Morgunblaðið - 02.04.1968, Blaðsíða 12

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 2. APRÍL 1968
— vilja fá Kennedy fyrir forseta
— rétt að hætta loftárásum
VEGNA þeirrar ákvörðun-
ar Johnsons Bandaríkjafor-
seta, að gefa ekki kost á
sér til framboðs við
næstu forsetakosningar,
sneri Morgunblaðið sér til
fjölda fólks um allt land og
spurði um álit þeirra á þess-
um atburði, sem óneitanlega
er einn sögulegasti í banda-
rískum stjórnmálum hin
síðari ár. Lögðum við fjór-
ar spurningar fyrir fólkið
— fyrsta lagi, hver væri
þeirra persónulega skoðun á
þeirri ákvörðun forsetans,
að gefa ekki aftur kost á
sér; í öðru lagi hvað það
segði um þá ákvörðun, að
Bandaríkin drægu úr loftár-
ásum á N-Vietnam í þriðja
lagi, hvernig það teldi að
Hanoi-stjórnin ætti að
bregðast við þessari ákvörð-
un, og loks hvaða manni það
mundi spá sigri í komandi
forsetakosningum vestra.
Langflestir þeirra, sem við
ræddum við fögnuðu báðum
ákvörðunum forsetans — að
gefa ekki kost á sér aftur og
láta draga úr lofárásum á N-
Vietnam, og töldu hann meiri
mann á eftir. Nokkrir voru þó
aeði tortryggnir, og töldu jafn-
vel að hér væri aðeins um snið-
uga kosningabrellu að ræða hjá
Johnson. Þá töldu líka flestir
að nú gæti Hanoi-stjórn ekki
skorazt undan því lengur að
setjast að samningaborðinu. í
svörum við síðustu sjfurning-
una kom það skýrt fram, að
Robert Kennedy á miklu fylgi
að fagna hérlendis, því að lang-
flestir bundu vonir við að hann
yrði næsti forseti, þó að nokkr-
ir teldu enn ekki tímabært að
spá neinu um það.
Svörin fara hér á eftir:
Ákvörðunin raunsæ og karl-
mannleg.
ÞÓR Vi!hj>álmsson, prófessor:
Stundwm getur það eitt, að
mannaskipti verða í háum
\ stöðum, leitt til þess, að ný
í i^iðhorf skapíst, andrúmsloftið
breytist, þó að raunveruieg
stefnuíbreyting verði ekki. Vei
má vera, að Banda ríkj aforseti
hafi ákrveðið að leita ekki end-
urkjörs, af því að hann telji,
að honum hafi persónulega
verið kennt um ýmsa erfið-
leika og bonum sé ljóst, að yfir
lýsing hans muni leiða til nýs
mats á aðstæðum. í sií'kum til-
viikum skiptir það oft litlu,
htvort gagnrýnin er réttmæt
eða ekki, til skýringa er ekki
tóm, Ákvörðunin var í senn
raunsæ og karlmannleg, og sá
skilningur á því, að í stjórn-
málum eins og víðar getur til-
breytiingin ein skipt miklu, er
vafalaust réttur og þess virði,
að eftir sé tekið.
Spurt er tveggja spurninga
um Vietnam. Þegar svara skal,
veit ég ekki annað um ræðu
JoQmsons en fram kom í út-
varpsfréttum. Meginatriðin
virðast vera, að loftárásum á
Norður-Vietnam heifur verið
hætt, þó ekki á staði næst
landamiærum Suður-Vietnam,
en lýst hefur verið yfir að ekki
muni heldur á þá staði ráðizt,
ef setzt verður að samninga-
borði. Ef þetta er rétt skilið,
virðist mér, að grundvöllur
ætti að vera til frekari að-
gerða í friðarátt og að óverj-
amdi væri, ef valdamenn komm
únista þar eystra gengju ekki
til móts við Band'aríkj amenn.
Við skulum vona hið bezta.
Um það, hver verða muni
næsti forseti Bandarikjanna er
erfitt að spá. Mér sýnist lík-
legt, að framboð Kennedys eða
McCarthys fyrir demókrata
mundu auka siguTlhorfur repu-
blikana, en sennilega verður
Nixon í kjöri fyrir þá. Þetta
álít byggist á því, að ýmsir
demókratar muni vera þeim
Kennedy og McCartihy gramir
vegna andistöðu þeirra gegn
Johnsom og kjós,a Nixon. Ef
demókratar velja sér fram-
bjóðanda, sem hiefur aðstöðu
til »ð halda flokknum vel sam-
an, er ógerlegt ag spá um úr-
slitin nú.
Held, að Johnson verði áfram
forseti.
SIGHVATUR Björgvinsson,
stund. öecon svaraði: Þessi
yfirlýsing Jolhnsons kom mér
á óvart, og ég er ekki farinn
að trúa henni. Hún gæti vel
verið herbragð í banáttunni
gegn Kennedy, en mér finnst
ótrúlegt, að Víe tnarmstríði ð
spili inn í þessa ákvörðun.
Yfirlýsingin um loftársirnar
er að mínu áli'ti mórölsk efltir-
gjöf, sem gæti greitt fyrir
samningaviðræðum, og Jdhn-
son stígur þarna spor í rétta
átt. í Austurlönduim skiptir
nefnilega mi'klu máli að missa
ekki andiitið, eins og þeir orða
það, menn þurfa kannski ekki
að gefa mikið eftir, en þó
þannig, að andstæð'ingurinn
geti samið án þess að tapa
andlitinu.
Ég hef ekfci mikla trú á
opinberum yfirlýsingum, og ég
á ekki von á neinni yfirlýsingu
uim breytta afstöðu Hanoi-
stjórnar. Menn vita ekki gjörla
hvaða samband er milli Banda-
ríkjastjórnar og Hanoistjórn-
ar, hverjir koma boðum á
milli, en ég tel líklegt, að
Hanoistjórn muni lýsa sinni
afstöðu, efltir yfirlýsingu Joíhn-
sons.
Ég held, að Jdhnson verði á-
fram f orseti Bandaríkj anna.
Hann hefur að mörgu leyti
staðið sig veL
Nú má Hanoi ekki ögra Banda-
ríkjunum of mikið.
EINAR Olgeirsson, fyrrv.
alþm.. sagði þetta: Það er greini
legt að Jolhnsson sér, að Viet-
namstyrjöldin hefur misheppn-
azt. Bandaríkin þola ekfci,
þrátt fyrir ríkidæmi sitt, þessa
styrjöld. Jöhnson hefur orðið
að gefast meira eða minna upp
við þær umbætur, sem hann
lofaði innanlands, vegna þess
hve mikið fé fer í styrjöltíina,
og á sama tírna, sem óeirðir
breiðast út innan landis, missa
erlendir fjármálamenn trú á
diollarnum.
Pólití'k Johnsons hefur því
komið Bandaríkjunum í öng-
þveiti. Nú sér hann fram á, að
þetta bitnar á demókrataflókkn
um og það liggur við, að hann
klofni, og Johnson er að reyna
að bjarga demókrataflokknum
með þessari yfirlýsingu. Hún
er hrein uppgjöf, en það er
mjög ánægjulegt, að hann skuli
vera búinn að sjá, að hann
hefur tapað, og að hann
skuli vera svo mikill realisti
að bann viðurkenni það. Það
er alltaif leiðkilegt, þegar menn
halda áfram að berjaist etftir
klukkan 12.
Það er tvennt, sem Vietnam-
búar þurfa nú að sjá um: Þeir
verða' að gera það ljóst öllum
heimi, að Bandaríkin hatfa tap-
að þessu stríði, því að ef sá
lœrdómur verður ríkjandi, er
minni hætta á því, að Banda-
nífcin leggi út í styrjöld sam
þessa á nýjan leiik. Hins vegar
verða Víetnamar að gæta þess,
að ögra ekki Ba ndaríkjunum
svo, að einhver atfturhalds og
öfga öfl nái þar völdum, eins
og oft vill verða, þegar stór-
veldi verður að láta í minni
pokann. En það á ekki að gefa
Bandarífcjunum neitt, því að
þau eiga alla sök á þessu stríði.
Ég get ekkert spáð um það,
hver verði næsti florseti Banda
ríkjanna, en ég held, að það
væri bezt fyrir alla ef Róbert
Kennedy yrði í kjöri og næði
kosningu. Ég hef þá trú, að sú
fjölskylda hatfi kjark í sér til að
gera þá hluti, sem nauðsyn-
legir eru fyrir Bandaríkin.
Mikill greiði við bandarísku
þjóðina.
STEINGRÍMUR GAUTUR
Kristjánsson fulltrúi bæjarfó-
getans í Hafnarfirðd hatfði þetta
að segja: Ef þessi ákvörðun er
í einlægni, tel ég, að hún sé
einhver bezti greiði, sem John-
son gæti gert sinni þjóð og
öðrum, en því miður er trú-
legt, að hér sé einungis um
kosningabrellu að ræða.
Ákvörðun Johnsons um að
minnka laftárásimar er einniig
spor í rétta átt, og ég tel að
hún auki friðarhorfur, eins og
fyrri ákvörðunin. Auðvitað
væri æskilegt. að Hanoistjórn-
in sýndi' einhvern friðarvilja,
núna, en Það er nú samt trúa
mín, að forsetakosnmgarnar
eigi eftir að leysa þetta mál,
þ.e. florsetasikiptin.
Ég mundi spá, að Kennedy
verði næsti forseti Bandarikj-
anna; hann virðist vera mað-
urinn, sem Bandaríkin þurfa
til þess að leysa úr málum
sínum.
Báðir verða að gefa eftir".
ANNA SIGRfÐUR Indriða-
dóttir, hjúkru'narnemi: Mér
finnst ákvörðun Johnsons sú
eina rétta, sem hann gatf gert
á sómasamlegan hátt. Þama
vottar fyrir skynsemi sem
hann hieflur lumiað á.
í samibandi við aðra spurn-
inguna vil ég svara því að mér
finmst takmörkun lofláriása vera
undirstaðan fyrir því að deilui-
aðilar setjist að samningaborði.
í samfbandi við spurninguma
um, viðtorögð Ho öhi1 Minh
og kommúnista finnst mér
að þeir ættu að koma til
móts við Bandarikjamenn. Til
þess að deiluaðilar nái heilum
sáttum verða báðir að gefa eft-
ir og leggjia eittihvað af mörk-
um.
Svar við síðustu S'puming-
unni gæti ég bara trúað að
yrði Robert Kennedy, að
minnsta kosti vona ég það.
Hefði átt að halda áfram.
INGIMAR Finnbjörnsson, út-
gerðarmaður í Hnífsdal sagði,
að Johnson hefði áitt að haida
áfram að leiða þetta Víetnam-
stríð til lykta, og sagðist hann
ekki hafla þá trú, að nein breyt-
ing yrði á afstöðu Bandaríkj-
anna nema um, hreina uppgjöf
væri að ræða og væri þá ver
farið en heima setið.
Ingimar sagði, að hann hefði
alltaf verið þeirrar skoðunar,
að Bandaríkin hefðu átt að
stöðva lotftárásirnar smiátíma,
til að kanna viðbrögð Hanoi-
stjórnar, en h-erða á þeim, ef
Hanoistjórnin sýndi engan frið
arvilja. Það væri spursmál,
hvort Hanoistjórnin vildi nokk-
uð gera, hún virtust hatfa nóg
af fólki til að láta drepa.
„Það er erfitt að segja, hver
verði næsti forseti, en Kennedy
ættin er anzi öflug og ætli
RObert Kennediy verði ekki
næsti forseti Bandaríkjanna".
Vill Rockefeller fyrir forseta.
RAiGNAR Jónsson í Smára.
Ég verð ævinlega glaður,
þegar einn úr hópi Okkar gömlu
mannanna dregur sig í hlé. Við
erum orðnir of gamlir og spillt-
ir fyrir okkar heim. Ég hef
alltaf vitað, að JOhnson flor-
seti er gáfaður maður og vel-
viljaður manneskjunum. Hann
virðist nú hatfa áttað sig á
því, að lítf okkar i framtíðinni
byggist á einlægu samstarfi við
miilljónirnar í Atfríku og Asíu.
Að vera í stríðí við þessar
þjóðir er álík'a skynsamlegt og
vonlaust og ef við Árnesingar
t.d. værum í stríði við Hfin-
vetninga, gátfaðasta hluta fs-
landsþjóðar.
Johnson Bandaríkjaíorseti
virðist nú í einlægni vilja koma
á friði og hann býður upp á að
fórna sjálfum sér. Þetta mættu
fleiri gera og vona ég að komrn
únistar meti þessa viðleitni
hans.
Ég er íhaidismaður, til hœgri
við Bjarna Ben og Gylfa, repu-
blikani í U.S.A., eins og raiun-
ar allir vita, því ég var stuðn-
ingismaður Goldwaters á sín-
um tíma, Ég vil flá Rockefe]ler
fyrir forseta'. ,