Morgunblaðið - 12.07.1968, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 12. JÚLÍ 1966

Útgefandi
Framkvæmdastj óri
Ritstjórar
Ritst j órnarf uiltrúl.
Fréttastjóri
Auglýsingast j óri
Ritstjórn og afgreiðsla
Auglýsingar
Askriftargjald kr 120.00
1 lausasölu.
Hf Arvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Sigurður Bjarnason frá Vigur
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Þorbjöm Guðmundsson.
Bjöm Jóhannsson.
Árni Garðar Kristinsson.
Aðalstrseti 6. Sími 10-100.
Aðalstræti 6. Sími 22-4-80.
á mánuði innanlands.
Kr. 7.00 eintakið.
KALSKEMMDIRNAR
¥ andbúnaðarráðherra, Ing-1
ólfur Jónsson hefur sagt
í Morgunblaðinu, að enn
væri ekki full rannsakað, hve
kalið væri víðtækt og enn
væri e.t.v. von til að eitthvað
rættist úr. Hann sagði einn-
ig, að harðærisnefndinni,
sem skipuð var í fyrra og
lauk störfum þá, hafi verið
falið enn á ný að athuga
túnaskemmdir á kalsvæðun-
um. Nefndinni hefur einnig
verið falið að athuga aðstöðu
bænda til búreksturs með til-
liti til þeirra miklu harðinda,
sem verið hafa sl. vetur og
vor. Þá sagði landbúnaðar-
ráðherra, að ríkisstjórnin
mundi fylgjast náið með
gangi þessara mála.
Kalskemmdirnar á Norður-
og Austurlandi eru allri þjóð-
inni mikið áhyggjuefni. í því
sambandi eru merkilegar nið
urstöður tilrauna, sem fram-
kvæmdar hafa verið á Hvann
eyri. En í þeim hefur komið
fram, að í vetur hefur orðið
mikið kal í þeim tilraunareit-
um, sem borið hefur verið á
köfnunarefni í kjarnaáburði,
en ekki nema lítið í öðrum
reitum. í þessum tilraunum
hefur einnig komið fram að
ýmis önnur atriði veikja mót-
stöðu grass gegn kali, svo
sem ef tún eru slegin seint,
köfnunarefni er borið á milli
slátta og ef þungum dráttar-
vélum er ekið um túnin. Þá
segja sérfræðingar, að haust-
beit á túnum sé lítt til þess
fallin að auka mótstöðu grass
gegn kali.
Sjálfsagt er að bændur
færi sér niðurstöður þessara
rannsókna í nyt. En þær
minna okkur einnig á nauð-
syn þess, að öflug rannsókn-
arstarfsemi verði rekin á sem
flestum sviðum. í þeim lönd-
um sem lengst eru komin, er
stærstum hluta þjóðartekna
varið til rannsóknarstarfsemi
á ýmsum sviðum. Er talið, að
á þann hátt verði bezt tryggð
ur framtíðarárangur í at-
vinnulífi og bættur efnahag-
ur. Við Islendingar þurfum
að efla rannsóknarstarfsemi
okkar á öllum sviðum at-
vinnulífsins. Og má þar sér-
staklega minna á rannsóknir
varðandi jarðhita og virkjun
ónýttrar orku í landinu.
FLOTAÆFINGAR
KOMMÚNISTA
FVá því hefur verið skýrt,
*■ að þrjú ríki Varsjárbanda
lagsins, Sovétríkin, Pólland
og Austur-Þýzkaland, muni í
þessum mánuði hefja um-
fangsmiklar flotaæfingar á
Norður-Atlantshafi, Eystra-
salti, Noregshafi og Barents-
hafi. Sérstaka athygli vekur,
að þetta er í fyrsta sinn á
þrettán ára starfsferli Var-
sjárbandalagsins, sem aðild-
arríki þess efna til flotaæf-
inga á þessum slóðum. Yfir-
maður varnarliðsins á íslandi
hefur lýst þeirri skoðun
sinni í Morgunblaðinu, að
flotaæfingar þessar sýni, að
Var s j árbandalagsríkin geri
sér fulla grein fyrir hernað-
arlegu mikilvægi íslands og
þau hafi hug á að auka sjó-
véldi sitt á þessum slóðum.
Undanfarin ár hafa Sovét-
ríkin lagt vaxandi kapp á að
auka flotaveldi sitt. Þau
stefna að því að koma upp
hreyfanlegum úthafsflota,
sem senda megi hvert sem er
í heiminum, þar sem eitthvað
er um að vera og nauðsyn-
legt að minna þjóðirnar á ná-
vist rússneska bjarnarins.
Eitt skýrasta dæmið um það
ófurkapp, sem Sovétríkin
leggja á aukið flotaveldi er
aukin fjöldi herskipa þeirra
á Miðjarðarhafinu. Þau not-
uðu tækifærið í stríðinu milli
ísraelsmanna og Araba og
sigldu miklum flota inn á
Miðjarðarhafið. Og nú er svo
komið, að Atlantshafsbanda-
lagið telur það eitt af mikil-
vægustu verkefnum sínum
að endurmeta aðstöðu sína á
hafinu og gera nýjar varnar-
áætlanir í samræmi við það.
Atlantshafsbandalaginu og
Varsjárbandalaginu hefur
tekizt að skapa hernaðarlegt
jafnvægi í Mið-Evrópu. Þar
ríkir nú tiltölulega tryggt
ástand enda þótt aðgerðir
kommúnista gagnvart íbúum
Vestur-Berlínar séu lítt til
þess fallnar að bæta sambúð-
ina. Þrátt fyrir ítrekaðar yf-
irlýsingar leiðtoganna í
Kreml um nauðsyn afvopn-
unar virðast aðgerðir komm-
únista á höfunum ekki benda
til þess, að þeir hafi hug á
raunverulegum árangri á
þessu sviði.
Flotaæfingar Varsjárbanda
lagsins á hafsvæðinu um-
hverfis ísland skipta okkur
íslendinga miklu. Komið hef-
ur fram í ummælum yfir-
manna á Keflavíkurflugvelli,
að fjöldi rússneskra herskipa
á Norður-Atlantshafi hafi
aukizt undanfarið og
skemmst er að minnast þess,
þegar rússnesk herskip lögð-
ust við akkeri undan strönd-
um íslands við Hornafjörð
um miðjan maí sl., en ekkert
er vitað um tilgang ferða
IITAll i1 n i
W ÖTAN UR í IEIMI
Rvltina í Pp.kincr nnp.rnr íni —
imii^ ■ ■ wiiiiui Útlend hljóðfœri tekin í þjónustu Kínverja
BYLTING átti sér stað í Pe-
kingóperunni fyrir skömmu
— í fyrsta sinn var flutt þar
ópera með píanóundirleik.
Samkvæmt frásögn kínversku
fréttastofunnar Hsinhue var
óperan flutt undir persónu-
iegri leiðsögn Chiang Ching,
eiginkonu Maós formanns, og
var hann sjálfur viðstaddur.
Þessi nýjung hlaut ákaft lof
í blaðakosti kínverska komm-
únistaflokksins.
Þetta var persónulegur sig-
ut fyrir Chiang Ching, sem
byrjaði árið 1964 að beita sér
fyrir því að píanó yrðu tekin
í notkun í Pekingóperunni í
stað hinna hefðbundnu
strengja- og bllásturshljóð-
færa. En hún mætti andstöðu
„andbyltingarsinnaðra endur-
skoðunarsinna“ sem Menn-
ingarbyltingunni hefur síðan
verið stefnt gegn. Chiang
Ching hefur sjátó verið með
í ráðuim um framikvæmd
hennar.
Samkvæmt greinum, sem
birzt hafa um Menningarbylt-
inguna, hefur Chiang Ching
staðið í harðri baráttu fyrir
slíkri byltingu í Pekingóper-
unni. Hún hefur reynt að inn-
leiða samtímaviðfangsefni í
stað hefðbundinna verkefna
liðins tíma og með atorku
sinni hefur hún reynt að
breiða yfir ómerkilegan leik-
litarferil sinn í gaimla daga.
Fyrir meira en 30 árum, áður
en hún gerðist þriðja kona
Maós, lék hún minni háttar
hlutverk í kvikmyndum í
Shanghai. Lengst af hafa
ýmsir foringjar flokksins hald
ið henni frá öilu opinberu
starfi í þágu flokksins eða al-
mennings.
Óperan sem hér er til um-
ræðu er „Rauða ljóskerið“
sem fjallar uim andispyrnu
kommúnista gegn Japönum.
Aðal'hetjan er Lí Yu-hó, „trú-
verðugur baráttumaður flokks
ins“ sem vár járnbrautar-
verkamaðuT í bæ nokkrum í
Norðaustur-Kína, sem Japan-
ir höfðu á valdi sínu.
Með ljóskerinu sínu gaf Lí
Yu-hó skæruliðum uppi uim
fjöll merki og eins og flestar

hetjur kínverska kommún-
istaflokksins lét hann Mfið í
þágu kommúnismans.
í Hong Kong létu ýmsir
þeir sem gerst þekiktu til
Pekingóperunnar í ljós undr-
un vegna notkunar píanósins,
því að Rauðir varðliðar brutu
píanó unnvörpum í Shanghai
og töldu þau afturhaldshljóð-
færi. En fréttastofan gat vitn-
að í Maó sjálfan: „Forystu-
menn Rauða ljóskersinis hafa
endurbætt hugsjónir vorar
með því að láta útlenda hluti
þjóna Kína.“
James Watt, forstöðumaður
listasafnsins í Hong Koryg,
sem er vel kunnugur Peking-
óperunni og starfaði þar eitt
sinn, segir að kínverskir
menn, sem unna þariendum
erfðavenjuim séu mjög mót-
fallnir píanóinu. Hann bendir
á, að oft hafi aðalstrengja-
hljóðfærið, Erh-hu eða
Ching-lu, vakið meiri hrifn-
ingu ópenugesta en söngvar-
arnir sjálfir.
Hann tehrr þó, að píanóið
kunni að reynast heppilegra
fyrir óperur uim nútímavið-
fangsefni. Það hefur komið í
Ijós í Peking, að það er ekki
auðhlaupið að vekja bylting-
aranda með einsöng og þess
vegna hefur kórsöngur verið
tekinn í notkun í staðinn sem
heppiliegri aðferð til þess.
Hver veit nema brátt komi
heil sinfóníuhljómsiveit í
kringum píanóið.
Fréttastofan lýsti því yfir,
að píanóleiburinn í „Rauða
ljóskerinu" héldi ákveðnum
einkennuim söngmenntar í
Pekingóperunni, en leiddi
jafnframt í ljós sérkenni
píanósins — víðáttu tónsviðls-
ins, hljómstyrk og fjöibreytta
túlkunarhæfileika. „Þannig er
jafnvel enn meiri áherzla lögð
á háleitar og hetjulegar mynd-
ít Lí Yu-hós og Lí Tieh-mei
(kvenhetjunnaT í óperunni)“,
segir fréttastofan. „Þessi vel
heppnaða tilraun til þ*ss að
láta útlenda hluti þjóna Kína
veldur nýjum str.umi í bylt-
ingarlist öreiganna. Hún hef-
ur rutt vestrænum hljóðfær-
um braut inn í kínverskar
óperur."
„Þeasi nýja ópera er gjöf
frá baráttumönnuim listarinn-
ar á afmælisdegi flokiksins,“
sagði fréttastofan ennfremur.
„Hún er enn eitt blómið, sem
springur út fyrir atbeina
hinnar ljómandi hugsunar
Maós Tae-tungs.“
(New Yrk Times —
þýtt og endursagt).
Ritari
Kanellopoulosar
handtekinn
þeirra. Með auknum flota-
styrk Sovétríkjanna á Norð-
ur-Atlantshafi eykst hernað-
arlegt mikilvægi íslands fyr-
ir aðildarríki Atlantshafs-
bandalagsins.
STJÓRNARSKIPTI
í FRAKKLANDI
k ð loknum miklum sigri
Gaullista í þingkosning-
unum í Frakklandi hefur de
Gaulle vikið úr embætti
Pompidou, forsætisráðherra,
sem talinn er hafa átt ríkan
þátt í því að leysa hið ógn-
vekjandi ástand, sem skapað-
ist í Frakklandi upp úr
stúdentaóeirðunum þar í
landi. f embætti forsætisráð-
herra hefur verið skipaður
Couve de Murville, sem síðast
gegndi embætti fjármálaráð-
herra í ríkisstjórn Frakk-
lands, en lengst af hefur ver-
ið utanríkisráðherra lands-
ins.
Ekki er með öllu ljóst,
hvað vakir fyrir de Gaulle
forseta, með því áð skipta
um forsætisráðherra í ríkis-
stjórn Frakklands. Að undan-
Aþenu, 9. júlí. AP.
Samkvæmt áreiðanlegum heim
ildum handtók gríska öryggislög
reglan í dag Konstantín Xarves,
ritara Panayiotis Kanellopóulos-
ar, fyrrv. forsætisráðherra.
Xarves var meðal fárra manna
sem fengið hafa að heimsækja
Kanellopoulos, sem situr í stofu-
fangelsi. Kanellopoulos var sett
ur í gæzlu 15. apríl síðastliðinn,
fyrir andstöðu gegn hérforinfja-
stjórninni.
förnu hafa margir talið, að
einstrengingsleg stefna de
Gaulle forseta sé lítt til þess
fallin að auka fylgi hans. En
í þingkosningunum í Frakk-
landi nýlega hafi það verið
Pompidou, forsætisráðherra,
sem mótaði víðsýnni stefnu
Gaullista og stýfkti þar með
stöðu þeirra í franska þing-
inu. Skemmst er að minnast
þess, þegar bandaríska stór-
blaðið „The New York
Times“ lýsti því yfir í for-
Tveir skotnir
við múrinn
Berlín, 7. júlí. NTB.
TVEIR MENN sem reyndu að
flýja vestur yfir Berlínarmúrinn
í gær voru skotnir, að sögn lög-
reglunnar í Vestur-Berlín.
Austur-Þýzkir landamæraverð
ir skutu úr vélbyssum á mann
um fertugt skammt frá Branden
borgarhliðinu og var talið að
hann. .hefði beðið bana. Skotið
var á annan flóttamann við mörk
franska hlutans í Berlín og var
hann fluttur burtu í sjúkrabíl.
Ustugrein, að eina von Gaull-
ismáns væri að Pompidou
taki við forsetaembættinu,
þegar de Gaulle léti af því
starfi.
Lofsvérð ummæli de Gaulle
um Pompidou þegar hann lét
af. forsætisráðherraembætt-
inu virðast og benda til þess,
að honum sé ætlað stærra
hlufverk í frönskum stjórn-
málum. Enda þótt allt sé á
huldu nú sem fyrr um fram-
tíðaráætlanir de Gaulle.