Morgunblaðið - 17.09.1968, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 17. SEPTEMBER 186«
Um atvinnurétfindi skip-
stjórnarmanna
JÓNAS Sigurðsson, skólastjóri
Stýrimannaskólans í Reykjavík,
skriíar athugasemd í Mbl. 20.
ágúst s.l. við skrif mín um lögin
um atvinnuréttindi skipstjórnar-
manna á ísl. skipum. Jónas telur
mig bera þungar sakir á þá, er
hlut áttu að samningu og lögfest
ingu þessara laga. Ekki skai
því neitað, að deilt hef ég hart
á þessa menn, enda tilefnið mik-
ið. En nægileg rök þykist ég hafa
fært í greininni fyrir réttmæti
þeirra ásakana. Á sínum tíma lét
ég Jónas fá afrit af athugasemd-
um Skipstjórafélags íslands við
frumvarpið, en ekki ræddi hann
við mig um málið þá, og ekki
heldur síðar. Höfum við skip-
stjórar farskipa eða félagsskap-
ur okkar, Skipstjórafélag ís-
lands, ekki verið virtir viðlits
eða viðtals um lagasetningu
þessa, né heldur um þau mál
önnur, er störf okkar snerta.
Það eru föndurkennarar, vél-
stjórar, viðskiptafræðingar, lög-
fræðingar, verkfræðingar, fiski-
menn, og svo að sjálfsögðu skóla
stjóri Stýrimannaskólans, sem til
er leitað, þegar um þessi mál er
rætt.
Jónas minnist á hin tíma-
bundnu réttindi þeirra, sem hafa
tekið próf upp úr 2. bekk far-
mannadeildar. Hann segist vera
mótfallinn lengingu þessara rétt-
inda, sem Alþingi gerði, og get
ég vel skilið það. Hann ræður
það af skrifum mínum, að ég
'skilji ekki tilgang þess að veita
þessi réttindi, og fræðir mig um
það. Það hafði hann getað spar-
að sér. Ég hef fylgzt með þessu
máli frá byrjun, var í nefnd
þeirri, sem F.F.S.f. skipaði til að
semja álit um þau, hvort mæla
skyldi með því að veita þessum
mönnum undanþágu. Ég var því
frekar mótfallinn, en vegna þess
hve mikið menn með réttindi
sóttust þá eftir öðrum störfum
(ekki af því að skortur væri í
landinu á réttindamönnum), þá
mælti nefndin með þessu, þó
með nokkrum skilyrðum, þ.á.m.
þeim, að undanþágan gilti að-
eins í 6 mán., þ.e. á milli skóla-
ára, og að hún yrði ekki veitt
sama manni nema einu sinni.
Þetta síðastnefnda var ekki meint
frá minni hálfu til að neyða
menn til áframhaldandi skóla-
náms, ’heldur til að fyrirbyggja
það, að menn héldu áfram að
sigla á undanþágum í það óend-
anlega. Undanþágur virtust þá
óhjákvæmilegar ef skip áttu
ekki að stöðvast, og taldi ég
betra að veita þessum mönnum
þær, sem flestir höfðu siglt
nokkuð á verzlunarskipum, held
ur en fiskimönnum, sem ekkert
þekktu þar til verka. Munurinn
á því, að veita þessum mönnum
undanþágu á tilteknu skipi í tak
markaðan tíma, og svo hinu, að
lögfesta réttindi þeirra, jafnvel
þó um takmarkað tímabil sé að
réttindamaðurinn getur keppt
við aðra réttindamenn um skip-
rúm, án tillits til þess hvort
skortur er á réttindamönnum eða
ekki. Undanþágumaðurinn kem-
ur hins vegar aðeins til greina,
þegar skortur er á réttindamönn
um. Það er þetta og svo það, að
mér finnst þessi tímabundnu
réttindi vera hreinasta kák, eins
og ég hef sýnt fram á í grein
minni, sem ræður afstöðu minni
til þessa máls.
Það er rétt, að undaniþágumál-
in eru vandamál, og það er líka
rétt, að fyrir stýrimenn á verzl-
unarskipum leystust þau að
nokkru leyti með þessum undan
þágum fyrir 2. bekkinga, en þau
leysast ekkert fremur þó að þess
um mönnum séu veitt réttindi.
Annars tel ég að Jónas hefði átt
að beita brandi sínum gegn þeim
mönnum, sem hafa mælt með
undanþágum í tíma og ótíma,
og ekki síður gegn þeim, sem
veita þær, oft og tíðum af vafa-
samri nauðsyn, og án meðmæla
frá viðkomandi stéttarfélagi.
Jónas segir, að með undan-
þágunum sé hættunni boðið
heim. Hvernig á að skilja það?
Er það ekki af því að undan-
þágumennirnir eru oftast ungir
og óreyndir? Förurn við þá ekki
að nálgast það, að vera sam-
mála? Er það ekki það, sem ég
held fram í grein minni, að stytt
ing siglingatímans, lækkun ald-
ursmarka og annað, sem skerðir
þá reynslu og þjálfun, sem er
nauðsynlegur undirbúningur
undir stýrimanns- og s'kipstjóra-
starfið, geti orðið til að rýra ör-
yggið á hafinu — bjóða hætt-
unni heim. Þótt Jónas viður-
kenndi þetta óbeinlínis, eins og
bent er á hér að framan, þá
reynir 'hann samt að gera lítið
úr þessu. Hann blandar saman
námstíma og siglingatíma og
fær á þann hátt út háar tölur,
bendir þvínæst á stýrimannstím-
ann, sem krafist er, og segir
svo: Þetta er það, sem Jón Eir-
íksson hneykslast svo mjög á í
grein sinni. (leturbreyting mín
J.E.). Jónas gefur hér alranga
mynd af því, sem ég „hneyksl-
ast á“, mynd, sem enga stoð hef-
ur í grein minni. Enginn, sem
grein mína les, þarf að fara í
grafgötur um það á hverju ég
hneykslast. Ég hneykslast á því
að lögin, eða réttara sagt breyt-
ingarnar, sem gerðar voru á
gömlu lögunum, vinna á móti
því, að skipstjórnarmenn ís-
lenzkra verzlunarskipa hafi
þann þroska og þá leikni í starfi,
þegar þeir taka við skipstjóm,
sem nauðsynleg er til þess, að
þeir Standi á jafn háu stigi eins
og bezt gerist hjá öðrum þjóð-
um. En að því ber að keppa.
Það er að fara út fyrir efnið,
þegar blandað er saman náms-
tíma og siglingatíma í þessum
umræðum, eins og Jónas hefur
gert. Lögin um atvinnuréttindin
fjalla fyrst og fremst um sigl-
ingatímann, en ekki námstím-
ann, og benti ég á það í byrjun
greinar minnar. Ég neita því al-
gerlega, að réttmætt sé að stytta
annan þessara tíma, þótt hinn sé
lengdur.
Ekki efa ég það, tilvitnunin í
lög Norðmanna hafi við rök að
styðjast. Fróðlegt væri þó að
vita um stærð þeirra skipa, sem
siglinga er krafist á, og um það,
að hve miklu leyti þeir taka
gilda siglingu á fiskiskipi. Ann-
ars sé ég enga ástæðu til þess,
að við færum okkar lög og regl-
ur til samræmis við það sem er
hjá öðrum þjóðum, ef þau eru
lakari en hjá okkur.
Ég vil rétt aðeins skjóta því
hér inn, að 15 ára unglingar
vinna ekki hásetastörf nema að
mjög óverulegu leytL Þegar þeir
koma á sjóinn svo ungir, eru þeir
oftast messadrengir eða hjálpar
kokkar, og þó þeir vinni eitt-
hvað á þilfarinu, þá er ekki hægt
að segja, að þeir vinni háseta-
störf. Það er því hverfandi lítil
rök fyrir því, að telja háseta-
tíma þeirra frá þeim aldrL
Jónas feitletrar þau ummæli,
er ég hafði tilfært í grein minni
úr sjóferðaskýrslu sænsku sigl-
ingarstofnunarinnar. Hann dreg-
ur þá ályktun af því sem þar er
sagt, að í þeim felist ádeila á
undanþágur, sem er rétt svo
langt sem það nær, og í öðru
lagi, að ég, með því að birta
þau þarna, sé að gera lítið úr
prófum frá Stýrimannaskólan-
um, sem er alrangt. En hann
minnist ekki á það, að jafn vel
gefinn maður og hann er, hlýtur
þó að sjá, og hlýtur raunar að
vera öllum ljóst, að í ummæl-
unum er kveðinn upp harður
dómur yfir reynsluskortinum.
Það er líka augljóst mál, að ég
tek þetta upp í grein mína til
stuðnings þeim áfellisdómi, sem
ég felli sjálfur yfir reynsluskorti
í grein minni. (Þessi ummæli,
ásamt fleirum, fylgdu einnig
með athugasemdum S.K.F.Í.,
sem Jónas hefur undir höndum).
Það sem Jónas tekur til athugun
ar eru ástæðurnar, sem Svíar
telja vera fyrir þessum reynslu-
skorti, en meðal þeirra telja þeir
líka hinn unga aldur þessara
manna. Ég vil árétta það einu
sinni enn, að það er stytting
siglingatímans, niðurfærsla ald-
ursmarka og annað það er skap-
ar minni reynslu, sem er mér
fyrst og fremst þyrnir í augum.
En öll þessi mál myndu skýr-
ast mikið ef Jónas vildi svara
nokkrum spurninigum, sem ég
vil nú leggja fyrir hann. Ég hef
tölusett spurningarnar til hægð-
arauka við svörin.
1. Þú telur þær breytingar, sem
Alþingi gerði á frumvarpinu til
bóta, aðrar en lengingu hinna
tímabundnu réttinda. Aldurs-
mörk voru hækkuð. Hefði þá
ekki verið ennþá meiri bót að
því, að hækka þau að því marki,
sem þau voru áður?
2. Hvers vegna voru þau lækk
uð í frumvarpinu?
3. Hvers vegna var stærð land
róðrarbáta, sem skylt er að hafa
stýrimann á, hækkuð í frv.?
Hefði ekki verið meiri bót að
því, að stýrimannstími í utan-
landssiglingum, sem felldur var
niður í frv., en Alþ. setti inn
aftur að nokkru leyti, hefði ver-
ið færður í sama form og hann
var í áður?
5. Hvers vegna var hann felld-
ur niður í frv.?
6. Hvers vegna var siglinga-
tíminn styttur?
7. Hvers vegna voru aldurs-
mörk lækkuð?
8. Hvers vegna var fellt niður
ákvæði um að háseti skyldi vera
fullgildur um ákveðinn tima til
að geta fengið stýrimannsrétt-
indi?
9. Hvers vegna á nú að gilda
sigling á minni skipum en áður,
þrátt fyrir að skip eru nú yfir-
leitt stærri en áður?
10. Hvers vegna er sigling á
fiskiskipi látin gi'lda í ríkara
mæli en áður, til að fá skipstjórn
arréttindi á verzlunarskipi?
11. Hvers vegna er sigling á
verzlunarskipi og varðskipi lögð
að jöfnu, þó þar sé um ólík störf
að ræða?
12. Hvers vegna var alveg
felld niður krafan um siglingu
á verzlunarskipi, til að geta feng
ið skipstjórnarréttindi á verzlun
arskipi undir 400 rúmlestum að
stærð?
13. Hvers vegna eiga þeir, sem
hafa tekið próf upp úr 2. bekk,
að fá stýrimannsréttindi með
minni siglingatíma en aðrir?
í athugasemdum með frum-
varpinu er þess getið, að þegar
gömlu lögin voru sett, hafi verið
mikið framboð af skipstjórnar-
mönnum en skipin fá, en að nú
sé skipastóllinn margfaldur við
það sem þá var. Menn hafa vilj-
að skilja þetta svo, að framboð
og eftirspurn á skipstjórnarmönn
um eigi að ráða því, hvort skil-
yrðin til skipstjómarréttinda
skuli vera ströng eða rúm, og að
þessi mikla rýmkun á þeim í
frumvarpinu, sé gerð vegna lít-
ils framboðs nú.
14. Er þetta rétt skilið?
15. Ef svo, á þá að herða á skil-
yrðunum strax og framboð
eykst?
16. Ef ekki, ‘hvernig á þá að
skilja þetta?
Að lokum þetta. Frá þvi ég
kynntist Jónasi Sigurðssyni skóla
stjóra hef ég alltaf litið á hann
sem drengskaparmann og frá-
bæran skólamann, og breytir
það ekki þvi áliti mínu þótt við
höfum ólíkar skoðanir í þessu
máli. En ekki skal því neitað, að
mér hefur þótt það mjög leitt, að
hann skuli hafa átt hlut að því
að semja þessi lög, sem svo mjög
snerta störf okkar skipstjórnar-
manna, og gert þau þannig úr
garði, að þau hafa vakið óánægjtt
skipstjórnarmanna og margra
fleiri. Við hefðum kosið að hafa
samvinnu við Jónas um þessi
mál og önnur, sem sjómennsku
og siglingar varða, en án sam-
starfs við skólastjóra Stýrimanna
skólans er ekki hægt að vinna
að þeim málum.
Jón Eiríksson.
ræða, er fyrst og fremst sá, að
Frá verkstjórnarnámskeiðunum
Næsta verkstjórnarnámskeið hefur verið ákveðið sem
hér segir:
Fyrri hluti: 7. — 19. okt. 1968
Síðari hluti: 6. — 18. jtin. 1969
Umsóknarfrestur er til 30. sept. n.k. Umsóknareyðu-
blöð fást hjá Iðnaðarmálastofnun íslands, Skipholti 37,
sem veitir allar nánari upplýsingar.
Stjórn verkstjórnarnámskeiðanna.
OPAL SOKKABUXUR
eru framleiddar úr úrvals crepegarni.
Feinstrumpí- OPAL SOKKABUXUR
hose eru framleiddar af stærstu sokkaverk-
smiðju Vestur-Þýzkalands.
OPAL SOKKABUXUR
8Ji It wjL' ö eru fallegar og fara sérlega vel á fæti.
y- J1 1 OPAL SOKKABUXUR
eru á mjög hagstæðu verði.
OPAL SOKKABUXUR
seljast þess vegna bezt.
„i | | X Kaupið aðeins það bezta
Kaupið OPAL SOKKA
og SOKKABLXIJR
Einkaumboðsmenn: Kr. Þorvaldsson & Co. heildverzl.
Grettisgötu 6, símar 24730 og 24478.