Morgunblaðið - 20.04.1967, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 20. APRlL 1967.
Jðnas Péfursson alþm.:
Framsýn forusta Sjálfstæðismanna
í lánamálum
Afrakstur síldveiðanna hefur
hefur dreifst um allt land
Herra forsett Gott fcvöld.
MÆLT mál íslendinga geymir
fjölda talshátta. Einn er: Að
sækja vatnið yfir lækinn. Er þá
gjarna um það að ræða, sem ekki
heyrir undir hagræðingu, sem
nú er mjög um talað. — Það er
í ótal efnum nokkur hætta á
að við sækjum vatnið yfir læk-
inn. Hið einfalda, óbrota líf, sem
leitar ánægjunnar í daglegum
störfum, er ekki einkenni dags-
ins í dag. En þvi miður er margt
af því, sem telja verður tízku-
fyrirbæri í ætt við þetta: að
sækja vatnið yfir lækinn. Orku
og fjármunum er eytt til að leita
að elnhverri fullnægju, sem
raunar aldrei fæst, eða a.m.k.
ekki svo. sem ætlað var. Og
hefði betur náðzt við bæjarlæk-
inn. Hraðinn, sem nú er orðinn
á öllu, setur okkar í hættu. Við
þurfum að huga ögn betur að,
hverju fram vindur, flýta okk-
ur lítið eitt hægar. Nú vilja flest
fyrirbæri gleymast fljótt, líka
þau, sem gildi hafa lengur en
í dag. Það virðist enginn tími nú
orðið til að safna í minninga-
sjóð. f stað þess að staldra við
og rísla við minningasjóðinn,
sem líkja má við lækinn, sem
getur svalað þorsta okkar, þá er
um við á hlaupum eftir svölun
langt yfir lækinn.
Við erum arftakar þjóðar, sem
u*m aldir átti þrár. sem ekki varð
fullnægt. f velsæld nútímans er
aftttr á móti býsna auðvelt að
láta ýmislegt eftir sér. Og þá er
nofckur hætta á öfgum. En ég
held að þau einfcenni þessa tíma
bila líði hjá. Að hin gegndar-
lausa kröfupólitík til hinna mis-
skildu lífsgæða eigi sitt gönu-
skeið, sem nú sé að renna.
Það eru alþingisbosningar í
vor, eftir tveggja kjörtímabila
stjórn undir forustu Sjálfstæðis-
flokksins Má því telja eðlilegt
að spurt sé líkt og I kvæði Jón-
asar: Höfum við gengið til góðs,
götuna fram eftir veg?
Ég ætla ekki að fara að rifja
upp ástandið í þjóðfélaginu við
uppgjöf vinstri stjórnarinnar.
Það hefir svo oif+ verið gert. En
það er vert að gera sér nokkra
grein fyrir breytingum tímabils-
ins, drepa á nokkra þætti þjóð-
málanna til glöggvunar.
Landbúnaðarmál.
Við skulum líta til landJbúnað
armálanna. Efling lánasjóðanna,
með lögum um Stofnlánadeild
landbúnaðarins er eitt farsæl-
asta spor, sem stigið hefir verið
í land'búnaðarmiáluím. Lánsfjár-
veitingar hafa síðan stóraukizt.
Stofnlánadeildin vex að eigin
fé og verður brátt hinn öflugasti
sjóður. Framsóknarmenn börð-
ust hatramlega á móti þessari
löggjöf, á móti 1% framlagi af
verði framleiðslunnar frá bænd-
um gegn jöfnu framlagi úr ríkis-
sjóði auk 0.75% álags frá neyt-
endum. En með þessu fæst afl
þeirra hluta er gera skal — fjár-
magn. Svo hatramlega börðust
framsóknarmenn á móti 1%
gjaldinu frá bændum, að þeir
felldu Pál á Refstað í Vopnafirði
úr stjórn Stéttarsambands
bænda, af því að hann átti fram-
sýni og evnurð til að láta 1 jós
fylgi sitt við málið. — En nú eru
framsóknarmenn þagnaðir út af
þessu máli. Nú, þegar árangur
af framsýni forustu Sjálfstæðis-
manna í lánamálum bænda, verð
ur áþreifanlegri með hverju ár-
inu sem líður 1 sífellt vaxandi
sjóði Stofnlánadeildar og þar
með getu til stuðnings margvís-
legra þarfa landbúnaðarins. Og
nú er vaxandi skilningur al-
mennt fyrir gildi sjóðsmyndana
til að undirbyggja stofnlána-
kerfi. Má þá nefna, auk Stofn-
lánadeildar landbúnaðarins:
Fiskveiðasjóð, sem var raunar
fyrirmynd 1 þessum efnum, Iðn-
lánasjóð, Húsnæðislánasjóð, jafn
vel Atvinnuleysistryggingasjóð,
sem nú er orðinn hinn öflugasti
fj ár f estingarlánas jóður.
Ég vil minna á stórlega réttan
hlut í verðlagsmálum bænda.
Það dylst engum bónda, sem man
tímana fyrir 1960. Sérstaklega
á þetta þó við sauðtfjárbænd-
urna. Um það verður ekki deilt.
Enda hafa þess sézt menjar í góð
um sauðfjársyeitum. Þar hefir
ríkt meir; bjartsýni síðustu árin,
en áður var.
Ég vil minna á öfluga við-
leitni að rétta hlut minni bænd-
anna með auknum ræktunar-
stuðningi upp að 25 ha túnstærð
og með aukaframlagi, 5 millj.
kr á ári í 5 ár til að lyfta smærri
búunum. Ef ekki næst verulegur
árangur með þessum aðgerðum,
þá er það ekki sök ríkisstjórnar
eða landbúnaðarráðherra, sem
haft hefir forustu um þessi mál.
bænda
Landgræðsla og gróðurvernd hef
ir verið stóraukin á þessum ár-
um með auknu fjármagni og
bera sandatúnin í Austur-Skafta
fellssýslu m.a. glöggt vitni þar
um.
Framleiðsluaukning i landbún
aði hefir verið mikil í aðalfram-
leiðsluhéruðunum. Hún st.afaði
m.a. af hagstæðu árferði 1964 og
1965. Þegar verr árar eins og
1966, segir það til sín i minni
framleiðslu. En landbúnaðar-
framleiðslan mun hafa orðið um
3% minni 1966 en 1965. Hinar
miklu framkvæmdir í landbún-
Jónas Pétursson
aði að undanförnu í ræktun, 1
byggingum, í vélvæðingu er mik
il trygging fyrir framtíðina að
ekki liggi eftir hlutur þessa þátt-
ar framleiðslustarfseminnar í
landinu.
Ný vegalög.
f upphafi núverandi kjörtíma-
bils voru samþykkt ný vegalög.
Með þeim var stofnaður vega-
sjóður og vegamálin þannig skil
in frá fjárlögum og framkvæmd-
ir byggðar á sjálfstæðum tekju-
stofnum. Vegalögin nýju mörk-
uðu merkileg tímamót. Stór-
felld aukning hefir orðið á því
fjármagni, er til vegamála hefir
gengið, og stórfellá átök verið
gerð í vegamálunum. En fram-
undan eru þó ennþá stærri átök.
Hin gífurlega aukning á bíla-
eign annarsvegar og hins vegar
stóraukin þörf viðskitpaþjóðfél-
ags á greiðum og öruggum sam-
göngum, ekki sízt á landi, gera
þetta óumflýjanlegt. Ég vil sér-
staklega minna á að með vega-
lögunum nýju voru sýsluvega-
sjóðirnir mjög efldir og hefir
orðið gjörbreyting á afstöðu
þeirra til að leysa sin verkefni.
Kaupstaðir og kauptún fengu
hlutdeild í vegasjóðnum. En
framundan hlýtur að bíða að
taka stór erlend lán í vegakerf-
ið. Varanlegt slitlag á fjölförn-
ustu vegina verður ekki lagt án
þess, að árlegar tekjur vega-
sjóðs geta þá gengið í miklu
stærri mæli til uppbyggingar
malarveganna, sem auðvitað
verða um langa framtið enn aðal
samönguæðar í okkar viðáttu-
mikla landi. Enda sýnir reynzla
síðustu ára að góða vegi má
gera á þann hátt með þeim tækj
um sem nú er völ á. Með gerð
varanlegra vega á mestu um-
ferðarleiðunum losnar fjármagn,
sem nú þarf að verja i vonlaust
viðhald á þessum vegum, sem
verja miá til annarra hluta.
Samgöngumálin eru ein hinna
stóru mála bæði strjálbýlis vg
þéttbýlis. Og þótt tamara sé ið
festa augun á ólöknum verkefn-
um skulum við ekki gleyma
stórfelldum framkvæmdum i
vegamálum að undanfömu. Má
þá nefna Keflavíkurveg, Stráka-
göng, Múlaveg, Ennisveg, vegi
eftir Vestfjarðaráætlun og brúar
gerðir 1 Austur-Skaftafellssýslu.
Síldveiðar og sildariðnaður.
Þegar fjármálaráðherra gerði
grein fyrir framkvæmdaáætlun
ríkisstjórnarinnar árið 1967,
fylgdi ítarleg skýrsla um þjóðar
framleiðslu, verðtoætaráðstöfun
o. fl. um nokkur undanfarin ár.
Vöxtur þjóðarframleiðslu hefir
verið mjög mikill, á 5 ára tíma-
bili meira en 5% að meðaltali
árlega. Vöxtur þjóðartekna þó
enn meiri vegna hagstæðra við-
skiptakjara, þ.e. vegna hækk-
andi verðlags á framleiðsluvör-
unum erlendis. Hér valda mestu
um síldveiðarnar fyrir Austur-
landi á undanförnum árum. En
þessar veiðar hafa orðið svo
miklar vegna hinna nýju fiski-
skipa, sem aflað hefir verið til
landsins með fullkomnasta
tæknibúnaði og vegna rann-
sókna og síldarleitar og stór-
bættrar aðstöðu í landi til mót-
töku. Undirstaða þessa er stefna
ríkisstjórnarinnar til atbafna-
frelsis, sem leysti úr læðingi
þau öfl atorku og sjálfsbjargar,
sem allar þessai athafnir bera
vott um og greitt hefir verið fyr-
ir að þau öfl fengju notið sín.
Og enn er mikill floti stórra síld-
veiðiskipa í smíðum, sem koma
á þessu og næsta ári. En þótt
meginhluti verðmætasköpunar
síldveiðanna hafi farið fram á
svæðinu frá Raufarhöfn og aust-
ur og suður um til Djúpavogs,
þá hefir blóðrás viðskiptalífsins
dreift afrakstrinum meira og
minna um allt land. Er sérstök
ástæða að leggja áherzlu á það,
hversu öll þjónustustarfsemi og
verzlun í landinu hefir blómgazt
vegna síldveiðanna undanfarin
ár. Þær raddir heyrast, að of
langt sé gengið nú orðið í upp-
byggingu síldariðnaðarins á Aust
urlandi. Ég vil berr’a hér á fróð
legar upplýsingar, sem fylgja
greinargerð með frumvarpi Sjálf
stæðismanna um fiskimálaráð,
m.a. um vinnslugetu síldarverk-
smiðja á Suðvestur- og Vestur-
landi, á Norðurlandi til Langa-
ness og á Austurlandi sunnan
Langaness.
Vinnslugeta i tonnum er
þessi: Suður- og Vesturl. 17.
síldaverksm. Afköst 5995 eða
6000 tonn á sólarhr., Norðurland
15 síldarverksm. Afköst 6725
eða 6700 tonn á sólarhring, Aust
urland 14 síldarverksm. Afköst
5600 eða 5630 tonn á sólarhring.
Hver vill á annan deila, þegar
þessar tölur eru athugaðar? Við
skulum ekki láta okkur detta í
hug að ekki eigi sér stað ein-
hver vafaatriði, sem nefna mætti
mistök í athafnalífi landsins. Og
þótt þau eigi sér vafalaust stað
í sjávarútvegi sem öðrum at-
vinnugreinum, verðum við að
muna hver undirstaða sú at-
vinnugrein er — að muna að síld
veiðarnár síðustu árin hafa ver-
ið undirstaða hinnar auknu vel-
gengni — m.a. vegna þess að
stjórnarstefnan hefir rétt örf-
andi hönd.
Nýting náttúruauðlinda.
Nú er um það bil ár liðið frá
því, er Alþingi samþykkti samn-
inginn um Áiverksmiðjuaa í
Straumsvík. Vafalaust er fle3t-
um í fersku minni er flestir
stjórnarandstæðingar börðust á
móti þeirri löggjöf. Alþýðubanda
lagsmenn óskiptir, en nokkur
sneið kloifnaði þó út úr fram-
sókn. En það er athygliisvert að
stjórnarandistæðingar halda nú
þessu máli lítið á lofti.
Stofnun álverksmiðju i
Straumsvík byggist á nýtingu
vatnsorku úr Þjórsá. Engum get
ur dulizt sem rennir hug að verð
mætum landsins, að náttúrugæð
um íslands, að orka fallvatn-
anna er einn okkar dýrmætastl
auður. En því aðeins að menn
kunni að. nota hann. Við megum
ekki óttast að nýta náttúruauð-
inn, þótt við hefðum margir kos
ið fremur að hann hefði að þessu
sinni getað komið meir að liði
strjálbýli okkar, þeim landssvæð
um, þar sem fólk hefir fjölgað
hægt eða íbúatala staðið í stað.
Það kemur síðar. Raforkan er
vaxandi þáttur í lífi þjóðarinnar.
Við eigum að ganga ótrauðir I
það að hagnýta þennan náttúru-
auð, að þessu sinni í Þjársá, síð-
an áfram í öðrum fallvötnum 1
ört vaxandi mæli. Ég minni á
str j álbýliss jóðinn, Atvinnu jöf n-
unarsjóðinn, sem einnig var
stofnaður með lögum frá síðasta
Alþingi, sjóð til að styðja strjál-
býli landsins, sem í þessum skiln
ingi eru allar byggðir aðrar en
Reykjavík og nágrenni hennar.
Sjóð, sem auk verulegs stofn-
framlags úr ríkissjóði, í 10 ár fær
tekjur sínar frá Straumsvíkur-
verksmiðjunni þegar hún er tek
in til starfa. Á þann hátt á
Straumsvíkurverksmiðjan að
styðja alla byggð í okkar landL
Mætti það lengi verða munað 1
sveit og við sjó um þvert og endi
langt fsland, hverjir lýstu traust
á land og þjóð í þessu máli.
Búrfellsvirkjun, Álbræðsla 1
Straumsvík og kísilgúrverk-
smiðja við Mývatn, sem núver-
andi ríkisstjórn hefir beitt sér
fyrir, eru tákn fiamsýni. Við er
um með þessum framkvæmdum,
eins og þjóðskáldið Matthías
orðaði það: að fella stein við
stein og styðja hverir annan.
Framundan eru stór átök.
Og áfram verður haldið. Sjálf
stæðismenn óttast ekki stór
átök. Án erlendis fjármagns
verða þau ekki gerð. Framund-
an eru stór átök í vegamálum, 1
raforkuframkvæmdum, á at-
vinnusviði, en bæði raforkan og
samgöngurnar eru þar frumskil
yrði. En í strjálbýlismálunum er
mikilvægast að fólkið í hinum
strjálu byggðum trúi á sig
sjálft. Eigi frumkvæði að at-
höfnum, skipi sér saman í sterk-
ar heildir eins og t.d. í sveitar-
stjórnarmálum, beiti fjárhags-
orku sinni að þýðingarmestu
verkefnunum. Austfirðingar
eiga t.d. ekki að hika við að axla
nokkra byrði í byrjun til að
mynda raforkufyrirtæki, Austur
landsvirkjun, sem yfirtæki alla
raforkuvinnslu og aðaldreifi-
kerfi á Austurlandi og áfram-
haldandi orkuöflun með virkjun
í Lagarfossi.
Dreifing raforku um sveitir
landsins hefir verið eitt af við-
fangsefnunum á undanförnum
kjörtímabilum. Og mikdð hefir
á unnizt. En til þess að örar
mætti ganga dreifingin upp að 2
km. vegalengd væri hyggilegast
að njóta beinnar og óbeinnar að-
stoðar Strjálbýliissjóðsins. Þann-
ig er hægt að ná því marki að
þeim framkvæmdum verði lokið
1970.
Góðir áheyrendur.
„Hin Ieiðin" heillar ekki. V:ð
þurfum að halda áfram að starfa
með athafnaþránni, með sköp-
unargleði fólksinis, — með sól og
sumri, fyrir landi og þjóð til að
nýta auðæfin í mold og miðum,
fossum og hverum, en leitast
jafnframt við að flýta okkur með
hraða, er farsæld fylgir. Slík er
viðleitni Sjálfstæðismanna. Til
þeirra hluta treystum við á
stuðning fólksin*.
Fermingargjafir
Skrifborðsstólar margar gerðir.
Svefnbekkir nýjar gerðir.
Svefnsófar nýjar gerðir.
Kommóður ný gerð.
Spegilkommóður með læsingu.
Skrifborð ísl. og dönsk.
Snyrtiborð.
Vegghúsgögn.
Sent heim á fermingarílaginn.
Húsgagnaverzlunin BUSLOÐ
við Nóatún — Sími 18520.