Morgunblaðið - 03.05.1968, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 3. MAÍ 196«

Útgefandi:
Framk væmdas t j óri:
Ritstjórar:
Ritstjórnarfulltrúi:
Fréttastjóri:
Auglýsingast j óri:
Ritstjórn og afgreiðsla:
Auglýsingar:
ílausasölu:
Áskriftargjald kr. 120.00
Hf. Árvakur, Reykjavík.
Sigfús Jónsson.
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Þorbjörn Guðmundsson.
Björn Jóhannsson.
Árni Garðar Kristinsson.
Aðalstræti 6. Sími 10-100.
Aðalstræti 6. Sími 22-4-80.
Kr. 7.00 eintakið.
á mánuði innanlands.
ISLENZK IÐNÞROUN
T gær hófst á vegum full-
trúaráðs Sjálfstæðisfélag-
anna í Reykjavík, iðnþróun-
arráðstefna Sjálfstæðismanna
sem standa mun í þrjá daga.
Viðfangsefni ráðstefnunnar
er fræðsla og umræður um
stöðu og framtíð íslenzks
iðnaðar með hliðsjón af hugs-
anlegri aðild landsins að Frí-
verzlunarbandalaginu, svo og
að afgreiða álitsgerð í iðnað-
armálum og leiða í Ijós vaxt-
arskilyrði núverandi iðn-
greina, samfara athugun
nýrra möguleika. Á ráð-
stefnu þessari munu flytja
erindi og ávörp ýmsir helztu
forustumenn á sviði iðnaðar-
mála, nokkrir fremstu iðn-
rekendur landsins, starfs-
menn stofnana iðnaðarins og
aðrir áhugamenn um iðnað-
armál.. Ennfremur munu
koma fram á ráðstefnunni
allir ráðherrar Sjálfstæðis-
flokksins, svo og borgarstjór-
inn í Reykjavík.
Ráðstefna þessi um ís-
lenzka iðnþróun kemur í
kjölfar mikilla umræðna um
framtíð innlends iðnaðar að
undanförnu, ekki sízt vegna
ræðu þeirrar, sem Jónas Har-
alz, forstjóri Efnahagsstofn-
unarinnar, flutti á ársþingi
iðnrekenda fyrir nokkru en
þar færði hann sterk rök að
því, að íslendingar yrðu að
byggja upp alhliða iðnað til
útflutnings, ef takast ætti að
sjá hinum vaxandi fjölda
karla og kvenna, sem koma
munú á vinnumarkaðinn á
næstu 20 árum fyrir nægi-
legri atvinnu og auka vel-
megun þjóðarinnar með
ámóta hætti og búast má
við, að verði hjá öðrum þjóð
um.
Ráðstefna þessi er einnig
haldin um svipað leyti og Fé-
lag ísl. iðnrekenda og Lands-
samband iðnaðarmanna hefja
Iðnkynninguna 1968, en til-
gangur hennar er að fræða
fólk um íslenzkar iðnaðar-
vörur og kjörorð Iðnkynn-
ingarinnar er: Veljum ís-
lenzkt. Þá er það einnig
ánægjulegt að um svipað
leyti kemur fram áskorun
frá Ungmennafélagi Hruna-
mannahrepps þess efnis, að
íslenzkir neytendur leitist
við eftir fremsta megni að
kaupa íslenzkar iðnaðarvör-
ur, þegar þær eru sæmilega
samkeppnisfærar að verði og
gæðum.
Ráðstefnan sem fulltrúa-
ráð Sjálfstæðisfélaganna í
Reykjavík gengst fyrir þessa
dagana er líklega víðtækasta
ráðstefna um iðnaðarmál,
sem haldin hefur verið hér á
landi og til hennar hefur ver-
ið vandað alveg sérstaklega
eins og glögglega má sjá á
dagskrá ráðstefnunnar, en
segja má að þar verði flutt
erindi um svo til alla þætti
íslenzks iðnaðar.
Þessi ráðstefna er enn-
fremur glöggt merki þess, að
Sjálfstæðisflokkurinn gerir
sér grein fyrir þýðingu iðn
aðarins fyrir framtíð ís
lenzku þjóðarinnar og að
iðnaðurinn hlýtur á kom
andi árum að verða ein höf
uðatvinnugrein landsmanna
og sú atvinnugrein, sem skap-
ar mest jafnvægi í þjóðarbú-
inu vegna þess að búast má
við, að sjávarútvegurinn
verði áfram sveiflukenndur
eins og hann hefur jafnan
verið hingað til. Það er því
rík ástæða til að fagna því
frumkvæði fulltrúaráðs Sjálf
stæðisfélaganna í Reykjavík
að efna til þessarar ráð-
stefnu og vonandi verður
hún til þess að efla mjög ís-
lenzkan iðnað og þess er að
vænta, að á ráðstefnunni og
í álitsgerð hennar komi fram
margvíslegar nýjar hug-
myndir sem stuðlað geti að
örum og þróttmiklum vexti
innlends iðnaðar.
NÝNAZISM!
1 Tppgangur nýnazista í Vest
ur-Þýzkalandi vekur ugg
í hugum manna. Kiesinger,
kanzlari landsins, sagði eftir
sambandsríkiskosningarnar í
Baden Wúrtenberg, að fylgis-
aukning þjóðernissinnaflokks
ins þar væri álitshnekkir fyr-
ir þjóð sína og spillti sam-
skiptum hennar við aðra.
í Þýzkalandi sannast nú,
að ofbeldi elur af sér öfgar.
Óeirðir vinstri-sinnaðra stúd-
enta í landinu undanfarið
eru taldar hafa stuðlað að
framgangi þjóðernissinna-
flokksins. Vitað er, að komm-
únistar standa að einhverju
leyti að baki stúdentaóeirð-
unum og málgögn austur-
þýzka kommúnistaflokksins
hafa gert sitt til þess að hella
olíu á eldinn og efla baráttu-
vilja ofbeldisseggjanna.
Kiesinger, kanzlari, lýsti
því yfir, að kosningunum
loknum, að fólk styddi þjóð-
ernissinnaflokkinn til þess
að lýsa andstöðu sinni við
óeirðir stúdentanna. Verður
að vona að aukið fylgi flokks-
ins tákni ekki, að þýzka þjóð-
in hafi gleymt hörmungum
>eim, er nazisminn leiddi yf-
ir hana og mannkynið allt.
ÍLnM
VSSJ
UTAN ÖR HEIMI
Hvernig lézt Che Gueavara ?
ÞEGAR sú fregn barst um
heimsbyggöina, um miðjan
október sl., að byltingarfor-
inginn Che Guevara, væri
látinn, var sagt af hálfu
bolivískra yfirvalda, að
hann hefði látið lifið í viður-
eign við stjórnarhermenn
Boliviu. Hefðu þessi átök
orðið í nágrenni lítils þorps,
Higueras, hinn 8. október og
hefðu þar einnig fallið all-
margir af liðsmönnum Gue-
vara.
í hinum opinberu yfirlýs-
ingum um fráfall Guevara
þótti þegar gæta missagna,
sem gáfu vísbendingu um,
að þar væri ekki rétt frá
hermt í ölllum atriðum. Yfir-
maður 8. deildar bolivíska
hersins, Joaquin Zentano
Anaya, ofursti, tilkynnti t.d.
fyrst, að Guevara hefði látizt
af sárum sínum, þegar hann
náðist. Síðar leiðrétti hann
frásögn sína og sagði, að
Guevara hefði látizt af sárum
sínum daginn eftir, skömimu
fyrir sólarupprás, 9. öktóber,
um fimmtán klukkustundum
eftir að hann særðist og
ná'ðist.
•
Tveir læknar, sem skoðuðu
lík hans, fundu á því sjö skot-
sár og komust að þeirri nið-
urstöðu, að hann hefði hlotið
banasórið — skot í hjartastað
— um hádegi 9. október, þ.e.
21 klst. eftir að hann var tek-
inn til fanga. Annað gátu
læknarnir ekki sagt opinber-
lega og skýrslur þeirra voru
aldrei birtar. Forseti Bolivíu,
Barrientos, lýsti því yfir, að
slíkur væri sannleikurinn og
síðan var ekki meira um það
að segja.
En bláðamenn ýmsir vildu
lítt una þeim málalokum. Sér
staklega lögðu sig fram fjór-
ir blaðamenn, franska blaða-
konan Michael Ray, ítalinn
Franco Pierini, Richard Gott
hinn enski og fréttaritari
New York Times, Juan de
Onis, um að komast að hinu
sanna — og eftir mikið starf
komust þeir, hver í sínu lagi,
að mjög svipaðri niðurstöðu,
sem sé, að Che Guevara hefði
verið skotinn til bana eftir
að hann náðist.
Ári áður en Che Guevara
lézt, hafði hann komið til
Bolivíu á sviknu vegabréfi,
undir nafninu Ramon Fern-
andes nauðrakaður og lík-
lega skegglaus og um fimm-
tíu nánir að^toðarmenn fylgdu
honum eftir mn í landið. Til-
gangurinn var að hvetja
bændurna til borgarastyrjald-
ar, en það reyndist ekki eins
auðunnið verk og hann hafði
ætlað. Bændurnir hlustuðu
ekki á hann, „þeir eru eins og
steinar, að tala við þá“, skrif-
aði hann í dagbók sína. Og
það var einmitt einn þessara
bænda, sem kom Guevara í
hendur bolivíska hernum.
Hinn 8. október kl. 4 áð
morgni fór bóndinn, Victor að
nafni, til þorpsins Higueras
og sagði hermönnunum þar,
hvar þeir gætu fundið Gue-
vara. Þá hafði Guevara með
sér aðeins sautján af fimmtíu
mönnum sínum og leyndust
þeir í gili sjö kílómetra fyrir
norðan þorpið.
Herforingi, að nafni Gary
Prado, brá skjótt við og sendi
184 velþjálfaða menn upp í
gilið. Þar kom til bardaga og
klukkan um þrjú síðdegis
særðist Guevara á f æti, og
vélbyssa hans eyðilagðist. Fé-
lagi hans einn tók hann á
bak sér og reyndi að flýja
með hann yfir bratta hæð, en
þegar þar upp kom, varð fyr-
ir þeim hópur stjórnarher-
manna. Félagi Guevara var
skotinn á staðnum, en hann
sjálfur tekinn tii fanga.
í fyrstu var Guevara bor-
inn í ullarteppi inn í þorpið.
Það sá þyrluflugmaður einn
úr stjórnarhernum, Nino de
Guzman, sem bauðst til þess
að fljúga þegar í stað með
hann til Vallegrande, næsta
bæjar. En honum var sagt, að
það ætti að geyma fangann í
Higueras, því að þar væru
engir blaðamenn.
Guevara var nú lagður á
góifið í skólahúsi þorpsins.
Hermaður skoðaði fót hans
og Guevara, sem sjálfur var
læknir, leiðbeindi honum um
meðferð sársins.
Næsta morgun kom Anaya
ofureti, yfirmaður herdeildar-
innar, og ræddi við Guevara.
Síðan útlagi frá Kúbu, er
nefndi síg Edouard Gonzales
og gaf í skyn, áð hann ynni
fyrir bandarísku leyniþjón-
ustuna. Sá ræddi við Guevara
í tvær klukkustundir. Þá fór
Che Guevara.
hann burt, en inn kom vopn-
aður liðþjálfi, Mar.iio Teran.
Nú var komið hádegi. Gue-
vara reyndi að standa í fót-
inn og þegar liðþjálfinn skip-
aði honum að setjast, neitaði
hann. Teran miðaði þá byssu
sinni og skaut Guevara fjór-
um skotum. Að því er segir í
frásögn Michele Ray kom
Mapio Tercan.
því næst inn Perz Perez, höf-
uðsmaður og skaut Guevara,
— sem þá virtist líflaus og
hefur sennilega verið látinn
— í hálsinn og síðan komu inn
tveir eða þrír hermenn aðr-
ir, sem einnig var boðið að
skjóta byltingarforingjann,
en þó ekki fyrir ofan háls.
Blaðamennir.nir fjórir eru á
einu máli um, að skipunin
um að taka fangann af lífi,
hafi komið fró La Paz, höfuð-
borg Bolivíu. Stjórnin þar
hafi umfram allt viljað kom-
ast hjá réttarhöldum á borð
við réttarhöldin yfir franska
vinstrimanninum Debray, —
vitandi, að kæmi til réttar-
halda yrði Guevara tæpast
dæmdur í meira en þrjátíu
ára fangelsi. Einnig hafí
stjórnin viljað láta taka Gue-
vara af lífi til þess að róa
bolvísku hermennina, sem
höfðu þegar fórnað fimmtíu
mönnum í viðureigninni við
skæruliða í landinu.
Að sögin blaðamannanna
fylgdist Gonzales hinn kúb-
anski með því er lík Guevara
var flutt til sjúkrahúss í
Vallegrande. 1 sólarhring eft-
ir það var almenningi gefinn
kostur á að skoða lík skærru-
liðaforingjans, en síðan hvarf
það skyndilega. Ekki er vítað,
hvað af því varð. Sumar
fregnir hermdu, að Guevara
hefði fengið kristilega útför;
aðrar að lík hans hefði ver-
ið neglt á kross; enn aðrir
töldu, að það hefði verií
brennt eftir að hendurnar
vóru skornar af, til þess að
unnt væri að gera fingrafara-
prófun í La Paz. Svo var að
minnsta kosti bróður hins
látna sagt, er hann kom til
Boliviu til að sjá líkið. Hvað
raunverulega varð um jarð-
neskar leifar þessa fræga
skæruliðaforingja er enn
leyndarmál bolivísku stjórn-
arinnar og e.t.v. einhverra
annarra. Með því að láta lík-
ið hverfa er af mörgum tal-
ið, að stjórn Bolivíu hafi vilj-
að reyna að koma í veg fyr-
ir að Guevara yrði dýrkaður
sem píslarvottur. En aðdáend
ur hans segja slík ráð hald-
Lítil — þeir muni lít-a á hann
sem píslarvott. Og það síð-
asta sem heyrzt hefur um
Guevaramálið er, að senn
verði gerð kvikmynd um líf
hans og stárf og þegar hafi
fundizt maður í hllutverkið,
— nánast alger tvífari hins
látna.