Morgunblaðið - 21.03.1969, Blaðsíða 8

8
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 21. MARZ 196®
Betra seint en aldrei
f MORGUNBLAðlNU 9. febrú-
ar var greinarkorn eftir rithöf-
undinn Ásgeir Jakobsson undir
fyrirsögninni: „Nú efu jóla-
sveinar seint á ferð“. Grein
þessi var svar við grein, sem
ég skrifaði í sama blað 26. jan.,
þar sem ég leyfði mér að mót-
mæla eftirfarandi klausu í bók
Ásgeirs um Goðafossstrandið
„Hart í stjórn“, bókarhöfundur
segir orðrétt:
„Hér er því sá möguleiki
greinilega fyrir hendi, að stýrt
hafi verið einhverja stutta stund
„óst suð óst“ í stað „óst núr
óst“. Gleymdi ungi maðurinn ó-
kunnugi á þessum slóðum því um
stund hvort strikið honum hafði
verið sagt að stýra, eða þekkti
hann ekki ofvel á áttavitann og
viltist á strikum?" Og svo set ég
fram það, sem ég tel að hafi get-
að valdið strandinu, en það er,
að straumur hafi borið skipið
af leið.
Svargreinin:
Ásgeir Jakobsson fagnar því,
að hafa fengið í grein minni til-
efni til að skýra það, hvers
vegna hann ræði svo lítið í bók
sinni um Goðafossstrandið, að
straumur hefði getað borið skip
ið af leið. Það var af því að
hann var svo kunnugur á þess-
um slóðum, að straumur kom
ekki til álita sem orsök hjá kunn
ugum og siglingafróðum mönn-
um, (orðrétt) „um að hafa borið
skipið neitt af leið. hvað þá tvær
mílur á korters siglingu".
Rithöfundurinn er ekki lengra
kominn í svargrein sinni, þegar
honum verður fyrst fótaskortur
enda víða hálka. Hann talar
þarna um korters siglingu fyrir
víkina, en í bók sinni segir
hann að klukkan hafi verið
02,15, þegar búið var að taka
stefnuna fyrir Straumnes, en
þegar skipið strandar hafi hún
verið 02,45, svo þarna munar að-
eins. Svipað ferst honum við að
fá út þessar tvær mílur. Hann
segir í umræddri bók sinni, að
skipið hafi verið tvær mílur und
an Rit, þegar stefnan var tekin
fyrir Straumnes, og sú stefna
hafi verið mílu undan nesinu.
Já, það er enginn jólasveinn,
sem þarna er að reikna. Ósigl-
ingafróðum mönnum mundi
reiknast að tíminn frá 02,15—
02,45, væri hálftími, og einnig, að
með óbreyttri stefnu hefði skip-
ið ekki þurft að bera nema mílu
innað víkinrxi frá meintri sigl-
ingaleið til að lenda í nesinu.
Skipið þurfti sama og ekkert að
bera inná víkina, ef við telj-
um víkina innan lírtu úr Straum-
nestá í Ritstá. með þeirri stefnu
sem skipið hafði, því hún var
eftir því sem upp er gefið, mílu
nær Straumnesi en Rit. Þarna
hefði rithöfundurinn sjálfsagt
getað reiknað réttar, ef vilji
hefði verið fyrir hendi.
Hann telur þó, að fleiri ósigl-
ingafróðir menn en Þórður á
Látrum, muni telja að straumur
gæti hafa haft þarna einhver á-
hrif. Þegar Ásgeir hefir leiðrétt
það, segir hann orðrétt: „Straum
urinn beygir ekki í vínkil fyrir
nes eins og Þórður á Látrum
heldur" o.s.frv.
Ekki er ég frá því, að fleiri
haldi það en ég, og hafi reynt
það af fallstraumum að þeir setji
það ekki fyrir sig að sveigja fyr
ir nes.
Aðfallsbylgjan, sem kemur hér
norður með Vestfjörðunum, fer
inná hvern flóa og fjörð, inn-
með landinu sunnanvert við
fjörðinn og flóann, en út með
því að norðan. Útfallið fer aftur
á móti rangsælis, innmeð land-
inu að norðan og út með því að
sunnan. Ef Ásgeir þekkir þetta
ekki af eigin raun mundi ég ráð
leggja honum að lesa bókina
„Hafið“ eftir dr. Unnstein Ste-
fánsson sér til fróðleiks og
skemmtunar. Annars er rétt að
ég reyni að ríma þetta fyrir
hann, þótt mér sé það ekkert
lagið, ef hann myndi það betur:
Okkar það af landi les
lítið um þó segi:
Fallið krækir fyrir nes
þótt firðar geri eigi.
Þessu næst segir ritliöfundur-
inn, að hann geti fengið ótelj-
andi Bolvíkirga og Aðalvíkinga
til að votta það að suðurfallið
taki ekki inná Aðalvíkina norð
anvert. Það kann vera satt, en
þeir eru farnir að geta talið ansi
miklar upphæðir með nútíma
tækni, en trúlega á hann við, ó-
teljandi fyrir jólasveina.
Ásgeir telur því þetta straum
tal mitt við Straumnes og suður
á víkina með suðurfallinu heila
spuna einan, og setur það
í bundið mál svo ég mpni það
betur, sem var hugulsemi af hon
um. En það vissi ég áður að upp-
undir Straumnesshlíðum sunnan-
vert gætir suðurstraums lítið og
ekki, en þar var Goðafoss ekki
á siglingu heldur fyrir utan vík-
ina.
Ekki efast ég um það, að færi
ég í skektu út við Straumnes,
eins og Ásgeir ráðleggur mér, í
stórstraums suðurfall, að hana
mundi bera í stórum sveig nokk
uð inná víkina.
Eftir að rithöfundurinn hefir
lýst geðlagi mínu, tekur hann
mig í fræðslustund, þar sem
hann telur það ófært að ég
kunni engin skil á straumnum
úti fyrir Vestfjörðum. Fyrir þá
viðleitni er ég honum þakklát-
ur, þvi þótt ég telji mig vita
svolítið um strauminn hér vestra
þá veit ég samt alltof lítið, og
tek feginshendi alla fræðslu þar
um.
í fræðslugreininni er hann eitt
hvað farinn að slaka á fyrri full
yrðingum, því þá segir hann suð
urfallið ekki taka _ að neinu
marki inná víkina. Ásgeir telur
réttilega, að eftir að kemur út-
af Djúpinu, þá sé austurfallið
mun sterkara. Það er rétt, og
mér hefur virzt eftir því meira
austurfall sem utar kemur á
grunnið, en þó misjafnt. Orsök-
ina telur Asgeir landgrunns-
strauminn, sem liggur hér norð-
ur með Vestfjörðunum. Þessa
straums gætir þó sáralítið hér
uppvið land á siglingaleið, og er
í rauninni mjög veikur.
Eftir því sem dr. Unnsteinn
Stefánsson segir í bók sinni
„Hafið“ þá er þessi straumur
hvergi veikari umhverfis land-
ið en frá Bjargtöngum og að
Horni, eða 1,8 sjóm. á dag, en
sterkastur kvað hann vera milli
Rifstanga og Langaness 7,1 sjóm.
á dag. En frá Reykjanesi að
Bjargtöngum 3,5 mílur á dag.
Svo hér hefir þessi straumur
engin teljandi áhrif á fallstraum
ana uppvið land, þeir eru þar
allsráðandi. En á þá getur ým-
islegt annað haít áhrif, svosem
ríkjandi vindátt botnlag, loft-
þyngd, o.fl.
Dr. Unnsteinn Stefánsson tel-
ur til dæmis í bók sinni
„Hafið“, að falli loftvog um 50
millibör einhversstaðar við
ströndina, þá geti það þýtt 50
cm. hærra flóð en ætla mætti
samkvæmt flóðtöflu.
Það gæti aftur á mótí þýtt
sterkari straum. Aðstæðurnar til
þess að þetta hefði getað gerzt
á Aðalvíkinni og nágrenni, þeg-
ar Goðafoss var þar á sinni síð-
ustu siglingu voru fyrir hendi,
og allar aðstæður lágu að því,
að straumurinn þar hefði getað
verið mjög óvenju sterkur,
stærstur straumur með tungl
næst jörðu, norðan áhlaup að
skella á, og loftvog sennilega
mikið fallin, og gat verið farin
að lyfta sér.
f þessu sambandi vil ég setja
það hér fram, þótt Ásgeir Jakobs
son kunni að telja það heila-
spuna, að ég tel, að fjölmörg
strönd hafi átt sér stað fyrir af-
brigðilega fallstrauma, sem ekki
var vitað um eða reiknað með.
Kemur þá að síðasta hluta
svargreinar Ásgeirs, sem ég tel
leiðinlega fyrir hann, því þar
nær rangtúlkun hans hámarkí,
og leyfi ég mér að taka þann
kafla upp orðréttan:
„Þórður segir mig hinn versta
mann, af því ég leiði getum að
stýrishandvömm, sem orsök
strandsins. Ég komst nú varla
hjá því svo algeng orsök sem
þetta er. Hinnsvegar fullyrði ég
ekkert í málinu og nefni segul-
skekkju um leið sem álíka mögu
leika, en Þórður fullyrðir á hinn
bóginn að tveir valinkunnir
menn, skipstjóri og stýrimaður-
inn, hafi falsað skipsdagbókina.
í hana er bókað og Þórður hafði
þá bókun fyrir framan sig'svo
hann gerir þetta ekki óviljandi.
— Engin afdrift — sem vita-
skuld er rétt, en Þórður gerir
sér hægt um hönd og segir þá
Ijúga þessi, þeir hafi haft belj-
anid straum þvert á stefnu skips
ins og þessi straumröst hafi kast
að því eins og skopparakringlu
inneftir allri vík.“
Já, það er enginn jólasveinn,
sem þarna heldur á pennanum,
nei, það er rithöfundurinn Ás-
geir Jakobsson.
Ég hef ekki sagt orð um það,
að Asgeir Jakobsson væri vond-
ur maður hvað þá heldur hinn
versti maður, og þá vitanlega af
því að ég hef enga ástæðu haft
til þess. En meiri fjarstæða er
það þó, að ég hafi sagt í minni
grein að skipstjórinn og stýri-
maðurinn hafi falsað skipsdag-
bókina, eða sagt pá ljúga því að
engin afdrift hafi verið. Eg tek
aðeins til meðferðar orð Ásgeirs,
og set svo fram mína skoðun á
því, að straumur hafi getað bor-
ið skipið af leið. Að vísu er
það tilgáta, sem ég tel þó að
hafi við nokkur fök að styðjast,
og að engu óeðlilegri en tvær til
gátur Ásgeirs, en sú tilgáta kast
ar ekki rýrð á nokkurn skip-
verja Goðafoss lífs eða liðinn,
enda var það ekki tilgangurinn.
Heldur mundi mér aldrei detta
í hug, að segja skipstjórann,
Júlíus Júlínusson, þann aldraða
heiðursmann, ljúga einu eða
neinu, þar getur Ásgeir sér
rangt til um skapgerð mína.
En má ég nú spyrja Ás-
geir Jakobsson þann grandvara
mann, hvar það standi í útdrætt-
inum úr leiðarbók Goðafoss, sem
er á blaðsíðu 186 í bók hans
„Hart í stjór“, að þar standi
„Engin afdrift“ á siglingunni frá
Rit að Straumnesi. Fyrir mér er
jað ekki sjáanlegt. Á sigling-
unni frá ísafirði að Rit, þar seg-
ir: „Afdrift :.“ Aftur á móti seg-
ir Ásgeir sjálfur í bók sinni um
siglinguna frá Rit að Straum-
nesi: „Afdrift var þar engin, að
minnsta kosti ekki uppað land-
inu heldur frá því“. Og það var
útaf þessum ummælum hans að
ég set mína skoðun fram um að
straumur hafi borið skipið af
leið.
Að endingu vil ég benda Ás-
geiri á enn eitt atriði, sem renn-
ir grun að þvi, að þetta straum-
tal mitt við Straumnes sé ef til
vill ekki einber heilaspuni. Skip-
stjóri Goðafoss getur þess í sjó-
Hefi til sölu m.a.
3ja herb. kjallaraíbúð við Hjalla-
veg um 80 ferm., útb. 300
þús. kr.
4ra herb. íbúð við Kleppsveg
um 100 ferm., auk þess fylgir
herbergi í risi, útb. 550 þús.
kr.
4ra herb. íbúð á 2. hæð við
Laufásveg.
4ra herb. íbúð við Sundlaugar-
veg. íbúðin er á 2. hæð í þrí-
býlishúsi, 125 ferm., stór og
góður bílskúr fylgir.
5 herb. íbúð við Háaleitisbraut,
bílskúr fylgir.
Fokhelt einbýlishús við Sunnd-
flöt í Garðahreppi, húsið er
hæð og hálfur kjallari, tvö-
faldur bílskúr fylgir.
Hefi kaupanda að 2ja til 3ja
herb. íbúð á góðum stað. Um
mjög góða útborgun gæti verið
að ræða.
Baldvin Jónsson, hrl.
Kirkjutorgi 6. Sími 15545
og 14965.
Kvöldsimi 20023.
réttinum, að hann beri ekki á-
byrgð á tímatali skipsdagbókar-
innar því 1. stýrimaður hafi sett
það í bókina, en hann lætur þess
sérstaklega getið, að honum
þyki tíminn frá því skipið var á
móts við Rit og þangað til það
var komið að Straumnesi nokk-
uð langur. Skipið hafi farið með
fullri ferð og það hefði ekki átt
að taka það nema 20 mínútur
eða liðlega það að fara þessa
leið, þó alda væri á móti. En
samkvæmt tímatalinu tók það
Framhald á bls. 21
SÍMAR 21150 -21370
Til kaups óskast
góð 3ja herbergja íbúð.
77/ sölu
Byggingardóðir þar á meðal fyrir
einbýlishús í Austurbænum
Kópavogi. Verð kr. 120 þús.
(með gatnagerðargjaldi).
2ja herb. íbúð 65 ferm. í góðu
steinhúsi við Fálkagötu.
3ja herb. ný og glæsileg sérjarð-
hæð 110 ferm. við Stóragerði.
4ra herb. mjög glæsileg ibúð of-
arlega í háhýsi við Sólheima,
góð kjör.
4ra herb. góð endaíbúð við
Laugarnesveg, góð kjör.
5 herb. ný og glæsileg íbúð við
Hraunbæ, húsnæðismálalán
kr. 415 þús. fylgir. Skipti
æskileg á einbýli, t. d. í smíð-
um.
Ódýr íbúð
4ra—5 herb. íbúð á hæð og í
risi, samtals um 100 ferm. í
Smáíbúðahverfi. Ný eldhús-
innrétting, inngangur og hifi
sér, bílskúr (vinnupláss) 30
ferm. með 3ja fasa rafmagns-
lögn fylgir. Verð kr. 900 þús,
útb. helzt kr. 400 þús., sem
má skipta.
Einbýlishús
Nýtt og glæsilegt einbýlishús
180 ferm. auk bílskúrs á fögr-
um stað á Flötunum.
Nýtt og glæsilegt einbýlishús
um 140 ferm. á góðum stað
á Flötunum.
Glæsilegt parhús í Kópavogi
með 6 herb. íbúð.
130 ferm. nýlegt og gott einbýl-
ishús á bezta stað í Mosfells-
sveit.
I smíðum
Fokhelt hús í Austurbænum um
120 ferm. með 5 herb. efri
hæð, sér, og 4ra herb. neðri
hæð, sér.
Einbýlishús á góðum stað á
Flötunum, tilb. undir tréverk.
Með 6 herb. íbúð 154 ferm.
á hæð, 50 ferm. bílskúr og
50 ferm. í kjallara.
Einbýlishús 160 ferm. með 7—8
herb. íbúð á Hraununum í
Hafnarfirði. Tilb. undir tréverk.
150 ferm. nýtt og glæsilegt ein-
býlishús í smíðum í Árbæjar-
hevrfi, auk 40 ferm. bílskúrs.
135 ferm einbýlishús, ekki full-
gert, í smíðum í Árbæjar-
hverfi. Skipti æskileg á 4ra
herb. íbúð í borginni.
Lítil verzlun
í Austurborginni fyrir snyrti-
vörur, leikföng og fleira.
Komið og skoðið
VIÐ SÝNUM OG SELJUM
AIMENNA
FASTEIGNflSAlftN
LINDARGATA 9 SÍMAR 21150-21370
FASTE IG NAVAL
Símar 22911 og 19255.
Til sölu m.a.
4ra herb. íbúðarhæð (þrjú svefn
herb.) við Álfheima.
6 herb. íbúðarhæð um 143 fm.
við Rauðalæk, sérhiti. Hægt
er að innrét‘a aðra íbúð á
hæðinni með öðrum inngangi.
Sérhæð
Um 150 ferm. efri hæð, sér, við
vesturhluta borgarinnar ásamt
bílskúr. Mikið pláss fylgir í
kjallara.
í smíðum
einbýlishús á Flötunum á mis-
munandi byggingarstigum
með hagstæðum kjörum.
Jón Arason hdl.
Sölumaður fasteigna
Torfi Ásgeirsson.
Til sölu
2ja, 3ja og 4ra herb. ibúðir víðs
vegar í borginni og Kópavogi.
3ja herb. íbúð á jarðhæð við
Langholtsveg, sérhiti, sérinn-
gangur, bilskúr fylgir, vand-
aðar innréttingar.
3ja herb. ibúð á jarðhæð við
Háaleitisbraut.
5 herb. endaíbúð í nýlegu sam-
býlishúsi í Kópavogi. Harð-
viðarinnréttingar, sameign full
gerð.
5 herb. íbúð á 1. hæð við Hraun
bæ, tilbúin undir tréverk. Sam
eign fylgir, fullgerð. Afhent í
næsta mánuði.
Einbýlishús í Garðahreppi. 5 har
bergja íbúð ásamt bílgeyms'u
á jarðhæð.
Einbýlishús við Háveg.
Tvíbýlishús við Vallargerði,
Kópavogi. Allt á einni hæð.
Einbýlishús við Lyngbrekku.
FASTCIGNASALAH
HÚS&EIGNIR
BANKASTR ATI «
Símar 16637 og 18828.
Heimas. 40863 og 40396.
Austurstræti 17 (Silli & Valdi)
fíagnar Tómasson hdl, simi 24645
sölumaður (asteigna:
Stefán J. fíichter simi 16870
hvildsimi 30587