Morgunblaðið - 22.08.1968, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 22. ÁGÚST 1968
3
Borgarfundur viö Miðbæiarskólann
— Sovétríkin forsmá sjálfstæði smáþjóðar
ALMENNUR fundur var haldinn að tilhlutan Sambands ungra
Sjálfstæðismanna við Miðbæjarbarnaskólann í gær vegna innrás-
ar Rússa og leppríkja þeirra í Tékkóslóvakíu. Fundurinn var
fjölmennur og drifu þúsundir manna að, en margir hurfu frá,
þar sem hátalarar voru í megnasta ólagi, og hófst fundurinn af
þeim sökum ekki fyrr en hálftíma eftir að boðað hafði verið.
Fánar íslands og Tékkóslóvakíu blöktu í 'hálfa stöng á fundar-
stað.
Fundarstjóri var Birgir Isl. Gunnarsson, lögmaður. Ræður
fluttu: Ragnhildur Helgadóttir, lögfræðingur, Jóhann Hjálmars-
son, skáld, Magnús Gunnarsson, stud oecon, og Ellert B. Schram,
skrifstofustjóri. Fara útdrættir úr ræðum þeirra hér á eftir.
1 fundarlok var samþykkt svohljóðandi ályktun:
Almennur borgarafundur; haldinn við Miðbæjarbarnaskól-
ann 21. ágúst 1968, fordæmir harðlega innrás herliðs Sovétríkj-
anna og annarra Varsjárbandalagsrikja inn í Tékkóslóvakíu.
Með innrásinni hafa Sovétríkin enn á ný forsmáð sjálfstæði
smáþjóðar og með hervaldi reynt að koma í veg fyrir tilraun
tékknesku þjóðarinnar til að færa stjórnarform sitt í lýðræðisátt.
Valdhafar Sovétríkjanna hafa með þessu svívirðilega fram-
ferði sínu á einni nóttu gert að engu þær vonir, sem mannkynið
hefur á síðustu árum bundið við orð þeirra um friðsamlega
sambúð þjóða.
Fundurinn lýsir yfir fullri samúð með tékknesku þjóðinni
á þessari sorgarstundu, þegar frelsi hennar og sjálfstæði er fótum
troðið.
Eftir fundinn var gengið upp að rússneska sendiráðinu og
var ætlunin að afhenda ályktunina. Reyndu fundarboðendur
nokkra stund að ná sambandi við sendiráðsmenn en án árang-
urs. Loks svaraði einn í dyrasíma og sagði, að sendiráðið væri
því miður lokað, en menn gætu komið daginn eftir. Um leið
voru járngrindur dregnar fyrir innan hurðarinnar. Mannfjöld-
inn lét í ljós vanþóknun sína á þessu athæfi, er fundarboðend-
ur skýrðu frá málalokum. Hvöttu þeir menn til að hverfa frá
sendráðinu og fóru margir, en nokkur hópur var eftir. Nokkrar
rúður voru brotnar í gluggum sendiráðsins.
Aminning til íslendinga
Ragnhildur Helgadóttir sagði
Innrásin í Tékkóslóvakíu, sem
gerð var í nótt, er hörmuleg og
fordæmanleg hernaðaraðgerð,
framkvæmd í því skyni, að stöðva
frelsishreyfingu sameinaðra
þjóða landsins. Slíkar aðfarir eru
til mikillar minnkunar þeim,
sem að þeim standa og við sam
einumst um að óska þess, að
fólkið í Tékkóslóvakíu megi
losna úr klafanum, endurheimta
frelsi sitt og sjálfstæði ' og
njóta á ný þeirra mannréttinda,
sem það var að byrja að öðlast
hlutdeild í á ný eftir langt erfið-
leikatímabil.
En innrásin er ekki einungis
fjarlægur atburður, sem okkur
ber að gera okkur grein fyrir
vegna stórpólitískrar þýðingar
hans. Hún er einnig atburður,
sem varpar ljósi á okkar eigið íf
cng aðstöðu.
Það sem fólkið í Tékkóslóvakíu
hefur fjrrst og fremst sótzt eÆt-
ir eru einföld mannréttindi, sem
okkur finnast næstum svo sjálf-
sögð hér á okkar eigin landi, að
við erum hálft í hvoru hætt að
muna eftir þeim og gera okkur
greiin fyrir gild i þeirra. Okkur
dettur ekki í hug að efast um,
að við munum njóta réttar til
raun til að viðhalda komnmún-
isma en efla þó um leið borgara
legt frelsi. Fólkið i landinu virð
ist hafa haldið að þetta væri
haagt. Valdhafa!rnir í Moskvu,
Varsjá, Austur-Berlín, Budapest
og Sofía telja hinsvegar að þetta
sé ekki hægt og að frelsið muni
fást á kostnað koonmúnismans, og
þá völdu þeir heldur kommún-
ismann en frelsið. Þeir hafa með
innrásinni sýnt .að kommúnism
inn og almenn, einföld og sjálf-
sögð mannréttindi eiga ekki sam
leið.
Enn ein tiiraun fólks til frels
is í kommúnilstariki hefur wrið
bæld niður með vopnajvaldi. —
Enn einu sinni horfir heimurinn
á það, að kommúnisimi og friður
fara ekki saman, nema frelsi
mannanna sé fórnað. Enm einu
sinni er okkar litla þjóð minnt
alvarlega á að varðveita og
styrkja lýðræðislega stjórnar-
hætti.
Hvað tekur nú við ef'tir þetta
áfall. Það vitum við ekki. Staðan
Jóhann Hjálmarsson
ar. Þó var það þetta, sem þjóðir
Tékkóslóvakíu máttu með engu
móti njóta að áliti þeirra, sem
sendu á þær innrásarliðið. Innrás-
in minnir okkur þess vegna á
gildi margra þeirra réttinda, sem
okkur finnast svo sjálfsögð að við
gleymum stundum mikilvægi
þeirra.
Innrásin sýnir eimrnig, að ennþá
er lenigra bil á milli vestræns lýð
ræðisskipulagis og kommúnista
skipulagsins í Austur-Evrópu,
en við vorum farin að vona. í
Tékkóslóvakíu átti að giera til-
Ragnhildur Helgadóttir
að velja sjálf fulltrúa til lands-
stjórnar, til að njóta prentfrelsis
og annars tjáningarfrelsis, ferða-
frelsis, fundarfrelsis og verndar
gegn ólögmætum handtökum og
röskun á friðhelgi einkalífs okk-
Magnús Gunnarsson
Ellert B. Schram
skýrist næstu daga, en hve lengi
verður það ástand, sem nú mynd
ast? Við höfum von, við höfum
rétt til að vænta þess, að hvað
sem nú tekst að gera í skjóli
skriðdreka og vél’byssna muni
ekki vara lengi.
Við höfum rétt til að vona, að
það ofbeldi, sem nú blasir við,
sé örvæntingairriáðstöfun ótta-
sleginna valdhafa, sem séu
dæmdir til að bíða ósigur fyrir
kröfuim fólksins í lönduim Aust-
ur-Evrópu um fnelsi og umburð
arlyndi. Það var tékkneski rit-
höifundurinn Jaroslav Hasek, er
í bók sinni um góða dátann
Sveik sýndi í kaldhæðnu skopi
fram á fáfengileik sbríðsins og
tilgangisleysi ofbeldis í þjónustu
Framh. á bls. 23.
m KARNABÆR
„JA — sagði ég
ykkur ekki
Aíltaf
eitthvað nýtt
Tízkuverzlun unga fólksins
Týsgötu 1 — Sími 12330.
Tekið upp í dng
HERRADEILD.
★ PÍFUSKYRTUR
í MIKLU ÚRVALI.
★ JAKKAR — BINDI —
KLÚTAR.
DÖMUDEILD.
★ KJÓLAR í ÚRVALI.
★ PILS — PEYSUR
PÓSTSENDUM
U M LAND ALLT.
KLAPPARSTIG 37
SÍMI 12937.
SKODEILD
★ MIKIÐ ÚRVAL
AF ALLS KONAR
veskjum
TEKIÐ UPP í DAG.
★ SKÓR FRÁ RAVEL
OF LONDON
NÝKOMNIR.
Vesældarleg
viðbrögð
Kommúnistar á íslandi hafa
haldið uppi vörnum fyrir öll þan
glæpaverk, sem framin hafa
verið í nafni Marxismans á þess-
airi öld. Áratugum saman héldu
þeir uppi vömum fyrir stjómar-
hættina í Sovétríkjunum í tið
Stalíns og kölluðu það „auð-
valdslýgi" og „Morgunblaðslýgi",
sem sjálfur Kxúsjoff staðfesti
i eftirminnilegri ræðu að var
rétt. Þegar sovézkar hersveitir
börðu niður uppreisn verka-
manna í A-Berlín 1953 réttlættu
kommúnistar á íslandi þær að-
gerðir. Þegar sovézkar hersveitir
frömdu þjóðarmorðið í Ungverja
landi 1956 tóku kommúnistar á
fslandi upp hanzkann fyrir of-
beldisöflin. Það hefur ekkert
glæpaverk verið framið í nafnl
komúnismans, sem kommúnistar
á íslandi hafa ekki varið. Nú
bregður svo við að kommúnistar
hér á landi háfa uppi vesældar-
lega tilburði til þess að gagnrýna
árás Sovétmanna á Tékkósló-
vakíu. En það sést hezt af koimm-
únistablaðinu sjálfu sama morg-
un og sovézkir skriðdrekar brana
inn í Prag, hver hugur fylgir
málum. Þau orð sem þá stóðu
skýrum stöfum á síðum kommún-
istablaðsins munu fylgja höfundi
þeirra eftir sem skuggi um langa
framtíð.
„Mikið mega
Tékkar fagna"
„. . . . mikið mega Tékkósló-)
vakar fagna því að hafa engan ;
„Sjálfstæðisfiokk“ í landi sínu —-i
Og ekkert Morgunblað." Já, 1
mikið mega Tékkóslóvakar 1
fagna! Hugarfarið leynir sér
ekki. Maðurinn sem skrifaði þessi
orð fagnar vafalaust tíðindunun*
frá Tékkóslóvakíu. Hann fagn-
ar vafalaust þeirri staðreynd, að
tilraun Tékkóslóvaka til þess að
eignast sinn „Sjálfstæðisflokk“
og sitt „Morgunblað" er farinn
út um þúfur um sinn. En hvað
margir Tékkóslóvakar skyldu
fagna með þessum ógæfusama
erindreka kommúnista á íslandi.
Kannski einn maður sem heitir
Novotny og nokkrir fylgisveinar
hans. i
Þeir vilja
„Sjálfstæðisflokk"
og „Morgunblað"

Öll viðleitni Tékkóslóvaka frá
þvi í janúar sl. hefur, þvert gegn
staðhæfingum kommúnistarit-
stjórans heinzt því að eignast
ekki aðeins einn „Sjálfstæðis-
flokk“ heldur marga og ekki að-
eins eitt „Morgunbl." heldur mörg
Um leið hafa þjóðir þessa landa
gert itrekaðar og djarflegar til-
raunir til þess að losna í eitt skipti
fyrir öll við sinn „Þjóðvilja“. En
sovézku hervaldi hefur nú verið
beitt til þess að koma í veg fyrir
að Tékkóslóvakar fái notið frjáls-
ræðis þ. á. m. frjálsra blaða. Og
það er einkar lærdómsríkt, að *
það dugir ekki minna en vopn-
aðar sveitir erlends stórveldis tíl
þess að fá Tékkóslóvaka til að
sætta sig við að hafa einungis
„Þjóðvilja" í landi sínu. Þarf að
hafa fleiri orð um það þjóðskipu-
lag og þá stjórnarhætti, sem þeir
herjast fyrir sameiginlega menn-
irnir við Skólavörðustíg og for-
ingjarnir í Kreml?