Morgunblaðið - 04.10.1968, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 4. OKTÓBER 19«8

Útgefiandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Ritstj ómarfu'lltrúi
Fréttastjóri
Auglýsingastjóri
Ritstjórn og afgrei'ðslg
Auglýsingar
Askriftargjald kr. 130.00
í lausasölu
Hf. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson,
Þoribjörn Guðmundsson.
Björn Jóhannsson.
Árni Garðar Kristinsson,
Aðalstræti 6. Sími 10-100.
Aðalstræti 6. Sími 22-4-80.
á mánuði innanlands.
Kr. 8.00 eintakið.
RANNSÓKNIR ÍÞÁGU
A TVINNUVEGANNA
að er eitt af einkennum
nútíma þjóðfélags, að
flestar greinar atvinnulífs
byggjast á vísindalegri rann-
sóknarstarfsemi. Með því að
taka vísindin í þágu bjarg-
ræðisvega sinna, hafa þjóð-
irnar stóraukið framleiðslu
sína, bætt vinnubrögð sín og
treyst efnahagsgrundvöll
þjóðfélaga sinna.
Við íslendingar höfum hin
síðari ár lagt á það mikið
kapp að taka hin hagnýtu
vísindi í þágu íslenzkra
bjargræðisvega. Hefur nú-
verandi ríkisstjórn beitt sér
fyrir margvíslegri löggjöf og
ráðstöfunum í þessu skyni.
í þessu sambandi má benda
á, að á árinu 1965 voru
sett lög um rannsóknir í
þágu sjávarútvegs og fiski-
iðnaðar. Sett hefur verið á
stofn hafrannsóknarstofnun,
sem á m.a. að annast rann-
sóknir á göngum og stofn-
sveiflum íslenzkra sjávar-
dýra, og áhrifum þeirra á
aflamagn, veiðihorfur og há-
marksnýtingu. í öðru lagi á
þessi stofnun að annast
skipulagningu og stjórn rann
sókna og fiskileitar á veiði-
svæðum, og leit nýrra fiski-
miða. Hún á ennfremur að
annast rannsóknir á fiski-
rækt og tilraunir með ný
veiðarfæri, veiðiaðferðir og
rannsóknir þar að lútandi,
svo og rannsóknir á hag-
kvæmustu gerð fiskiskipa.
Rannsóknarstofnun fisk-
iðnaðarins hefur m.a. þessi
verkefni:
í fyrsta lagi rannsóknir á
hráefnum og framleiðslu fisk
iðnaðarins til þess að tryggja
fyllstu nýtingu hráefnanna
og gæði afurðanna. í öðru
lagi aðstoð og leiðbeiningar
við fiskiðnaðinn við undir-
búning og byggingu fiskiðju-
vera og val véla og tækja til
fiskiðnaðar. í þriðja lagi
kynning á nýungum í fisk-
iðnaði, tækjum og vinnslu-
aðferðum og prófun á gagn-
semi þeirra.
Þá hefur verið byggt sér-
stakt síldarleitarskip, sem
þegar er tekið til starfa og
ætlunin er að byggja haf-
rannsóknarskip, sem notað
verður til almennari rann-
sókna á hafsvæðinu umhverf-
is ísland.
Allar þessar ráðstafanir
munu hafa mikla þýðingu
fyrir sjávarútveg og fisk-
iðnað í landinu.
Ef litið er til iðnaðarins
ber að nefna að samkv. lög-
um um rannsóknir í þágu
atvinnuveganna, hafa verið
stórefldar tvær rannsóknar-
stofnanir á sviði iðnaðarins,
Rannsóknarstofnun iðnaðar-
ins og Rannsóknarstofnun
byggingariðnaðarins.
Rannsóknarstofnun iðnað-
arins vinnur mg.a. að rann-
sóknum til eflingar og hags-
bóta fyrir iðnaðinn í landinu,
rannsókna vegna nýjunga á
sviði iðnaðar og annarrar
framleiðslu og rannsóknum
á nýtingu náttúruauðæva
landsins í þágu iðnaðar.
Verkefni Rannsóknarstofn-
unar byggingariðnaðarins er
m.a. að vinna að endurbót-
um í byggingariðnaði og
lækkun kostnaðar við mann-
virkjagerð, hagnýtum jarð-
fræðirannsóknum og vatns-
virkj ar annsóknum.
Stuðningur við rannsóknar
starfsemi í þágu landbúnað-
arins hefur verið mjög auk-
inn og skipulag hennar bætt,
en hún er nú fyrst og fremst
í höndum Rannsóknarstofn-
unar landbúnaðarins, sem
komið hefur í stað Búnaðar-
deildar atvinnudeildar Há-
skólans.
Þá voru árið 1963 sett ný
lög um bændaskóla, en merk
asta nýmæli þeirra var auk-
in tæknikennsla og lenging
framhaldsnáms ungra bænda
efna á Hvanneyri.
Allt eru þetta jákvæðar og
gagnlegar ráðstafanir og
spor í rétta átt. En vafalaust
verður að ganga ennþá
lengra og auka verulega
stuðning við hvers konar
rannsókna- og vísindastarf-
semi í þágu bjargræðisveg-
anna. Byggja verður upp
nýjar atvinnugreinar og
leggja megináherzlu á að
hagnýta þau hráefni, sem til
eru í landinu betur en nú er
gert.
Engin ríkisstjórn hefur
sýnt meiri skilning en Við-
reisnarstjórnin á nauðsyn
þess að taka hin hagnýtu
vísindi og þekkingu í þágu
undirstöðu atvinnuvega þjóð
arinnar. Munu Sjálfstæðis-
men hiklaust halda áfram
baráttu sinni fyrir því að
taka tækni og vísindi í stöð-
ugt vaxandi mæli í þágu at-
vinnulífsins. Það er krafa
hins nýja tíma, sem felur í
sér stórbrotna möguleika til
þróunar og uppbygingar í
landinu.
LAUMUSPIL Á
LAUGARVATNI
thns og Mbl. skýrði frá fyr-
^ ir nokkrum dögum varð
Eysteinsliðið í samtökum
Rússneska skáldið Evgení
Evtúsénko fordæmir innrásina
II' ■■n i II ram líd urim
U IAN UK HtlMI
— ÉG veit ekki, hvernig ég
fæ sofið, ég veit ekki,
hvernig ég á að halda áfram
að lifa. Ég veit einungis, að
mér ber skylda til að tjá yð-
ur þær tilfinningar, sem eru
að yfirbuga mig.
Með þessum orðum hefst
símskeyti, sem rússneska
skáldið Evgení Évtúsénko
sendi leiðtogum Sovétríkj-
anna í mótmælaskyni við
innrásina í Tékkóslóvakíu.
Áður hefur skáldinu verið
legið á hálsi fyrir þögn og að-
gerðarleysi vegna innrásar-
innar. Nú er það komið á dag
inn, að hann sendi mótmæli
sín 22. ágúst sl., daginn eftir
að innrásin í Tékkóslóvakíu
var gerð. Mótmælum sínum
beindi Évtúsénko til Brezh-
nevs, leiðtoga sovézka komm
únistaflokksins og Kosygins,
forsætisráðherra. — Ég veit
ekki, hvernig ég get horft
framan í vini mína í Tékkó-
slóvakíu framar, segir hann
þar ennfremur.
Það eru .ekki nema fáir
dagar síðan, að vitneskja
fékkst almennt í Moskvu um
mótmæli Évtúsénkos, en áð-
ur hafði í júgóslavneska bók-
menntatímaritið „Knijzevne
Novine“ hæðst að honum fyr
ir að þegja um atburðina í
Tékkóslóvakíu. Þar var þess-
um spurningum beinit til
skáldsins: — Hvers vegna
þegir þú, sem annars hefur
aldrei verið orðvana? Hefur
þú lagzt í vetrardvala — eða
ertu í sumarleyfi? Þú hefur
gefið út handtökuskipun
vegna morðingja Roberts
Kennedys — þú hefur skýrt
frá kjörum bandarísks blökku
fólks — en gleymir þú heim-
kynnum þínum?
Nú hefur það komið á dag-
inn samkvæmt framansögðu,
að þessi napra árás var óverð
skulduð, því að af opinberri
hálfu var að sjálfsögðu ekk-
ert skýrt frá mótmælum
Évtúsénkó í Sovétrfkjunum
og sjálfur hefur hann það fyr
ir sið, að skýra erlendum
blaðamönnum ekki frá því,
sem hann hefst að. Engu að
síður hefur fréttin um sím-
skeytið kvisazt út og hafa
mótmæli skáldsins vakið
mikla athygli víða um heim
að vsrðskulduðu.
— Ég er algjörlega sann-
færður um, segir skáldið enn
fremur í mótmælaorðsendingu
sinni, — að verknaður okkar
í Tékkóslóvakíu er hörmu-
leg mistök og átakanlegt áfall
fyrir vináttu Sovétríkjanna
og Tékkóslóvakíu og heims-
kommúnismann. Hann lltil-
lækkar okkur í augum heims-
ins og í okkar eigin augum.
Hann felur í sér aftúrför
fyrir öll framfarasinnuð öfl,
fyrir friðinn í heiminum og
draum mannsins um bræðra-
lag í framtíðinni.
Þetta er einnig psrsónuleg-
ur harmleikur fyrir mig, því
að ég á mgrga persónulega
vini í Tékkóslóvakíu og ég
veit ekki, hvernig ég get 'horft
framan í þá nokkru sinni
framar, ef ég á eftir að hitta
þá.
Mér virðist einnig þessi
verknaður vera stórkostleg
gjöf í hsndur öllum aflturhalds
sömum öflum í heiminum og
við getum ekki sagt fyrir af-
leiðingar af þessum verknaði.
Ég elska land mitt og þjóð
og ég er hógvær arfþegi rússn
eskra bókmenntahefða og rit
höfunda sem Pushkins, Tol-
stojs, Dostojevskis og Sol-
henitsins. Þessar hefðir hafa
kennt mér, að stundum getur
verið vansæmd að þögninni.
Evgení Évtúsénkó og Galína
kona hans.
Ég bið yður vinsamlega um
að láta skrásetja fyrir kom-
andi kynslóðir skoðanir mín-
ar á þessum verknaði sem
álit heiðarlegs sonar þessa
lands og álit skálds, sem eitt
sinn skrifaði kvæðið:
„Æskja Rússar stríðs?“
Évtúsénkó varð frægur á
valdatímabili Krúsjeffs v.egna
kvæða, sem hann orti, þar
sem hann réðst á stalinis-
mann og mælti með mannúð-
arhugsjónum og frjálsræði í
Sovétríkjunum. Þessi yrkis-
efni og frábært ljóðrænt brag
arform hans, vakti athygli al-
mennings í Sovétríkjunum
ekki hvað sízt unga fólksins.
Évtúsénko er nú langvinsæl-
asta Ijóðskáld Sovétríkjanna.
Hann er orðinn eitt þekktasta
skáld heims og hefur ferðazt
víða um lönd.
ungra Framsóknarmanna að
grípa til sérstakra laumuað-
gerða til að halda völdum í
þessum samtökum á þingi
þeirra á Laugarvatni fyrir
nokkru. Stjórnarkjör var lát-
ið fara fram flestum þing-
fulltrúum að óvörum á sunnu
dagsmorgni þegar fámennur
hópur var saman kominn á
fundi og höfðu aðeins trygg-
ustu stuðningsmenn stjórnar
manna fengið vitneskju um
hvað til stóð. Þetta er það
sem Framsóknarmenn kalla
„opið“ þing — í rauninni að-
eins ómerkilegt laumuspil. I
ljósi þessarar staðreyndar og
annarra er skiljanlegt að
Framsóknarmenn reyni nú
að varpa rýrð á þing ungra
Sjálfstæðismanna og draga í
efa að rétt hafi verið skýrt
frá fjölda þátttakenda. Þing-
fulltrúar allir skrifuðu nöfn
sín á sérstök blöð og fer því
ekkert ' á milli mála um
fjölda þeirra. Hitt er svo ann
að mál að á þingi ungra Sjálf
stæðismanna, sem öðrum
slíkum þingum sitja ekki al-
ir þingfulltrúar sem fastast
öllum stundum. Þegar at-
kvæðagreiðslur fóru fram í
þinglok var töluverður hluti
þingfulltrúa fjarverandi og
aðrir tóku ekki þátt í þeim at-
kvæðagreiðslum, sem Fram-
sóknarblaðið vitnar til.
HVAÐ GERIST
í MÁLUM
FRYSTI-
HÚSANNA?
Cíðasta Alþingi setti lög um
^ ráðstafanir vegna sjávar-
útvegsins og var þar mi a.
gert ráð fyrir að ríkisstjórn-
in léti fram fara athugnn á
rekstraraðstæðum og fjár-
hagslegri uppbyggingu frysti
iðnaðarins. Á grundvelli
þeirra athugana skyldu síðar
gerðar tillögur er miði að því
að bæta rekstrargrundvöll
frystihúsanna. í þessu skyni
var bent á ýmsar leiðir til
umbóta.
Vitað er að nefndir hafa
starfað að athugun þessara
mála. En árangur þeirrar at-
hugunar lætur standa á sér.
Á meðan stöðvast einstök
frystihús og atvinnuleysi
blasir við byggðarlögum
þeirra.
Um þetta hefur oft verið
rætt hér í blaðinu og bent á
þann háska, sem hljóti að
leiða af stöðvun frystiiðnað-
arins.
Æskilegt væri að sjávarút-
vegsmálaráðherrann, sem
þessi mál heyra undir upp-
lýsti, hvers megi vænta í þess
um efnum. Þjóðin hefur sízt
af öllu efni á því að só þátt-
ur útflutningsframleiðslunn-
ar, sem mestan erlendan
gjaldeyri skapar, stöðvist
hreinlega og gefist upp.