.
Launahækkun þessi gildi frá
1. júlí 1966.
Sveinbjörn Jónsson
Ben. Sigurjónsson
Svavar Pálsson
Eyjólfur Jónsson,
með eftirfarandi athugsemd:
Ég er sammála forsendum og
niðurstöðu meiri hluta dómsins
að öðru leyti en því, er varðar
kröfu sóknaraðila um gjald úr
hendi varnaraðila til orlofsheim-
ilasjóðs. Krafa þessi er í eðli
sínu slík, að hún tekur til allra
starfsmanna ríkisins. Eins og
fram er komið þykja ekki rök
til að ákveða kjarabætur nema
nokkrum hluta þeirra, þar eð
aðrir séu ekki sambærilegir við
þá launþega, er sömdu um
launahækkun þá, sem mál þetta
er risið af, og jafnframt orlofs-
heimilagjaldið. Standa því ekki
efni til skv. 7. gr. 1. nr. 55/1962
að orðið verði við þessari kröfu
sóknaraðila og ber því þegar af
þeirri ástæðu að sýkna varnar-
aðila af hennú
Sératkvæði Jóhannesar Nordals
Ég er sammála forsendum og
niðurstöðum dómsins að því er
varðar kröfu sóknaraðila um
gjald til orlofsheimilasjóðs, en
ekki að því er varðar kröfu um
hækkun grunnlauna. Það virðist
augljóslega meginstefna laga nr.
55/1962, að kiarasamningar skuli
standa með sem minnstum
breytingum tvö ár í senn. Hins
vegar sé það tilgangur 7. gr. lag-
anna að gera kleift að endur-
skoða kjarasamning, ef veiga-
miklar breytingar verða á kjör-
um annarra launþega á samnings
tímabilinu, er skapi verulegt og
almennt óréttlæti gagnvart rík-
isstarfsmönnum. Þær kjara-
breytingar, er nú hafa átt sér
stað og sóknaraðili vísar til í
kröfum sínum, verða vart taldar
óverulegar, en geta hins vegar
ekki talizt almennar, þar sem
þær ná aðeins til ófaglærðs fólks,
er vinnur líkamleg störf, en alls
ekki til þeirra launastétta í þjóð-
félaginu, sem sambærilegastar
eru við starfsmenn ríkisins. Hér
virðist því ekki hafa gefizt til-
efni til endurskoðunar kjara-
samnings skv. ákvæðum 7. gr.
laganna. Ber því að sýkna varn-
araðila í máli þessu.
- RÆÐAJÓHANNS
• Framhald af bls. 19.
geðveikralögum, ásamt fulltrúa
frá ráðuneytinu, ef henta þykir
eða, öðrum lagabreytingum I
þessu sambandi.
Það mun álit próf. Tómasar
Helgasonar, að óæskilegt sé að
setja sérstök geðveikralög, en
nauðsynleg ákvæði komi inn I
önnur lög eftir þörfum t. d.
lögræðislög.
15. ytirsU"rn heilbri‘>rðis*nála
G'ðir fundarmenn!
Þið hafið tekið eftir þvi að
skinaðar hafa verið allmargar
'nefndir fyrr og síðar til þess að
vinna að ur‘iirbúninr>i umbóta í
heilbrigðismálum á fjölmörgum
sviðum.
Þetta á rætur að rekja til þess
m. a. að vfirstjórn heilbrigðis-
mála er evki sterk að því leyti,
að hún ræður ekki yfir miklum
mannafla.
Landlævnir er lö"iim sam-
kvæmt ráðunautur ráðherra um
stjórn og meðferð heilbrigðis-
mála. Dr. Sig. Sigurðsson gegn-
ir þessu embætti af allcunnri kost
gæfni. Hann er liðfár í embætti
landlækms. tiessu bætir hann úr
með því að hafa aðgang að
mörgum „konsulentum“ og
nefndaskin'’nnm í samráði við
ráðherra. t dómsmálaráðuneyt-
inu er ráðuneytisstjórinn þaul-
kunnugur meðferð og skipan heil
þrigðismála en auk hans er einn
ágætur deddarstjóri þessara
mála. hefi svo haft þann
vanda á höndum að vera heil-
brigðismála>-óðherra, jafnframt
dómsmálaráðherra. kirkjumála-
ráðherra og iðnaðarmálaráð-
he’-ra.
Ég hefi nvlega sett fram á Al-
þingi hugmyndir um eflda skip-
an þessara mála, e.t.v. með stofn
un sérs+aks heilbrigðismálaróðu-
neytis eða með öðrum hætti. Skal
ég nú ekk; lengja fundinn með
því að rekia þær tillögur. En
sterkari og manofleiri yfirstjórn
þessara veivamiklu mála eru mér
ofarlega í huga. Kosningar eru
framundan. Verður ekki af minni
hálfu f’-emkvæmd nýskipan á
bessu sviðj begar svo stendur á.
Eneinn veit hver á um b»=si mál
að fjalla í ráðherrastóli eftir kjör
da" í iúnímánuði.
Ég lvk máli mmu með bvl
að bakka stiórn Stúdentafélags
Reykjavíkur fyrir að hafa gefið
mér tækiíæri til þess að mæta
á þessum fundi og reifa heil-
brigðismálin á opinberum vett-
vangi.
Ég vona að mér hafi auðn-
ast að draga upp nokkuð við-
hlýtandi heildarmynd þessara
mála á bví sviði er að ráðherra
eca ríkisstjórn veit.