Morgunblaðið - 16.05.1968, Blaðsíða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 16. MAÍ 196«.
GunnarErlendsson frá
Helluvaði — Minning
„Vertu dyggur, trúr og tryggur,
tungu geymdu þina,
við emgan styggur né í orðum
hryggur,
athuga ræðu mína“.
ÞESSI orð trúarskál dsins mikla
HaHgríms Péturasonar, koma
mér í huga, er ég nú á kveðju
stundu minnist frænda míns:
Gunnars Erlendssonar frá HéHki
vaði. Allt lífsviðhorf hans og
starf einkenndist einmitt af þess
um orðum HaBgríms og því, er
minningin um Gunnar svo hug-
ljúf öllum þeim, er kynntust
þessum velgerða og heilsteypta
marmi. AHs staðar þar sem leið-
ir hans lágu ílutti hann með
sér hlýju og göfgi þess manns,
sem framar öðru helgaði sér þvi,
að vera öðrum leiðarljós og
sanmur vinur í blíðu, sem striðu.
Gunnar Erlendsson var fædd-
ur á Hlíðaremda í Fljótshlíð 3.
júlí 1894. Sonur hjónanna: Mar-
grétar Guðmundsdóttur og Er-
lendar Erlendssonar er þar
bjuggu. Hann var næst yngstur
átta systkina er upp komust,
en nú eru aðeins tvö þeirra á
lífi: Ragnheiður búsett í Reykja-
vík og Guðmundur á NúpL
Strax á imga aldri ávann
Gtmnar sér almenningsorð fyrir
hjálpfýsi og dugnað, en þó ekki
síður fyrir glaðværð og hressi-
llegt viðmót. Hvar sem hann kom
var hann hrókur allls fagnaðar
og kunni vel að gera að gamni
sínu án þess, að því fylgdi
nokkru sinni rætni eða sMkt
gaman væri gert á kostnað ann
arra. Þessi hugljúfa gamansemi
fylgdi honum alla tíð og er ég
sá hann síðast tveimur dögum
fyrir andlátið, þá sárþjáðan á
sjúkrahúsi, var hann léttur í
lund og lét huganm reika með
gamanyrði á vör til löngu lið-
inna atburða. Slíkt var sálar-
þrek þessa manns í sárri neyð
til síðustu stundar.
Eins og títt var hjá tmgum
mönnum á aldurskeiði hans, þá
kalliaði hörð lífsbarátta hann til
erfiðra starfa strax á unga allrL
Gunnar kynntist erfiðisvinnu
bæði til lands og sjávar og
hlífði sér hvergi enda harðdug-
legur að hverju sem hann gekk.
Það hefur oft verið sagt og það
með sanni, að með dugnaði sín-
um og harðfylgi hafi aldamóta-
kynálóðin lagt grundvöllinn und
ir þá velmegun, sem við búum
við í dag auk þeas sem segja má
að hún hafi leitt frelsisbaráttu
þjóðarinnar til lykta.
Gunnar var góður fulltrúi
þessarar kynslóðar, sem vann
hörðum höndum til að búa í
haginn fyrir komandi kynslóð og
skapa með því betra ísland með
stórauknum framförum á öllum
sviðum. Þessi kynslóð gerði fyrst
og fremst kröfur til sjálfrar sín,
sen krafðist minna af öðrum
enda sýna verkin merkin.
Gunnar giftist ungur frænd-
konu sinni: Kristínu Kristjáns-
dóttur frá Auraseli í Fljótshlíð.
Hafði hún verið gift áður, en
misst mann sinn úr berklum frá
tveimur komungum dætrum,
sem Gunnar gekk í föður stað.
t
Móðir okkar og tengdamóðir,
Sigurlaug Jónasdóttir
frá Hróarsdal,
verður jarðsungin frá Foss-
vogskirkju laugardaginn 18.
maí kl. 10.30 f.h. 1
Kristján Theodórsson
Þórdís Aðalbjörnsdóttir
Anna Theodórsdóttir
Zophonías Jónsson
Elisabet Theodórsdóttir
Rögnvaldur Bjarnason
Hjálmar Theodórsson
Stefanía Jónsdóttir.
Þau hófu búskap í Vestmanna-
eyjum, en bjuggu þar aðeins lít-
inn tíma, en festu svo kaup á
Helluvaði á Rangárvöllum og
bjuggu þar samfleytt í 22 ár.
Helluvaðið var talin ein af
betri jörðunum á Rangárvöllum
og þó víðar væri leitað. Var það
því mikið átak fyrir ung og fá-
tæk hjón að ráðast í kaup á
jörðinni. En báðum var þeim
áræði i blóð borið samfara dugn
aði og hagsýni enda tókst þeim
vel að yfirstíga byrjunar erfið-
leika og búnaðist brátt vel og
komust fljótt í góð efni á þeirra
tíma mælikvarða Mjög gest-
kvæmt var oft á heimili þeirra
hjóna enda voru þau bæði sér-
staklega elskuleg heim að sækja
og frjálslegt viðmót og sönn gest
risni mætti þar öllum er að garði
bar. Gunnar var í eðli sínu mjög
félagslyndur eins og áður er
sagt. Hann tók virkan þátt
í starfi ungmennafélaganna, er
hann var ungur og síðar lét
hann sig félagsmál stéttar sinn-
ar, bændastéttarinnar mjög til
sin taka. Hann var í f jölda mörg
ár í hreppsnefnd Rangárvalla-
hrepps gegndi ýmsum trún-
aðarstörfum fyrir Sláturfélag
Suðurlands og kaupfélagið Þór
á Hellu. Alls staðar þótti hann
tillögugóður og hélt jafnan fast
á rétti stéttar sinnar en af fullri
sanngimi og vildi aldrei að geng
ið væri á rétt og hagsmuni ann-
arra stétta. Lífsskoðun hans var
sú, að bezt væri að einstakar
stéttir og starfshópar ynnu sam-
an að því, hver á sinn hátt, að
bæta aðstöðu og kjör stéttar
sinnar með hagsmuni allrar þjóð
arinnar fyrir augum.
Þetta sjónarmið hans kom vel
í Ijós, er hann fluttist til Reykja-
víkur og var þá um tíma félagi
í Verkamannafélaginu Dags-
brún. Félagslyndi Gunnars
knúði hann eins og fyrr til
þátttöku í starfi þess félags, og
tók hann oft þátt í umræðum
á fundum félagsins og eins og
fyrr hlustuðu menn á mál hans,
vegna þess að þeir fundu, að
þar fór maður, sem hafði boð-
skap fram að færa og talaði af
hjartans sannfæringu fyrir þvi,
sem hann taldi til heilla horfa.
Allir þeir, sem til Gunnars
heyrðu á fundum eru sammála
um það, að hann átti sérstak-
lega gott með að tjá hugsanir
sínar og að málflutningur hans
hafði mikil áhrif, vegna þess
sannfæringarkrafts sem fylgdi
orðum hans. Og ég hefi sjald-
an heyrt betri tækifærisræður
fluttar, en af honum, við ýmiss
t
Jarðarför
Jóns Þorsteinssonar,
Holtsmúla, Landsveit,
fer fram laugardaginn 18. maí
og hefst með bæn að heimili
hans kl. 1. Jarðsett verður að
Skarði kl. 2,30.
Ferð frá Umferðarmið-
stöðinni kl. 9,30.
Börn og aðrir vandamenn.
tækifæri.
Vegna heilsuleysis konu sinn-
ar varð Gunnar að bregða búi
árið 1944 og fluttist þá til Reykja
vikur til þess, að hún mætti
njóta betri og meiri læknishjálp
ar, en eftir langvarandi heilsu-
brest andaðist hún 1958. Litlu
síðar dó stjúpdóttir hans Aðal-
björg og var missir þeirra
beggja honum vissulega mikil
raun, en eins og jafnan bar hann
harm sinn í hljóði og hélt sama
viðmótinu og honum var jafnan
lagið.
Gunnar og Kristín áttu tvö
böm: Hildigunni og Jónas, en
hjá Jónasi syni sínum vann hann
síðustu árin við verzlunarstörf.
Þau fylgja h onum nú siðustu
sporin ásamt kjördóttur hans
Sylviu, sem hann gekk í föð-
urstað og reyndist sem besti fað-
ir allt sitt líf. Sorg þeirra er mik
il, en huggun má þeim vera að
því, að hafa átt föður, sem fáum
var öðrum líkur sakir mannkosta
og góðleiks og líf hans og starf
verður þeim ábyggilega fagurt
fordæmi á óförnum æfileiðum.
Að leiðarlokum hugsa ég til
systkina Gunnars, er eftir lifa
af þeim glaðværa systkina hópi,
er ólst upp á Hlíðarenda. Ölí
þessi systkini brutu sér braut og
hafa skilið eftir sig ljúfar minn-
ingar hjá samferðarfólkinu. Það
er trú min, að þessi systkina-
hópur muni sameinast á ný
handan grafar og dauða í birtu
eilífs ljóss.
Ég kveð Gunnar frænda minn
með miklum söknuði, en um leið
einlægu þakklæti fyrir þær ó-
gleymanlegu ánægjustundir, sem
ég og fjölskylda mín áttu oft
með honum. Ég minnist þess er
hann kom að Hlíðarenda í
seinni tíð og við vorum þar á
stundum saman báðir. Ég man
eftir því, er hann gekk einn á
þá staði, er hann hafði, sem barn
leikið sér eða hann horfði af
haugi Gunnars yfir blómum
skreytta Fljótshlíðina til hafsins
í f jarlægð.
Nú hefur Gunnar farið yfir
hafið mikla. Hafið sem við öll
eigum eftir að fara yfir og við
í trúnni á Krist treystum, að
fyrir handan það sé önnur og
fegurri strönd, þar sem við eig-
um eftir að sjást á ný.
Gunnar Helgason.
Kveffja frá ástvinum.
Á hinztu stund við þökkum
þínar gjafir
og þrotlaust starf, sem nú er
lokið hér.
Við dauðann ráða engin tökné
Páll Bjarnason fyrrv.
bifreiðastj. á Blönduósi
í vetrarhörkunum síðast í febr-
úar í vetur, bárust okkur hing-
að suður þær sorgarfréttir að
Páll Bjarnason, fyrv. bifreiða-
stjóri á Blönduósi hefði látizt á
sjúkrahúsinu þar, eftir fjögurra
daga legu. Þótti okkur vinum
hans og frændum hér syðra að
frétt þessi væri slæm viðbót við
sífelldar fréttir um stórflóð,
snjóalög og harðviðri þessa síð-
ustu daga febr. og fyrstu daga
marz. Voru af þeim sökum all-
ar leiðir taldar ófærar, svo eng-
inn af frændfólki hans gat kom-
izt norður til þess að fylgja hon-
um til grafar, en hann var jarð-
sunginn á Blönduósi 7. marz sl.
Páll var fæddur í Hellukoti í
Stokkseyrarhreppi 30.7.1884 og
lézt 27. 2. 1908, sonur hjónanna
Guðrúnar Jónsdóttur og Bjama
Þorsteinssonar, sem þar bjuggu.
Var Bjarni lengi formaður þar
á áraskipi eins og þá tíðkaðist.
Ólst Páll þar upp með foreldr-
um sínum og systkinum. Á þeim
árum var oft þröngt í búi hjá
fólki, sem hafði lítinn bústofn, þó
sjórinn gæfi oft björg í bú, sér-
staklega á vetrarvertið, þá var
oft erfitt um sjósókn frá brima-
samri og hafnlausri strönd, sem
lá fyrir opnu hafi. Þessvegna
voru böm frá fátækum heimil-
um vanin snemma við alls konar
störf, þótt aldurinn væri ekki
hár, til þess að létta undir með
foreldrunum, og var það engin
undantekning með Pál, sem var
elztur fjögurra systkina. Hann
vandizt því fljótt allri vinnu,
enda var svo þegar honum óx
fiskur um hrygg, að hann var
talinn mikill og góður verka-
maður að hverju sem hann gekk.
Árið 1911 þann 14. nóvember
kvæntist Páll Elínu Guðmunds-
dóttur frá Óseyrarnesi, en hún
var mjög glæsileg og góð stúlka.
Hófu þau búskap í Gerðum
í Gaulverjarbæjarhreppi og
bjuggu þau þar til ársins 1915,
en þá missti hann Elínu, eftir
langa og þunga legu, og hafði
þeim ekki orðið barna auðið.
Árið 1916 fljrtur hann til
Reykjavíkur og fer að aka vöru-
bíl og byrjar að stunda vöru-
flutninga og ekur þá meðal ann-
ars mjólk og öðrum flutningi
austan úr Árnessýslu. Voru það
oft erfiðar ferðir enda vegur-
inn austur yfir fjall í þá daga
seinfarinn og sumstaðar lítið
annað en troðningar eftir hest-
vagna, og kom sér þá oft vel
hreysti hans og lagni. Því mun
hann oftast hafa ekið heilum
vagni heim að kvöldL Síðar gerð
ist hann bifreiðastjóri hjá
Kvöldúlfi h.f. og upp úr því eft-
írlitsmaður við frysti- og fisk-
vinnsluvélar hjá því fyrirtæki
og vann sér þar hylli yfirmanna
jafnt sem annara fyrir árvekni
og trúmennsku í starfi.
Það mun hafa verið á útmán-
uðum 1923 að Páll kaupir sér
bíl og tekur sig upp og flytur
með hann norður á Blönduós með
það fyrir augum að setjast þar
vöruflutninga norður það og
að og fer að stunda fólks- og
mun hann hafa verið fyrstur
manna að kynna húnverzkum
bændum og fleirum þetta ágæta
flutningatæki. Vegirnir voru þar
eins og víðar slæmir á þeim
tíma, og vantaði alveg bílfærar
brautir víða um héraðið, var
því stopul atvinna með bílinn
og hann þoldi illa vondu veg-
ina og þær torfærur sem hann
reyndi stundum að fara, og erf-
itt að fá varástykki í bíl-
inn. Framsýni Páls og dugnað-
ur í þessu starfi sem öðru varð
til þess að farið var að laga
vegina og smám saman að ryðja
nýjar brautir og augu manna
fóru að opnast fyrir því að öld
bílanna væri runnin upp, sem
létta mundi miklu erfiði bæði af
mönnum og hestum. Kom það
þá fljótt í ljós, að menn kunnu
vel að meta þessa þjónustu hans
og framsýni. Páll ávann sér því
mikillar hylli og vinsemdar og
var mikill auðfúsu gestur þar
sem hann kom, því hann var um
margt fróður og jafnan kátur og
hressilegur, og oft smá glettinn.
Hann taldi það aldrei eftir sér
ef hann gat gert fólki greiða þó
ekki kæmi alltaf fullt gjald fyr-
Ir, og enginn þurfti að óttast að
það brygðist sem hann lofaði.
Á þessum árum eignaðist hann
marga góða vini, en vinátta
þeirra hefur haldist jafnan síð-
an. Bílakstur stundaði Páll all
mörg ár, samhliða dálitlu búi er
hann rak af mikilli elju til dauða
dags, en vegna heilsubrests og
annarra erfiðleika nú síðustu
árin gat Páll ekki haft nema fá-
einar kindur.
Fyrsti ágúst 1925 var mikill
happadagur f lífi Páls, en þann
dag kvæntist hann Jóhönnu Ól-
afsdóttur frá Ólafshúsi á Blöndu
ósi. Móðir hennar var Ingibjörg
Lárusdóttir, Hjálmarssonar frá
Bólu. Jóhanna er mikilhæf og
greind kona eins og hún á kyn
til og lifir hún mann sinn. Þau
áttu tvö börn, Bjarna, póstmann
á Blönduósi og Ingibjörgu og eru
þau bæði ógift heima hjá móður
sinni. Jóhanna reyndist Páli trúr
og góður förunautur. Var hjóna-
band þeirra alla tíð mjög inni-
legt svo að aldrei bar skugga á.
Þau voru mjög samhent í öllu
og gestrisni þeirra var viðbrugð-
tafir,
hann telur slögin bæði mér og
þér.
Þú leystir störfin löngum vel
af höndum,
þú lagðir gjörfa hönd á nokkuð
margt.
Af traustum stofni, vina bund-
inn böndum,
þú barst í þínum eigindómi
skart.
Á Hlíðarenda hlauzt þú skólaj
ganginn,
og Hlíðin þín var aldrei sólar-
laus,
þar stóðstu jafnan fast 1
viðsjár fangínn
og forsjá Guðs þér leiðarveg-
inn kaus.
Nú skín þér Hlíðin ótal
bundin böndum
og bernsku þinnar töfra fjöll
og lönd,
nú stafar niður sólarblik á
söndum,
nú syngur hafið rótt við þögla
strönd.
Þitt líf er nú á leiðarends
talið,
þó lifir fögur minning þín
dyggð.
Þín eilíf sál er góðum Guði
falin,
en geymum þína umhyggju og
tryggð.
ið, og segja má að heimili þeirra
stæði um þjóðbraut þvera. Það
er víst að þeirra ánægja var
mest þegar gestir voru sem flest-
ir ög þau gátu veitt ferðafólki
mat og drykk. Sérstaklega hafði
Páll mikla ánægju af því þegar
hann hitti Árnesinga og fólk
frá Reykjavík, sem hann þekkti
eða kannaðist við frá fornu
fari. Allir þeir, sem ekki gátu
verið að öllu samstiga samtíð
sinni, eða voru að öðru leyti
ekki sólar megin í lífinu, áttu
jafnan góðu að fagna á heimili
þeirra. Fyrir þeim stóð heimili
Páls og Jóhönnu opið. Munu
þau með þvi áreiðanlega hafa
safnað auði sem mölur og rið fá
ei grandað. Auð á veraldarvísu
var ekki hjá þeim að finna, en
auður hjartans var mikill og hon
um miðlað með því að gera öðr-
um gott og létta byrðar lífsins
eftir því sem getan leyfðL
Að konu hans, börnum, systur
og öðrum vinum er nú sár harm-
ur kveðinn, en minningin um góð
an og hjartahreinan ástvin mun
draga sviða og trega úr brjóst-
um þeirra og timinn jafnar yf-
ir allt. Páll var laglegur maður.
Hár og grannur, beinn í baki
og var að öllu hinn vörpuleg-
asti, vel greindur, ræðinn og
skemmtilegur.
Ég votta þeim öllum samúð
mína og bið guð um að veita
þeim styrk. Ég þakka þeim hjón-
um hjartanlega fyrir allan kær-
leika þeirra og vinsemd, sem þau
hafa alltaf sýnt mér og fjöl-
skyldu minni, og veit ég að nú
er Páll búinn að fá umbun góð-
verka sinna hjá þeim mikla dóm-
ara, sem allt sér og veit, og hef-
ur leitt hann til sætis meðal
bama sinna í hásætum ríkis
síns. Á. Guffmundsson.
Þakka hjartanlega vinum,
vandamönnum og Félagi aust-
firzkra kvenna auðsýnda vin-
áttu á 85 ára afmælisdegi
mínum 14. þ.m.
Guðný Vilhjálmsdóttir.