Morgunblaðið - 02.04.1968, Blaðsíða 16

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 2. APRÍL 196«

Útgefandi: Hf. Árvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Ritstjórnarfulltrúi: Þorbjörn Guðmundsson.
Fréttastjóri: Björn Jóhannsson.
Auglýsingastjóri: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 10-100.
Auglýsingar: Aðalstræti 6. Sími 22-4-80.
í lausasölu: Kr. 7.00 eintakið.
Áskriftargjald kr. 120.00 á mánuði innanlands.
Akvörðun Johnsons og
friðarviðleitni Banda-
ríkjanna
T yndon Johnson, forseti
Bandaríkjanna, hefur í
einu vetfangi breytt stjórn-
málaaðstöðu sinni frá því að
vera umdeildur og óvinsæll
forseti til þess að verða full-
trúi einingar og sátta í banda-
rískum stjórnmálum, maður
sem á ótvíræðan hátt tekur
hagsmuni þjóðar sinnar fram
yfir persónulegar veg-
semdir. Hann hefur jafn-
framt snúið siðferðilegri vörn
Bandaríkjamanna í Víetnam
í pólitíska sókn, stigið stórt
skref af sinni hálfu til friðar
í Víetnam og lagt ábyrgðina
af áframhaldandi hernaðará-
tökum með afdráttarlausum
hætti á herðar Ho Chi Minh.
Á undanförnum mánuðum
hefur gætt vaxandi efasemda
í Bandaríkjunum -um siðferði
legt réttmæti og hernaðar-
legt gildi þeirrar stefnu, sem
Bandaríkin hafa markað
gagnvart Víetnam. Sú sundr-
ung, sem orðið hefur með
bandarísku þjóðinni komst á
mjög alvarlegt stig, þegar
öldungadeildarþingmaðurinn
Robert Kennedy tilkynnti
framboð sitt til forsetakjörs.
Ljóst var, að barátta milli
hans og Lyndons Johnsons
myndi ekki einungis valda
hörðum átökum innan Banda
ríkjanna sjálfra heldur hafa
alvarlegar afleiðingar fyrir
stöðu þeirra á alþjóðavett-
vangi almennt og í Vietnam
sérstaklega.
Lyndon Johnson hefur með
hinni sögulegu ákvörðun
sinni komið í veg fyrir slík-
ar innbyrðis eld á styrjaldar-
tímum. Með því að gefa ekki
kost á sér á ný hefur hann
styrkt mjög aðstöðu sína til
þess að vinna að friði í Víet-
nam, þar sem enginn getur
nú borið honum á brýn, að
hann taki tillit til kosning-
anna, þegar hann tekur þýð-
ingarmiklar ákvarðanir varð
andi Víetnam, og Norður-Ví-
etnamar, sem vafaiaust hafa
viljað valda Johnson eins
miklum erfiðleikum og á
þeirra valdi var í kosningun-
um, eru sviptir þeirri ástæðu
til þess að neita samnings-
umleitunum.
Ákvörðun Bandaríkjafor-
seta um að hætta um óákveð
inn tíma loftárásum á Norð-
ur-Víetnam án þess að binda
það nokkrum skilyrðum um
gagnráðstafanir af hálfu
Norður-Víetnama, er líklega
stærsta skref, sem stigið hef-
ur verið, í friðarátt í Víet- j
nam. Fjölmargir þjóðarleið- j
togar hafa haldið því fram,
að ef Bandaríkin stigu þetta
skref, mundi stjórnin í Hanoi
reiðubúin til samningavið-
ræðna og andstæðingar for-
setans í Bandaríkjunum
þeirra á meðal Robert Kenn-
edy, hafa einnig lagt til að
þessi leið yrði farin.
Það er nú algjörlega á valdi
Norður-Víetnama, hvort
þetta örlagaríka skref af
hálfu Bandaríkjanna verður
til þess að friðarsamningar
hefjist. Fyrir 2 árum komst
Johnson Bandaríkjaforseti
svo að orði, að aðeins þyrfti
eitt borð og tvo stóla, til þess
að hefja samningaviðræður.
Nú þarf aðeins eitt orð frá
ríkisstjórninni í Norður-Víet-
nam til þess að samningar :
hefjist. Verði slegið á hina
útréttu hönd að þessu sinni
er hins vegar hætta á að styrj
öldin í Víetnam harðni mikið
og nýr forseti í Hvíta húsinu
á þá tæplega annarra kosta
völ en að margfalda að-
gerðir Bandaríkjamanna í Ví-
etnam.
Hinn 21. marz sl. sagði svo
m.a. í ritstjórnargrein í Mbl.
„Johnson, Bandaríkjaforseti
er um margt merkur stjórn-
málamaður, og hefur beitt
sér fyrir víðtækri umbótalög-
gjöf í innanlandsmálum, en
framkvæmd hennar hefur
því miður koðnað niður
vegna styrjaldarinnar í Víet-
nam. Ef til vill mundi John-
son gera þjóð sinni mestan
greiða nú með því að opna
leiðina fyrir nýtt forsetaefni
úr eigin flokki með því að
gefa ekki kost á sér á ný.“
Lyndon Johnson hefur nú
tekið þá ákvörðun af mikilli
óeigingirni að láta af for-
setaembætti í byrjun næsta
árs. Slíkt er fátítt. Með þess-
ari örlagaríku ákvörðun hef-
ur Lyndon Johnson hafið sig
upp yfir deilur og sundrung,
tekið forustu um að skapa á
ný einingu með mestu lýð-
ræðisþjóð heims og tryggt sér
veglegan sess í sögu Banda-
ríkjanna. Nú verður þess beð-
ið með eftrivæntingu, hver
Valentína ekkja Gagarins krýpur við mynd af manni sínum, undir málmplötunni, sem sýnir,
hvar aska Gagarins er í Kreinlmúrnum.
an herhljómsveit, er lék sorg-
arlög. Þá gengu þeir, er báru
flekann og á eftir nánustu ætt
ingjar og vinir. Síðastir
gengu sovézku geimfararnir
og nokkrir af helztu vísinda-
mönnum Sovétríkjanna.
Að loknum minningarræð-
um var einnar mínútu þögn á
Rauða torginu en síðast var
skotið þremur fallbyssuskot-
um.
Á sunnudag komu þúsundir
manna á Rauða torgið til þess
að sjá legstað Gagarins og
Seryogins.
látlaus málmplata með nöfn-
um þeirra eini sjáanlegi
minnisvarði þeirra þarna í
framtíðinni, eins og þeirra
mörgu manna annarra, er þar
hafa hlotið legstað.
Meðan á útförinni stóð leið
tvisvar yfir Valentínu, ekkju
Gagarins og varð að kalla til
hennar lækni.
Líkfylgdin, sem fór frá aðal
stöð, hersins til togsins, rúm-
lega fjögurra kílómetra leið,
var mjög fjölmenn. Fyrir
henni gengu fjögur hundruð
menn, hermenn og óbreyttir,
og báru blómakransa og síð-
SVO sem frá var skýrt í Morg
unblaðinu á sunnudag, fór út-
för sovézka geimfarans, Yuris
Gagarins, fram sl. laugardag
og voru þá meðfylgjandi
myndir teknar. Gífurlegur
mannfjöldi var við útförina.
Meðal viðstaddra voru stjórn-
ar- og fiokksleiðtogarnir sov-
ézku og báru þeir fánum
skrýddan flekann, þar sem
fyrir var komið blómaskreyt-
ingum og krukkum úr steypu
járni með ösku hinna látnu.
Krukkunum var síðan komið
fyrir í Kremlmúrnum skammt
frá grafhýsi Lenins. Verður
Mynd þessi var tekin á laugardagsmorgun í aðalstöðvum hersins í Moskvu, þar sem borgar
búar komu síðustu tvo dagana fyrir útförina til að kveðja hina látnu. Ilelztu leiðtogar Sovét-
ríkjanna standa reiðubúnir til að fylgja hinum látnu til grafar, þeir Leonid Brezhnev, aðal
ritari kommúnistaflokksins, Nikolai Podgorny, forseti, Alexei Kosygin, forsætisráðherra og
Andrei Kirilenko einn af riturum flokkins.
viðbrögð kommúnista verða,
en í gær olli það nokkrum
ugg og kvíða, að fyrstu við-
brögð í Moskvu voru fremur
neikvæð og ekkert hafði
heyrzt frá Hanoi. Það mun
hins vegar koma í ljós næstu
daga, hver hugur fylgir máli
hjá kommúnistum, þegar
þeir tala um frið í Vietnam.
Þeir eiga næsta leik — og
veröldin bíður.