Morgunblaðið - 04.04.1968, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 4. APRÍL 1968
3
„íslandsklukkan og Fjallkirkjan
merkustu bækur á !slandi“
— Bókamarkaður í tlnuhúsi
SATT að segja leiðist mér
að hafa ekki efni á að eiga
.þessar bækur áfram, sagði
Ragnar í Smára, þegar við
gengum um bókamarkaðinn í
Unuhúsi í gær. En það er nú
svo og því sný ég mér árlega
til vina minna og velunnara
bókarinnar og bið þá að iétta
svolítið á mér og gera mér
kleift að koma út nýjum bók-
um, þó illa ári.
Hvað eru margar bækur á
þessari útsölu?
— Hér eru um 500 titlar,
sem við höfum kallað inn úr
bókaverzlunum, en auk þess
höfum við líka um 500 nýrri
bækur, sem auðvitað eru einn
ig til sölu.
— Hér kennir þá margra
grasa?.
— Já, það held ég nú. Hér
eru t.d. síðustu eintökin af
Fjallkirkju Gunnars Gunnars
sonar og fleiri bókum hans
og nokkrar fyrstu útgáfur af
Laxnessbókum. Þá eru hér
einnig tvær bækur, sem gefn
ar voru út á sextugsafmæli
Laxness, alveg síðustu ein-
tökin.
— Er bókin á undanhaldi
fyrir sjónvarpi og öðrum nýj
ungum?
— Það held ég ekki, en alls
staðar nema á Islandi er hún
fyrir þá útvöldu. Hér eru all
ir útvaldir og við skyldug til
að halda lífinu í „tradisjón-
um“, annars gefumst við upp
fyrir kuldanum og hafísnum.
Bókin verður alltaf bezti hita
gjafinn og með bókunum
tryggjum við okkur líka gegn
ieiðind.um og andlegri önbirgð
alveg eins og bankabókin
tryggir okkur gegn skorti.
Meðan Ragnar segir þetta
reikum við milli borðanna á
bókamarkaðinum. Ragnar
grípur eina og eina bók af
handahófi, strýkur létt yfir
spjöldin, og leggur þær síð-
an varlega á sinn stað aftur.
Sjáðu, segir hann. Hérna
eru eldri bækur Hagalíns,
Kristmanns og Guðmundar
Daníelssonar. Það fer hver að
verða siðastur að nú í eintak
af þeim. Og hér er meistari
Þórbergur líka. Þetta hérna
eru síðustu eintök af ljóðum
ungra skálda, sem Magnús
Ásgeirsson valdi, og þessi bók
er hin dásamlega Færeyjar-
bók Jörgen Franz.
— Hérna eru vasabækur.
— Já, við rukum í að gefa
út einar tólf bækur í vasa-
broti, t.d. Svartar fjarðir,
Gerplu og Sóleyjarsögu Elísar
Mar, sem er eina heilllega
hernámssagan í okkar bók-
menntum. En við stórtöpuð-
um á þessu — það þarf að
kaupandann en erfiðari í út-
gárfu fyrir okkur. Upplög
innlendra bóka eru yfirleitt
*svona 400 til 1500 eintök.
— Eru bækur þá ekki dýr
ari hér en annars staðr?
— Nei, þvert á móti. Mið-
að við tilkostnað og upplag
er bókin hvergi ódýrari en
hér, nema ef vera kynni í
Rússlandi. Þó eru sum lönd
farin að gefa út mikið af
vasabókum, en fólk hér vill
þær ekki. Útvaldir vilja ekki
svoleiðis rusl.
— Hér sé ég íslenzkan reyf
Ragnar í Smára og bækurnar hans, (Ljósm. Mbl: Ól.K.M.)
vera svo mikill „lúxus“ í
kring um bækur á íslandi.
En þessar vasabækur er til-
valið að gefa krökkum að
lesa upp til agna.
— Fara bókaupplög minnk
andi?
— Já. Upplög bóka hafa
minnkað um þriðjung á síð-
ustu tíu árum. Þetta gerir
bækurnar verðmætari fyrir
— Já ,þetta er bara mjög
skemmtileg bók. Svartir dag-
ar heitir hún eftir Sigurð heið
dal. Hún kom út 1942 og kost
ar nú 36 krónur, þessi stóra
og skemmtilega bók. Og hérna
sérðu síðustu eintökin af bók
fvars Guðmundssonar um
Heimsstyrjöldina.
— En Listamannaþingin?
Þau komu út 1946
— Já Listamannaþingin.
Þau komu út 1946 og 47, tíu
bæk-ur hvort Við höfum hérna
nokkur sett af því fyrra, en
úr því síðara er aðeins eitt
hvað til af fjórum bókanna.
Þetta er Hrafnkötluútgáf-
an okkar Laxness, sem olli
svo miklu fjarðafoki á sínum
tíma — allt upp í okkar
virðulega Hæstarétt. Það held
ég.
— Bækur eru mikið keypt
ar til fermingargjafa?
— Já, talsvert. Borgarætt
Gunnars Gunnafssonar er al
gengasta fermingargjöfin í
Danmörku. Þrjár af okkar
bókum eru vinsæl fermingar
gj’öf: Ljóðasafn Tómasar
Borgarættin og íslandsklukk
an. Svo er Steinn Steinarr
líka að komast í tölu helgra
manna.
Þessi bók, sem þú ert að
skoða núna, Gresjur Guð-
dómsins eftir Jóhann Péturs-
son, kom út 1948. Sumir vilja
kalla hana fyrsta absurdverk
íslenzkra bókmennta. Og þessi
hérna — þetta er afburða
skemmtileg bók, Sól skein
sunnan. I henni eru fimm sög
ur erlendra meistara þýddar
af okkar mestu snillingum,
sem þá voru: Magnúsi Ás-
geirssyni, Boga Ólafssyni,
Halldóri Laxness, Kristjáni
Albertssyni og Jóni Sigurðs-
syni frá Kaldaðarnesi. Og
þessi, og þessi, og þessi —
ég gæti haldið áfram að telja
svona upp, í allan dag.
— Hvaða bækur þykir þér
vænzt um hér inni?
— Ég á ákaflega erfitt með
að gera upp á milli. En ætli
íslandsklukkan og Fjallkirkj
an séu ekki merkustu bæk-
ur á íslandi, fyrir utan Njálu
kannske. Svo er Ljóðasafn
Tómasar líka mjög fullkomin
bók.
— Eftir hvern hefur þú
gefið mest út?
— Laxness. Ég hef gefið út
35 bækur eftir hann, 27 eftir
Gunnar Gunnarsson og eitt-
hvað rétt innan við tuttugu
eftir Þórberg Þórðarson.
— Þú gefur mest út eftir
innlenda höfunda nú orðið.
— Já, ég geri það. Það er
erfitt að vera skáld á íslandi.
Skáld eru áreiðanlega lægst
launaða stéttin, þó hún vinni
meira, en flestir halda. Það
er mikill vandi að skrifa
skáldsgöu eða leikrit, og sá
sem þekkir það sálarstríð
reynir að hlúa að bókinni og
leikhúsunum — og reyndar
listum yfirleitt, sem mannfæð
in er að yfirbuga.
De Gaulle Kieim-
sækir Ungverjal.
DE GAULLE, Frakklandsforseti,
hefur þegið lieimsóknarboð for-
sætisráðlierra Ungverjalands, Jan
os Fock, til Ungverjalands. Ekki
hefur verið ákveðið hvenær de
Gaulle leggur af stað í heimsókn
ina.
Fock kom í opinbera heim-
sókn til Parísar á mánudag.
Hann hefur farið fram á stuðn-
ing Frakka við hina nýju efna-
hagsáætlun Ungverjalands og hef
ur de Gaulle heitið því að reyna
að bæta efnahags- og tæknisam
vinnu landanna.
Fock tjáði fréttamönnum í dag,
að hann væri fullkomlega sam-
þykkur þeim st j órnmálalegum
endurbótum, sem nú er unnið
að í Tékkóslóvakíu, og kvaðst
þess fullviss, að vinsamleg tengsl
Tékka og Ungverja mundu
styrkjast í framtíðinni.
Gamanleikur Shakespeare, Þrettándakvöld, hefur nú verið sýndur 22 sinnum við góða aðsókn.
Næst síðasta sýning leiksins verður á föstudagskvöld, þann 5. þ.m. en síðasta sýning ieiksins er
á sunnudagskvöld. Myndin er af Flosa Ólafssyni og Gísla Alfreðssyni í einvígisatriði leiksins.
RITSTJÓRN • PREISITSMIÐJA
AFGREIÐSLA*SKRIFSTOFA
5ÍMI 1D*1DO
STAKSTEINAR
Ekki ögrun
Athyglisvert er að bera saman
ummæli Eins Olgeirssonar fyrrv.
alþingismanns * Morgunblaðinu
sl. þriðjudag um yfirlýsingu
Johnsons forseta og skrif eftir-
manns hans í kommúnistablað-
inu í gær, um sama mál, en Ein-
ar Olgeirsson sagði m. a.: „Það
er tvennt, sem Víetnambúar
þurfa nú að sjá um: Þeir verða
að gera það ljóst öllum heimi,
að Randaríkin hafa tapað þessu
stríði, því ef sá lærdómur verð-
ur ríkjandi, er minni hætta á
þvi, að Bandaríkin leggi út í
styrjöld sem þessa á nýjan leik.
Hins vegar verða Víetnamar að
gæta þess að ögra ekki Banda-
ríkjunum svo að einhver aftur-
halds- og öfgaöfl nái þar völdum
eins og oft vill verða, þegar stór-
veldi verður að láta í minni pok-
ann.“ Hér verða ekki gerð að
umtalsefni þau sjónarmið Einars
Olgeissonar, að Bandaríkin hafi
tapað styrjöldinni í Víetnam, en
hins vegar er ljóst af ummælum
hans, að hann telur, að rikis-
stjórnin í Norður-Víetnam eigi
að hugsa sig mjög vandlega um,
áður en hún hafnar tillögum
Bandaríkjamanna, og ummseli
hans verða raunar ekki skilin á
annan veg, en þann, að það sé
hans álit, að Norður-Víetnömum
beri að ganga til móts við Banda
rikjamenn að verulegu leyti.
Hvað d Ho að gera?
Það er hins vegar annað hljóð
í strokknum hjá eftirmanni hans,
þegar hann skrifar um málið í
blað sitt í gær af augljósri
gremju, en hann segir: „Banda-
ríkjaforseti hefur að mestu fellt
niður loftárásir á Norður-Víet-
nam eftir að hafa varpað á það
hrjáða land meira sprengimagni
en Þjóðverjar urðu að þola í
allri siðustu heimsstyrjöld, og þá
er röðin komin að Ho að sýna
friðarvilja sinn, segja menn, en
hvað á Ho að gera? ... Þegar
bandarískir vaaldamenn tala um,
að Norður-Víetnamar verði að
sýna friðarvilja, eiga þeir við
það, að lokað verði fyrir alla
aðdrætti til Þjóðfrelsishreyfing-
arinnar í suðurhluta landsins,
svo að innrásarherinn geti
tryggt sér allsherjar yfirburði og
brotið baráttu almennings á bak
aftur. Til þess er ætlazt, að Ho
svar svokölluðu friðarboð
Johnsons, með því að láta af-
skiptalaust að friðarbarátta
landa hans í Suður-Víetnam
verði loks kæfð í blóði“. Gremja
kommúnistaritstjórans yfir því,
að almenningsálitið í heiminum
og hér á fslandi hefur nú snúizt
með Bandaríkjamönnum í Víet-
nammálinu leynir sér ekkj og
augljóst er að honum er mein-
illa við að missa það áróðurs-
vopn, sem styrjöldin í Víetnam
hefur verið honum og hans lík-
um. Gremja hans er svo mikil
að hann skirrist ekki við að
beita enn ósvífnari rangfærslum,
en hann er vanur. f ræðu Banda-
ríkjaforseta fellst t. d. alls engin
krafa um það, að Norður-Víet-
namar stöðvi birgðasendingar tii
hersveita sinna í Suður-Víetnam,
hpldur er einungis lýst yfir þvi,
að loftárásir verði stöðvaðar að
mestu, og jafnframt óskað eftir
því að friðarsamningar hefjist.
En lióst er af viðbrögðum komm
únistaritstjórans hér á íslandi,
að hann a. m. k. vonast eftir því,
að svar Hos verði neitandi. þar
með hefur hann sýnt sitt sér-
stæða innræti og jafnframt hver
hugur fylgir máli, þegar hann
hefur beitt penna sínum að hörm
ungum fólksins í Vietnam.