Morgunblaðið - 30.07.1968, Blaðsíða 3

MORGUNBIjAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 30. JÚLÍ 1968

íbúar Prag bíða í biðröð eftir að fá að undirrita áskorunina.
- bréf tékkóslóva-
kísku þjóðarinnar
til leiðtoga sinna
HÉR á eftir fer bréf það, sem
almenningur í Xékkóslóvakíu
hefur skrifað undir í hundruð
þúsunda tali um nýliðna helgi
og felur í sér hvatningu þjóð
arinnar til leiðtoga sinna um
að hvika hvergi frá markaðri
braut í frelsis átt í viðræðum
þeirravið sovézka valdamenn,
er hófust í gærmorgun. Bréf
ið birtist fyrst í blaðinu Lit-
erarni Listy á fimmtudags-
kvöld og þótt prentuð væru
250.000 aukaeintök seldist blað
ið upp á svipstundu og fólk
sást lesa það yfir axlir hvers
annars á torgum og stræt-
um:
„Orðsending til forsætis-
nefndar miðstjórnar Kommún
istaflokksins.
Félagar,
Við skrifum ykkur kvöldið
fyrir fund ykkar með forsæt-
isnefnd miðstjórnar Kommún
istaflokks Sovétrikjanna, þar
sem þið munuð ræða örlög
okkar allra. Það gerist nú
eins og svo oft í mannkyns-
sögunni að örlög milljóna
manna eru ákveðin af fá-
mennum hópi. Hlutverk ykk-
ar er erfitt og við viljum auð-
velda ykkur það með stuðn-
ingi okkar. Saga þessa lands
undanfarnar aldir er saga
ánauðar. Að undanteknum
tveimur stuttum tímabilum,
neyddumst við til þess að
treysta þjóðartilveru okkar
ólöglega. Raunar lá stundum
við,að okkur væri gjöreytt.
Af þessari ástæðu fögnuðu
þjóðir okkar (Tékkar og Sló
vakar) svo ákaft því lýðræði,
sem við hlutum við frelsun
landsins 1918. Það var þó
ekki fullkomið lýðræði, vegna
þess að í kjölfar þess komu
ekki þjóðfélagsumbætur í
þágu verkamanna. Og þrátt
fyrir það voru það fyrst og
fremst verkamenn sem sýndu
mesta staðfestu og Viljastyrk
til þess að verja lýðræðið á
dögum Múnchensamningsins.
Þjóðir okkar fögnuðu sós-
íalisma því meir, þegar hann
barst til lands okkar eftir
frelsunina árið 1945. En sósíal
isminn var ekki heldur full-
kominn, þar sem hann veitti
íbúum lands okkar ekki sköp
unarfrelsi. En við börðumst
samt fyrir þessu frelsi af
þrjózku og fórum að verða
vör við það í janúar á þessu
ári.
Sú stund er komin eftir
aldalanga bið, að land okkar
er á ný orðið vagga vona og
ekki aðeins okkar vona. Sú
stund er komin, þegar við get
um sannað heiminum, að sósal
ismi er ekki einungis neyðar
úrræði vanþróaðra þjóða
heldur eina sanna úrræðið fyr
ir allar menningarþjóðir.
Við bjuggumst við því, að
allir sósíalistar myndu fagna
þessari staðreynd með samúð
Þess í stað erum við sökuð
um landráð. Okkur eru sett
skilyrði af félögum, sem sýna
stöðugt í ríkari mæli skiln-
ingsleysi sitt á þróun okkar
afstöðu. Við erum ásökuð um
glæpi, sem við höfum ekki
framið. Við erum grunuð um
fyrirætlanir, sem við höfum
aldrei haft og höfum ekki.
Ógn óréttmætrar refsingar
vofir yfir okkur. Og það er
sama í hvaða mynd hún birt-
ist, hún getur snúizt á lofti
og lent eins og „boomerang"
á dómurum okkar, eyðilagt
átak okkar og fyrst og fremst
skilið eftir hörmulegan blett
á hugmyndum sósialismans
alls staðar í heiminum á kom-
andi árum.
Félagar, ykkar sögulega
hlutverk er að bægja þessari
hættu frá. Tilgangur ferðar
ykkar er að sannfæra
leiðtoga sovézka Kommúnista
floikksins um að endurreisnar
hreyfingin í landi okkar
verði að halda áfram á þann
hátt, að með henni sé gætt
hagsmuna allra landa okkar
og hagsmuna framfarasinn-
aðra afla hvar sem er.
Allt, sem við berjumst fyr-
ir, að unnt að segja með þess-
um fjórum orðum:
SÓSÍALISMI, SAMSTAÐA
FULLVELDI, FRELSI.
í orðunum sósíalismi og sam
staða felst trygging okkar við
bræðraþjóðirnar og flokkana
fyrir því, að við munum ekki
leyfa þá þróun, sem kynni að
stefna í hættu raunsönnum
hagsmunum þeirra þjóða, sem
við höifum staðið með í meira
en 20 ár í baráttunni fyrir
sameiginlegum hagsmunum. Á
hinn bóginn táknar orðið full
veldi tryggingu fyrir land
okkar, þess efnis, að aldrei
framar muni endurtekin þau
alvarlegu mistök, sem ekki
alls fyrir löngu virtust ætla
að leiða til vandræða.
Vinsamlegast skýrið það
fyrir viðmælendum ykkar, að
hinar öfgafullu raddir, sem
einstaka sinnum heyrast í deil
um okkar heima fyrir, séu
dæmigerð afsprengi þess kerf
is stjórnsýslubákns, sem svo
lengi kæfði alla skapandi hugs
un í það ríkum mæli, að al-
menningur hneigðist til innri
andstöðu. Sýnið þeim fram á
með ótéljandi dæmum, að vald
flokksins og sósíaliStarikið í
þessu landi séu nú mun styrk
ari en nokkru sinni fyrr.
Segið þeim, að við þörfn-
ust frelsis, friðar og tíma, til
þess að verða verðugri og
betri bandamenn en nokkru
sinni fyrr.
í stuttu máli sagt, talið fyr
ir munn fólksins, sem á und-
anförnum dögum hefur hætt
að vera óþekkt stærð og er
Framhalð á bls. 25
FERÐASKRIFSTOFA
ÆJ RfKISIIVS
FerSaskrifstoían hetur einlkaumboð fyrir hina þekktu ferSa-
skrifstofu Tjæreborg Rejser Á/S og i samvinnu við hana
getum við boðið yður mjög hagkvæmar ferðir til fjölmargra
landia. í öllum ferðum er flogið til Kaupmannahafnar og síðan
hakiið áfram, með eða án dvalar þar. Á áfangastað eruð þér
alveg útaf fyrir yður, en leiðsögumaður er ávallt reiðubúinn
til aðstoðar, ef þér óskið. — Innifalið i verði: Ferðir, gistingar,
3 máltíðir á dag, flugvallaskattur í Danmörku og söluskattur.
Bkki innifalið: Drykkjarföng og önnur einkaútgjöld. Gist-
ingar í Kaupmannahöfn sé annað eigi tekið fram. Hægt er
að framlengja ferðina með viðkomu I Kaupmannahöfn,
Glasgow og/eða Dondon.
SPÁNN OG COSTA BRAVA.
Ein fegursta og sérkennilegasta strönd Evrópu.
Flogið alla leið. Aðallbrottfarardagar 4/8 og 1/9.
Aðrir brottfarardagar fösturag og sunnudag mad — dktöber
Verð 12.915 — 15.975 kr. — Kynnisferðir skipulagðar.
ÍTALÍA — RÓM — SORRENTO
Flogið alla leið. — Vikudvöl í Róan og önmur í Sorrento.
Aðalibrattifarardagar 10/8 og 31/8.
Aðrir brottfarardagar föistudag og sunnudag maí — október
Verð frá kr. 15.145,00 — 17.435,00.
Skipullagðar kynnisferðir á báðum stöðum.
ÍTALSKA RIVIERAN — FRAKKLAND — SVISS
Flogið til Kaupmannahafnair, 16 daga ferð tál ítölsiku
Rivierunnar um Þýzkadand till Hafnar.
Brottför vikulega. — 16 daga ferðir.
Verð fró fcr. 15.075,00 —• 16.185,00.
(2 gistingar m/morgunverði í Kaupmannahöfn)
LÆKJARGÖTU 3, REYKJAVÍK, SÍMI 11540
STAKSTriWIÍ
Hver skýrir þeirra
sjónarmið? \
í forystugrein íslenzka komm-^
únistamálgagnsins s.l. sunnudag
er fjallað um bréf sovézka komm
únistaflokksins og flokka þeirra
fjögurra kommúnistalanda, sem
fylgja honum að málum, til stjóm
valda í Tékkóslóvakíu. í lok
greinarinnar segir svo: „Höfund
ar Varsjárbréfsins telja bersýni
lega að skoðanafrelsi, undirstaða
lýðræðis í okkar skilningi á þvi
orði, eigi ekki rétt á sér í sósial
istísku þjóðfélagi, jafnvel ekki
eftir að auðstéttin hefur veri®
brotin á bak aftur. Takmörkuri
þess sé ekki staðbundið stundar-
fyrirbæri, sem verður ef til vill
ekki umflúið við vissar aðstæð-
ur, meðan verið er að treysta
undirstöður hins nýja þjóðfélags
heldur stafi rótgrónum sósíalist-
ískum samfélögum enn hætta at
frjálsri skoðanamyndun. Það eP
fráleitt sjónarmið að áliti ís
lenzkra sósíalista.“
Undir forystugreininni stend-
ur „—ás.“ Kommúnistamálgagn-
ið er eina íslenzka dagblaðið,
sem auðkennir forystugreina*
sínar með stöfum þess, er þscr
rita. Venjulega táknar slíkt, a9
höfundur setur fram eiginsko®
anir, sem hann ber einn ábyrgð
á. Síðasta setningin í forystu-
greininni á sunnudag vekur sér
staka athygli og er tilefni frek-
ari fyrirspurna. Lætur höfund
ur greinarinnar aðeins í ljós eig-
in skoðun, eða hafa íslenzkir sós
íalistar gert samþykkt til stuðn-
ings frjálsri skoðanamyndun
Tékkóslóvakíu? Ef svo er, hvaíf
er orðið nm fyrri yfirlýsingar
flokks þeirra þar sem sú ákveðna
skoðun kemur fram', að islenzk-
ir sósialistar muni ekki hafa af-
skipti af innanríkismálum ein-
stakra kommúnistarikja? Telja
íslenzkir kommúnistar, að skoð-
anakúgunin í Sovétríkjunum og
öðrum kommúnistaríkjum sé „stí*
bundið stundarfyrirbæri" . . ,
„meðan verið er að treysta und-
irstöður hins nýja þjóðfélags“?
Sé þetta almenn skoðun þeirra,
telja þeir 50 ár ekki nægilega
langan tíma til að „treysta und-
irstöðurnar"? Hvenær í ósköp
unum ætla íslenzkir kommúnist-
ar, að krefjast þess, að skoðana
frelsi verði leyft í Sovétríkj-
unum? Eða eru yfirlýsingar „ás"
gefnar án leyfis og ekki anna®
en víxlspor langþreytts línudans
ara sem reynir að brjótast und
an fyrirþyrmandi flokksvaldi, á
meðan frelsið ógnar veldi komm
únistaflokkanna annars staðar
Evrópu?
Deilt um keisarans
skegg ■
Annars má segja, að í deilura
við kommúnistamálgagnið hér á
landi um ástandið í Tékkóslóv-
akíu sé enn deilt um keisarans
skegg. Málgagnið hefur ekki
fengizt til að ræða um annað en
hugmyndafræðilegar átyllur and
stæðra kommúniskra skoðana-
hópa, á meðan rauði herinn býr
sig á fleiri en einum vigstöðvum
undir að ógna lífi hinnar frelsis-
unnandi tékkóslóvakísku þjóðar.
Raunar er það ætíð þannig, þeg-
ar við ofsatrúarmenn er rætt, að
þeir hengja hatt sinn á orðaflækj
urnar, í stað þess að takast á
við aðsteðjandi vandamál. Þeir
reyna að hylja kjarnann í ryk-
mekki orðskrúðsins og hafa ætí®
einhverjar undankomuleiðir i
skjóli þess, þegar á þá reynir.
Styðji íslenzka kommúnista-
málgagnið og fylgismenn þess
raunverulega frelsishreyfinguna
í Tékkóslóvakíu, hljóta þeir a®
velta þeirri spurningu fyrir sér,
hvernig sovézka stjórnin og lei®
togarnir í Kreml ætla að grípa '
á málunum, þegar orðskrúðið 1
dugar þeim ekki lengur í barátt
unni við frelsið í Tékkóslóvak- {
íll. •