Morgunblaðið - 12.07.1968, Page 13

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 12. JÚLÍ 1968
13
vitanlega skylda okkar við lista
mennina og þátttökuþjóðinar að
gera ráðstafanir til að verja
listaverkin skemmdum og tryggja
að sýningin gaeti farið fram. Dag
inn fyrir formlega opnum komu
um 10 stúdentar saman í hóp inn
á svæðið en létu sér nægja að
kyrja Constantino assasino
(morðingi) við gríska sýningar-
skálann og hafa uppi stríðsmót-
mæli við þann bandaríska. Síðan
héldu þeir til Markúsartorgsins
og þar sló í brýnu.
Daginn eftir birtust svo tvö
til þrjú hundruð þeirra við að
OEIRDIR OG LIST í FENEYJUM
Feneyjum 28. júní:
— Þetta virtist vera ein af
þessum venjulegu Vietnam mót-
mælagöngum, sagði mér minja-
gripasalinn á Markúsartorginu.
Þá tóku stúdentarnir til við að
reisa Vietcong fánann fyrir fram
an dómkirkjuna. Lögreglan
skarst í leikinn og bað þá fjar-
lægja hann, en þeir brugðust
hinir verstu við, gengu berserks
gang, mölbrutu stóla og borð úti
kaffihúsanna hér á torginu og
hlóðu vígi Stuttu seinna lagði
lögreglan til atlögu og allt lenti
saman í einni kös: Túristar, sið-
skeggjaðir mótmælendur og dúf-
urnar. Kylfurnar glumdu á höfð
um nærstaddra, og margir sak-
lausir urðu fyrir áverka í óða-
gotinu
— Þetta var upphaf mótmæla
aðgerða, sem náðu hámarki dag-
inn eftir, við opnun alþjóðlegu
sýningarinnar á nútímalist, Bi-
ennale
Þessi sýning á nútímalist, sem
haldin hefur verið annað hvert
ár hér i borginni síðan 1895 og
talinn einn mesti viðburður á sínu
sviði, varð nú skotspónn óeirða-
fólksins.
Nokkrum dögum eftir atburðinn
á Markúsartorgi heimsótti ég
sýninguna. Hún er haldin í skógi
og blómum prýddu umhverfi og
hafa flest þátttökulöndin þar sér
skála, sem eru eign viðkomandi
ríkja.
Þegar inn á svæðið er komið,
sézt fljótlega að hér hafa at-
burðir gerzt, sem lítið eiga skylt
við iistsýningar. Tugir græn-
klæddra Carabinieri- lögreglu
manna, vopnaðir pístólum, eru
á vappi kringum svæðið, en aðr-
ir sitja dottandi í hitasvækjunni
Ég gekk rakleiðis til stærsta sýn
ingarskálans, skála ftalíu, og bað
um áheyrn hjá Luigi Scarpa,
sem innast daglegan rekstur sýn
ingarinnar. Meðan ég beið eftir
viðtalinu, gafst mér tækifæri til
að ganga um skálann.
ale, segja þeit, er þannig hluti
þessa kerfis. Hún á ekkert skylt
við menningu eða list heldur er
hún fjármálabrall.
Stúdentarnir gagnrýna einnig
listamennina fyrir að brjótast
ekki út úr þessum vítahring og
FYRRI HLIJTI
Samsetning skúlptúrs og málverks setti mikinn svip á sýning-
una. Myndin er af þremur mönnum i hóp. Hluti líkamanna er
málaður; en út úr myndinni skaga fætur og skór unnir úr
svörtu forðukenndu efni.
Móðir og barn, eftir Marisol frá Venezuela. Málmur og viður
þar sem möguleikar skúlptúrsog arkitektúrs eru notaðir til
hins ýtrasta.
BRÚNN PAPPÍR OG ÖFUGAR
MYNDIR
f skálanum var heldur lítið að
sjá af list en þess meir af brún-
um umbúðarpappír, sem málverk
og höggmyndir voru umvafin. Á
pappírinn höfðu listamennirnir
letrað harðorð slagorð gegn lög
reglu og stjórnvöldum og í sum-
um herbergjunum sneru mál-
verkin upp að vegg og ljós
voru slökkt. Tveir til þrír verð-
ir vöktuðu verkin. Ég gerði til-
raun til að lyfta pappírnum frá
einu verkanna og kíkja undir,
en á sama augnabliki þeysti
einn varðanna til og bandaði
mér írá með hávaða og handa-
pati.
Nú hafði framkvæmdastjórinn
góðfúslega veitt mér áheyrn, og
bað ég hann segja mér í upp-
hafi frá sýningunni.
— Þetta er 34.. alþjóðlega Bi-
ennale sýningin á nútímalist,
sagði Scarpa. Biennale er auk
hinna árlegu tónlista, kvik-
mynda og leikhúshátíða mesti
listaviðburður borgarinnar.
Listamenn frá 35 löndum taka
nú þátt í sýningunni í 28 sýn-
ingarskálum. Stærstu ríkin eiga
sjálf skálana, en hin smærri svo
sem flest Norðurlandanna eiga
bá sameiginlega.
Biennale er ætlað að gefa sem
frjálslegast sýnishorn af stöðu
nútímalistar í heiminum, vera
vettvangur umræðna um hana
og koma ungum listamönnum á
framfæri við almenning.
„LISTAMENNIRNIR ERU
ÞRÆLAR"
Þessu næst innti ég Dcarpa
eftir upphlaupinu við sýninguna
og hvaða orsakir lægju þar að
baki.
Það hefur orðið forráða-
mönnum og unnendum sýningar-
innar mikið sorgar- og skapraun
arefni, að stúdentarnir skyldu
velja þetta alþjóðlega listasam-
starf fyrir vettvang, til að koma
á framfæri mótmælum sínum.
Sýningin er þeim ekki aðal
ásteytingarsteinninn, heldur eru
þeir fyrst og fremst að vekja at-
hygli á andstöðu sinni gegn
„verzlunarlist1*. Þeir halda því
fram að listamennirnir séu ekki
frjálsir í listsköpun sinni. Eig-
endur sýningarsala og lista-
verkamangarar hafi heltekið
listamennina og gert að auðmjúk
um þrælum sínum.
Til að framfleyta sér verði
listamennirnir að vera undir náð
og miskunn eigenda sýningarsal
anna. Þeir ákveði síðan, sam-
kvæmt lögmáli framboðs og eft-
. irspurnar hvers konar list lista-
mennirnir skapi. Staða þeirra sé
því staða þrælsins eða þegar
bezt léti verksmiðjuverkamanns-
ins, sem framleiddi eftir kapital-
iskum framleiðsluháttum. Bienn
Nektarmynd, eftir Poul Delvaux.
Kona og dívan, eftir Bandari kjamanninn Gallo. Efnið erplast
og viðfangsefnið „kokteil-men ning nútímans.“
vera trúir köllun sinni í stað
þess að gerast háðir peninga-
mönnum og ríkisvaldi. Fulltrúar
ríkisvaldsins, segja þeir, velja
listaverkin samkvæmt fyrr-
greindu lögmáli eftirspurnar eða
álíka annarlegum sjónarmiðum,
og því sé ungum og óþekktum
listamönnum, sem vinni sam.
kvæmt köllun, meinuð þátttaka,
LISTAVEK EYðlLÖGð
. — Hvernig báru mótmælin að
og hverjir standa að þeim?
— Upphafið má rekja til at-
burða fyrr á árinu. í maí sl. var
opnuð alþjóðleg sýning, eink-
um á skrautlist og arkitektúr, i
Mílanó. Á opnunardaginn storm
uðu stúdentarnir inn í bygging-
una og lögðu undir sig. Þar sátu
þeir síðan um kyrrt þar til nú
um miðjan júní, að lögreglan
varpaði þeim á dyr og urðu
handalögmál af. Þegar bygging-
in hafði verið hreinsuð var tjón-
ið metið. í ljós kom að skemmdir
á listaverkum námu 30 milljón-
um ítalskra líra.
Sama leikinn átti að leika hér.
Dagana fyrir opnun gerðu þeir
heyrum kunnugt að mæta aetti
með fjölmenni mikið og leggja
Biennale undir sig. Það var því
alhlið sýningarinnar og skyldi
nú látið til skarar skríða. Flest-
ir voru stúdentarnir ítalskir,
margir frá listaakademíu bovg-
arinnar, aðrir úr skólum víðs-
vegar að frá Ítalíu auk nokk-
urra ,,atvinnumanna“ frá óeirð-
um í Frakklandi og Þýzkalandi.
Lögreglan hafði haft varann
á og umkringt svæðið. Þegar
stúdentarnir urðu þess áskynja
vildu sumir halda heim, en aðr-
ir ráðast til inngöngu, í anda
hugsanna Mao formanns. Varð
af þessu mikið þras í hópnum,
og tvístraðist hann brátt. Smá
hópur varð eftir og var honum
stuggað frá. Við teljum að lög-
reglan hafi þannig forðað stór-
vandræðum og skemmdum á lista
verkum.
SVÍAR LOKA
— Hver urðu viðbrögð lista-
mannanna og þátttökuríkjanna
við þessum aðgerðum?
— Eins og þér hafið orðið var
við hafa sumir listamannanna
tekið það óstinnt upp, að stúd-
entarnir skuli ekki sitja hér inni
þessa stundina. Til að mótmæla
því, sem þeir nefna ofbeldi lög-
reglunnar, hafa þeir hulið verk
sín, þar sem þeim er ekki heim-
Framhald á bkr. 15