Morgunblaðið - 30.07.1968, Blaðsíða 17

■»------------------------------------------------------------------------------------------------------------
’ MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 30. JÚLÍ 1968 17
Herflutningar Rússa á landa mærum Tékkóslóvakíu og Póil ands.
Búkarest — Sú skoðun er ríkj-
andi hér meðal fréttamanna hér
að Rússum hafi orðið á sögu-
leg mistök í síðustu viku, er
þeir á ósvífinn hátt reyndu að
hafa áhrif á framvindu innan-
landsmála í Tékkóslóvakíu.
Enginn vafi leikur á, að
Kremlverjar bjuggust við harðri
gagnrýni úr Vestri og létu sér
hana, sem vind um eyru þjóta.
Á Vesturlöndum minntu lítt dul
þúnar hótanir um að gera Prag
að annarri Búdapest á, að járn
klær Rússa eru enn fyrir hendi,
þótt þeim hafi ekki verið beitt
um skeið.
Rúmeniskum bdöðuim verðiur
þó tíðræddast um þann álits-
hnekk, sem Rússar hafa beðið
meðál Kommúnistaríkjanna.
Blöðin hafa o,g bent á, að aið-
,gerðir þeirra hafi vafl'di klofn-
iing' í heimi komúnismans.
Blöðin töldu sjálfsagt að Jú-
góslavía og Rúmenía styddu
sjálfstæði Tékkóslóvakíu, eins
og ríkin hafa reyndar eindreg-
ið gert. Þ4 var bent á, að Téfck-
ar hafá einnig hlotið ákveðinn
stuðning kommúnistaflokkanna
á ftalíu, Bretlands, Japans,
Austurríkis og Noregs og njóta
að auki a.m.k. samúðar franska
flokksins.
Alþjóðafundurinn
Hér í landi er talið að til-
raunir Rússa til að kúga Tékka
hafi þegar stofnað í voða al-
þjóðafundi kommúnistaflokka,
sem halda átti í Moskvu síðar
á árinu. Það tók Rússa nokkuir
ár að koma í kring undirbún-
ingsfundinum, sem haldinn var
í Búdaipest í febrúar sl. Hern-
aðaraðgerðir gegn Tékkóslóva-
kíu á tímabilinu áður en fund-
urinn á að hefjast gæti leitt
til stórminnkandi þátttökiu
kommúnistaflokkanna. Þannig
hefði margra ára erfiði við að
koma fundinum á farið í súg-
inn.
Blöðin hér draga upp þá trú
verðugu mynd af ástandinu í
Tékkóslóvakíu, að þjóðin þjappi
sér fast um leiðtoga sinn Du-
bcek, full bræði vegna erlendr-
ar íhlutunnar. Rúmenar draga
af þessum skrifum þá ályktun,
að Dubcek sé nú fastari í sessi
en nokkru sinni fyrr.
Aðrir undra sig á því, að
Rússar skuli fordæma Banda-
ríkjamenn vegna Vietnam, á
sama tíma og Rússar og fylgi-
nautar telja sig þess umkomna
að segja Tékkum og Slóvökum
fyrir verkum.
Eðlilegasta skýringin á harðri
stefnu Sovétríkjannna er sú, að
meiri hluti framkvæmdarnefnd
arinnar (Politburo) óttist að sú
alda breytinga og lýðræðis, sem
nú rísi í Tékkóslóvakíu, kunni
senn að skella yfir landið. Höf-
undur þessarar greinar var sjálf
ur í Moskvu ekki alls fyrir
löngu og varð þá áskynja þeirra
andstæðna, sem virðist ríkja þar
í borg. Sú augljósa staðreynd
blasir þar hvarvetna við, að í
Sovétríkjunum njóta menn nú
betri lífskjara en nokkru sinni
fyrrum. Samhliða þessu varð
ég var við, að miklu meiri ótti
er þar ríkjandi nú en fyrir 13
árum er ég heimsótti Moskvu
síðast.
Árið 1955 var Moskva grá-
myglúleg borg með fátæklega
klæddum íbúum og sýhilegum
skorti á flesum lífsnauðsynj-
um. í þá tíð var auðvelt að
hefja samræður við Rússa og
ræða flesta hluti, sem maður
óskaði eftir að ræða. í síðustu
viku hafði breyting orðið á.
Borgararnir, sem nú eru ólíkt
betur klæddir og fæddir, voru
greinilega hræddir við að eiga
samraeSur við útlendinga. Nema
auðvitað þeir, sem hafa þann
starfa að umgangast þá. Aug-
ljóst var þó, í þessu þrúgandi
andrúmslofti, að vestræn áhrif
hafa verið og eru að verki.
Kvenfatatízkan í ár er sú,
sem var ríkjandi fyrir tveim-
ur árum á Vesturlöndum. Pils-
in eru hálfa tommu fyrir ofan
hné. Á veitingarhúsunum eru
djass hljómsveitir og þar mátti
líka líta menn dansandi ísra-
elska þjóðdansa og söngvarinn
virfist ekki kinoka sér við að
syngja lögin við þá.
Árásir blaða
Nokkrir Rússar minntust á,
að þeir hlustuðu á útsendingar
B.B.C. og Raddar Ameríku. Þá
bar það til tíðinda í síðustu
viku að hópur bandarískra
blaðaútgefanda kom til borgar-
innar með fyrsta áætlunarflugi
Pan American frá New York.
Þrátt fyrir allt, má marka að
mikill ótti ríkir í skrifstofu-
bákni Kremlar. Á sama tíma og
Sovétstjórnin hélt útgefendun-
um uppi á mat og drykk réðust
dagblöðin í Moskvu heiptarlega
á fréttamenn N.Y. Times og
Washington Post, á staðnum.
Þessa daganna lætur það líka
venjulega í eyrum að heyraer-
lenda fréttamenn gera ráð fyrir
hlustunartækjum á heimilum
sínum og síma vaktaðan dag
og nótt.
Gleggst sönnun um núverandi
áhyggjur stjórnarherranna af er
um daginn. Bandairískum ferða-
um daginn. Bandarískur ferða-
lang, sem var að skoða hiina
glæsilegu kynninigu á efnahags
afrekium Sovétríkjanna varð
gengið upp á efri hæð bygigingar
innar. Þar blasti við honum
sovézkur borgari önnum kafinn
við að ljósmynda ferðamanna-
hópana, sem af hjartans sak-
leysj reikuðu uppteknir um fyr
ir neðan.
Aðeins djúpstæður óitti getur
verið skýringin á slíku hátta-
lagi. En óttinn er ekki hald-
góður leiðarvísir fyrir stjórn’
málamenn, og getur hæglega leit
þá inn á villustígu. Flónska
Sovétríkjanna í samskiptum sírt
um við Tékkóslóvakíu er síð-
asta dæmi því til sönnunar.

WEST
GERMANY
400,000 U
U.S. 200,000 y
EAST
GERMANY
■iMiIiIil
tHifiIlIil
SQUEEZE 0N
CZECH0SL0VA
I NATIONAL TROOPS
I SOVIET TROOPS
OLAFUR SIGURÐSSON SKRIFAR UM:
KVIKMYNDIR
Stórstúkuþing geröi
margar samþykktir
TÓNABÍÓ
Hættuleg sendiför
(Ambush Bay)
Mynd þessi er stríðsmyrid, sem
leynir sér ekki af nafninu. Það
er því best að segja eins og er,
að fáar eru þær stríðsmyndir
sem mér falla í geð, Mér hefur
löngu orðið það ljóst, að stríð er
ekki rómantískt, ekki hetjulegt
nema mjög sjaldan, ekki spenn-
andi, og síst af öllu fyndið. Verst
af öllu er þó, þegar reynt er að
búa til hetju'hóp úr vissium hluta
herja, svo amerískum „Marines",
breskum „Commandos", rússnesk
um „Kósökkum“ svo nefndir séu
þrír dáðustu hóparnir. f þetta
sinn eru það Marines.
Það verður að telja þessari
mynd til kosta, að ekki gerir hún
stríðið fagurt. GaMinn ef bara sá,
að hvergi vottar fyrir frumleika.
Manni finnst allan tímann, að
maður hafi séð myndina oft áður.
Hópur manna er sendur í von-
lausa ferð á bak við línur Jap-
ana í stríðslok. Foringi þeirra er
fljótlega drepinn og hinn snjalli
og harði undirforingi tekur við
stjórninni. Hann er hörkiutól hið
mesta, rekur menn sína áfram, en
þeir þurfa litla eggjan nema einn
byrjandi, sem er með í ferðinni.
Er lögð á það mikil áherzla, að
hann sé sko ekki eins dýrðlegur
og duglegur og alvöru-Marines.
Hægt og hægt drepast mennirnir
í hópnum, sumir skotnir af Jap-
önum, aðir af öðrum ástæðum svo
sem gildrum villimanna.
Eins og venja er í svona mynd-
um, og hver hefur ekki séð nökkr
ar á síðustu tveim árum eða svo,
er hver maður sérfræðingur á
sínu sviði. Nauðsynlegt er að
einn í hópnum sé svolítið kind-
ugur og fyndinn og kemur það í
hlut Mickey Rooney, sem gerir
það all vel. Einnig er nauðsyn-
legt að hafa einhvern kvenmanri
og er sú nefnd Tisa Chang, held
ur ófríð stúlka og illa til leik-
listar fallin að öðru leyti. Undir-
foringinn er leikinn af Hugh
O’Brien stæðilegum og laglegum
manni, sem kunnur er úr sjón-
varpi, en hefur ekki sést í mörg-
um myndum. Gerir hann þetta all
vel.
Fyrir þá sem hafa saman af að
sjá menn berjast í gegn um mýr-
ar, kviksyndi, frumskóga og ann-
að leiðinda landslag, er þetta
ágæt mynd. Hún hentar líka vel
þeim, sem sjá vilja blóð og svita.
Það er ekki hægt að neita því, að
hún er á köflum spennandi, en
þeir kaflar eru varla nógu marg
ir, til að réttlæta heila kvikmýnd.
ós.
ÞING stórstúku íslands var hald
ið í Reykjavík dagana 7.—9.
júní sl. Þingið sóttu nær 100
fulltrúar víðsvegar að af land-
inu. í sambandi við það voru
almennar samkomur og kynn-
ingarkvöld, sem voru fjöisótt,
þá var og farið í ferðalög og
í Þjóðleikhúsið og sóttu það 350
gestir á vegum stórstúkuþings-
ins.
Þau hjónin Guðrún Sigurðar-
dóttir og Guðgeir Jónsson, Torfi
Hermannsson og Guðmundur
Sveinsson voru gerð að heiðurs-
félögum stórstúkunnar, fyrir
margþætt störf í þágu Góðtempl
arareglunnar og bindindisstarfs-
ins.
Kosið var í framkvæmdanefnd
fyrir næstu tvö ár og eiga eft-
irtaldir sæti í henni: Ólafur Þ.
Kristjánsson, skólastjóri, stór-
templar, Kjartan Ólafsson, banka
maður, stórritari, Indriði Ind-
riðason, rithöfundur, Bergþóra
Jóhannsdóttir, frú, Kristján Guð
mundsson, framkvæmdastjóri,
Sigurður Gunnarsson, fyrrv.
skólastjóri, Grétar Þorsteinsson,
húsgagnasmiður, Ólafur Hjartar,
bókavörður, Þóra Jónsdóttir frú,
Njáll Þórarinsson, stórkaupmað-
ur og Þórður Steindórsson, yfir-
gjaldkeri.
M.a. samþykkta, sem þingið
gerði voru eftirfarandi:
Fr.unhald á bls. 21