Morgunblaðið - 16.07.1969, Page 21

MORGUNB-LAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 16. JÚLÍ 1Ö6Ö
21
- TUNGLFERJAN
Framhald af bls. 12
en Nov;a. Þeasir tveir hliuitar
yrðu sivo tenigdir sarruain áður
en ihaflldiið yrði áifinam tiil tuinigls-
imis.
Að sjállfsögðu voru alvarleg-
ir mieinlbuigir á jarðbarugstenig-
inigu. Mynidi nioiktour leið að
skjóta á loift tveiimiur risaeid-
fiaiuig'uim niænrd isamitímiis? Og
Iþað sem miitodilvaegaisit var af
öliu — engijntn y>iisisd þá, hvoct
temginig á sporbaiuig var mögu-
lleg.
Aninars staðar v-atr verið með
ófliíkar ráðageriðir. Á mdðju ári
1961 var geimáœdiuiniarflokkiur-
iirun hlynmtiur beiiniu akodii. En er
þeir tókiu að velta þesisari að-
fierð fyrir sér í ölliuim samáaitr-
iðiurn, uirðu alvarliegar tonfærur
á vagi þeirna.
Lenidiinigin sijáiltf var sá hkutd
gieimfilugsinis, sem bensýndlega
yrði eklkd fnaimkvæmdjuæ neima
atf nauinrvenuieguim filiuigmöninium
— þó yrðu þeir að lamdia á
óþekitotu ytfirborði, staðsettir
efist í trjóniu geimifiainsiins, eiins
og í vita, 12 mietna háuim eða
meir. Og hvermiig gæitu þeir
séð ndður á yfinborðilð úæ hylki,
sem hallaði iinin yfir hiöfð’um
þeima á allar hliðar?
Er leið á sumairilð var geim-
á ætliuin'a'nflak'tourirun búinm að
flá venuilegair áhyiggjiur atf þess-
uim vandamálum og tók að lit-
ast um etftdr öðrum úrkoisti.
Þedr tfuimdiu hainin í hugmynd'um
manins, sem sitaðið hatfði álenigd
ar um nokfauirt skeið, talainidi af
máfcilli mæilstau, án þess a'ð
moktaur nenmti að hfliusta á hamm.
Þessi maður hét John C. Hou-
bouit.
Houibouilt, sem n/ú er 49 ára
að aldri, gráhærður en umigleg-
ur og hætitir enm tiil að hækka
TÓmiinm aí áketfð, er hamm ræðir
um huigmiynidiir síniar firá því fyr
ir átta eða niíu áinuim, er nú
hættur hjá NASA. Árið 1960
var haran mdillilfilokikis venktfræið-
iraguir, yfirmiaður aMnæðikerm-
imigar-dieildiarinmiar í Lanig'liey.
Hanm stjórrnaði eimraiig ótfoirmleg-
um athuigurauim a'ðsikilinis hóps
mamma á geimteraginigum..
S íðila árs 1960 vomu ræddiar
allar mögtulegar alðifierðir á ein-
um tfuradi þesisa hóps, þar sem
geiimtenigin.g giæti kiotmið áð
raotum við lendinigu á tuinglimu:
á leið þaragað, á teið heim atft-
ur, á sporbaug kringum tungl-
ið sjálft. „Eg tfamm stnax óisjáfltf-
nátt á miér að þetta var iauisn-
in“, segdr Houþouilt. Að itfuradin-
um aokraum gerði hamm í sikiymdi
noikkira úitreitaniiraga atftam á um-
slaig.
Fyrdæ Hoúbouilt var iþetta eins
og simmiasfcipti Pális postula á
veginium til Damaistous. Haran
hatfði tfengið viltinum og hamrn
varð að korna heinini áleflðis. I
rúmt ár vamm bamin sieitulauisit
að því að atfla huigmyndinni
fylgiis.
Stánfielldiasti bosturimm við
tumgibaiuigsiteragiragu er hiran gíf-
uirflegi spannaður í þyragd, og
þar með í eldfilauigamatfii, siem
þótt uindaniegt megi virðasit,
ieiðir atf því að hafia mieð í far-
inmi fullkomið aiuikageimtfar,
sem notað er fyriir ferjw. Vegraa
þess að ekki þairtf að filytja ntfð-
ur að yfiinborði turagisiinis ag
lyfta upp aifitur eldsnieyti til
heimfierðariinmar, hitaskiliddraum,
sem niaiuðsynleguir er þegar
kornið er atftur iran í lotfthjúp
j'airðarinmar og fiieini þumguim
hiutum, sem ekki kamia sjáiliÉri
lemdiiragunni nieitt við, gerir
el'dsnieytiissparraaðuriinm meira
en að vega upp á móti þymgd
fierjuraniar. Til að sfcjóta geim-
farirau á lotft, þynfti eiraa Sat-
urraus V eldtflauig — hér um bil
bekniragi mitnrai en Nova. Bnn-
fnemur væri hsegt að smíða
litla lendimgartæfcið þaninig, að
það gegnidi hlu'tverki sirau sem
bezt og gætfi gott skyggni. Á
þesisum nöksemdum byggði Hou
bouilt áróður sánm.
Hanm kom fynst frarni með
keraniragar síraar fyriæ mieðliimi
geimáæitluinainflloikksinis illviðris-
dag eiinm í desemiber 1960. Þeim
vaæ fálega tekið. Meran trúðu
blátt áifiram ökki útreilkmin'gum
hianis. Eftir fumdimn var einhver
senidiur ti'l hanis til að íara í
gegnium úitreikniimgan'a, en að
sögn Houboults skildi harm þá
ekki fylliiega.
Fleiri umræð'utfuradir fylgdu
á eftir. Á eiraum himna fynstu
er Maxime Faget, höfiumdur
Mercuiry-geimtfainsims, sagður
hafia hrópað: „Tölur yðar
ljúga“. . .Upphnópumim vir’ðist
betur viðeigaradi í aldamót-aleik
riti em á fundi bamdatísfcra
geimverkfræiðiraga, en Houbouilt
er sjálfur tifl. vitnis um tilfimn-
inigaíhitamm.
Houboult dvaldisit mesit aifflit
sumiarið í Washiragton oig ræddi
við þær ótefjamdi nietfndir, sem
spnuttu upp á þesspm tíma. I
iok sumarsimis hatfði haran hald-
ið raíu útisfcýrinigatfumdii án þesis
að svo vintisit sem þeir bæru
hinm miinrasita lánamigur.. Hug-
myndiin um tengiragu á spor-
baug kriragum tumglið orkaðd á
flesta eiras og martröð. Við jarð
baugstengingu væri þó hægt að
ná geimf öruraum aifitiur til jarð-
ar, ef eittlhvað tfseni únsketfðis. I
tvö hundruð og fiimmtíu þús-
und mílna tfjiarflæigð gæiti ekk-
ert orðið þeim til bjiargar.
Á barrni örvæmitimgar hótfst
haran harada áisarnt mönraum úr
rammsókmahópi símum við að
semja ítarlega skýrslu um
turaglbaugstenginguma. Þann 16.
raóvember sendi haran haraa dr.
Robert Seamaras, æðsta taakmii-
manini NASA ásamt bréfi, sem
hófist á orðunum: „Eins og rödd
hrópamidams í eyðimörkinmi... “
Bn án þesis að Houiboulit vissá,
voru aðstæður þegaæ tieiknar að
sniúaist honum í vifl.
I lök ársiras var geimáæitilun-
airfilokkuriran greirailega orðiran
hlynratari betrtfi Houboufllts og
á sama tíma hafði ástamdið í
aðalis'töðvunium breytzit. Til að
styrkj'a firamkvæmdaistjóm
NASA hafði meimiháttar enidur-
skipuiagnimgu verið komið í
'krirag. Mannd að raatfni Brain-
erd Holmes var tfengiið í hend-
ur nýstotfraað embætrti, sem
f jalla sfcyldd um all't er sraerti
mönmiuð geimtför. Hölmies kom
til NASA beirat úr iðjuverum-
um, þar sem 'hanm hafðd ásaimit
RCA uranið það dæmaifláa afrek
a)ð 'uppfylla meiriháttar ihem-
aðarlegam samnirag (viðvörum-
arkiertfiiið gegn spreragjutflug-
skeytum) á tilsettum tíma. Emb
ætti haras var stoflnað 1. nóvem-
ber 1961. Hoflmes hatfði erugar
fyrirfram ákveðnar hugmiymdir
uim, hvernig bezt vseri að kom-
ast tifl turagflisinis, en haran var
greinillega maður til að taka sín-
ar eigiin ábvarðamir. Upp frá
'þesisu urðu sjónairmiið aðal-
stöðvanna í Washinigtom mifcil-
vægur þáttur í beildanmymd-
iranli.
Sbömmiu eftir floomu Holmes
var Nontih American fiélaiginu
tfalim smíði stjórn- og vélar-
hliuta Apollo-geimiflarsims. í des-
embar fiékk von Braum boð um
að hef jia srníðd Super-Saturnuis-
éldifilaiugar sdmraar, en ntotakru öfl
ugri, eða með fiiimm véium í
stað fjöguirrE. Þetta varð Saitium
us V eldflaugim, sem staauit
Apolilo 10 á lotft þanm 18. mai
sl. Nova var enn við Mði sem
möguiegur kositur, en á hröðu
undainbaldi.
Með Nova hvairtf sá möguflieiiki
að serada Apolilo í beimt flug til
tumiglsins, em Hoflmes var engu
að síður sá varadi búimm að velja
á miilli jar'ðbauigstengimgar vom
Brauras og tuMglbaugstengiragar
Houboul'bsi.
Holmies komst að þeirri ndð-
urstöðu, að baran yirði að fiá
sterkan korfisskilgreiningar -
flokk firá aðalstöðvumum sér til
aðstoðar við valið. Þess looraar
startf var sérgrein Goloviins, em
horaum og Holmes kom illa sam
an, og sfcömmu efltir að Holmies
kom, hvarf Golovin aifltur til
staúfa í himmd visinidialegu ráð-
gjiatfamefmd forsieitiams. í stað
haras fékk Hokmas dr. Joseph
Shea firá hiraum mikilsmetrau
Geimtæikni-raninsóknias'töðvum
(Spaœ Tecbnoiotgy Laboratori-
es).
Eit't af því fyrsta sem Shea
gerði, etftir aö hamm kom till
NASA, var að hiltta Houboult
að miáflii í Laragley í byrjum árs
1962 og kynina sér kierfi hams.
Hanm fól þegaæ utanaiðfciomaradi
fyrirtæiki að ramnsaka það í
smáatriðum og hótf símiar eigim
aitihugaimir.
Spumingaænair, sem svana
varð í þessum athugunium, voru
þessar: Hvor aðfierðdm var ör-
uggari? Hvor þeiirra hafði að
geyraa filesita möguleikia á ved
heppnaðri ferð? Og það sem
ekki Skipti alveg jaifin-imiklu
máld — hvor aðtferðin var tflljót-
legri og hvor ódýrari?
að vitrðdisit háfltfgerður
svairtigaldiuæ að reiknia út mögu-
leg mis'tök eldtflauga oig geim-
fiara, sem emn hatfa efldki verið
teiknuð, hvað þá srruíðuö, og
stjórrabeitinga, sem aldmei hafa
verið reymidar. í raumimmá eru
þetta tiltölulega mákvæm vís-
in'di
Tuniglbaugateragimg var til
dæmis álitin- hið stórtkostlieg-
asta hættuspiíL En jaifinvel ógm-
ir sfllíkra tifltfæTÍraga tólou að
fiölraa við iu&kVæmar atlhuigamir.
Tenigimigdm er tfyrst og fremst
undiir iþví fleomiin að bomizit sé
á réttam sporhauig og í ö'ðiru
iaigi að náigast á réttam hátt.
Tifl að komaist á réttan spor-
baug um turaglið rieynidist þurtfa
mi'nmi nákvæmni í ieiðeögn en
til heimtferðariranaæ, og Idbunmar
á miÍBtökum við sj'áMt „stetfinu-
m'ótið“ var hægt að gena hveirtf-
aradi með því að stiila samam
ratsjá og önmiur mdlkill'væg tæki
og gera geimiflarið sjálfit þaranig
úr garði, að það gæti nálgast
tumiglfiarjuma enigu að sfiðiur en
öfiuigt.
Er útfcomur sem þessar fóru
að taika á sig myrad fyrstu mán-
uði áirslns 1962, tóku sboðamir
miamraa í aðalistöðvuraum að hall
ast að tumglbauigsteragiragu.
Geimá'ætilumairfilofckurinin var
þegar hllynmtur bemni, en filokk-
ur von Brauras í Huratsville var
enm ákveðiran fylgj'andi jarð-
baugsteraginigu.
Þá gerðisit það skyndilleiga og
óvænt, að vom Braun skipti um
sikoöun. Þann 7. júná gerðu
söðstu meran aðalstöðvanna sér
fieæð til Húinltsvillle til Skrafs og
ráðagierða. Mairigt miamina tók til
máflis á uradam vom Binauin, og
'gáfiu ummæli 'þeiirra ekki tifl
kynma raeiraa Ihugartfarsbreýt-
iragu. Vom Braun rak sjáflifiur
lestina og reyndist mú eindreig-
inm fyigjiandi 'tuniglbaMigistieng-
ingar.
H vað olli hughvartfi vom
Braums? GeimáætiuraanPllokbur-
imn hélt uppi sterkum áróðri,
og auk þess var náflavæm aitihiug
un á ke*®imu í smáaitrdðium
vissuleiga bezta leiðám tlil að
uppgötva kosti þeisis. En vom
Braium hlýtur að hatfa verið það
mjög á móti skapi að afsafla sér
þeirri fótfiestu í geiimtferðavíis-
iradunuim, sem hams eigin fyrir-
ætlun heifið'i væratamllega veáitt
honuim. Það er etf til viiM eng-
in tilviljun að í beirau firam-
haflidi atf þessu kom firá Hunitis-
viile' mflldlsveirð emdiuirbót: ihug-
myndiin um sporbauigs-viinrau-
stotfur, þaæ sem tómdr eldisraeyt-
isigey'miar eldtfLaiugar yrðu not-
aðir sem mömrauð gedmstöð.
Með hughvairtfi vom Braiun var
enidir bunddmn á laragvirana
deilu imraam NASA en önraur
ölllu hatramari var rétt óliafiin.
Þegar Goilovim fiór firá NASA
í árslok 19öil, sitóð hamm í þeárri
fiöstu trú, að geimvísindadeild-
in kynnd ekfc'i sitt fiag, hvað
snerti áireiðaraleilkapráfamiir. Br
haran var komiran afitur tiil Hvíita
hússdras, vanm hainm ötuflllega að
efiliragu geimramnsokraa immam
vísindadeild'ar fiorsetams.
Þegar hanm frétti að NASA
myradi að öllum Mkindum vedlj'a
tunigíibaugstieragiraguma — þá áð-
ferð, sem haran var sammfiærður
um að væri bæði hættuiliegri og
óvænilegri tii árangurs — fékk
hamin Wiesruer í lið mieð sér.
Wiesraer var hiran áhugasamasti.
Harun ieit ckki á hiraa vísmda-
lagu ráðgj'atfaraefind sem aðiia,
er gætfi vimisamílegar aillhMða
ieiðbeimimgar, heldiur ætiti ttiúm
að ediga viaikia aðild að rneiri-
háttar þjóðlegum ákvörðumium.
Aðfierðíim við að komaist til
tunglsdras var sú mifcillvægasta
atf tækraifliegum ábvörðuniuim,
sem NASA hatfði tefcið tdl
þessa. Hamn lagðd hart að
Framhald á bls. 23
1. Stefnumótsratsjár-
loftnet.
.2. Stjómflaugakerfi.
3. Sýrir (súrefnisgeymir).
4. Dyr til út- og inngöngu.
5. Áhafnarklefi.
6. Vatnsgeymir.
7. Eldsneyti (Aerozine 50).
8. Flugtakshreyfilhlif.
9. Sýrir.
10. Heliumgeymir. .
11. Fljótandi súrefm.
12. Heliumgeymir.
13. Eldsneyti fyrir stjómflaugar.
14. Loftkennt súrefni.
15. Rafeindakerfi.
16. Aftara tækjahólf.
17. Útgangsop til geimskipsins.
18. Hátiðniloftnet (VHF).
19. Orbylgjuloftnét.
20. Hitahlif.
21. Eldsneyti (Aerozine 50).
22. Sýrir (Nitrogen tetroxide).
23. Rafhlöður, örhylgjuioftnet til
vara.
24. Heliumgeymir.
25. Lendingarhreyfilt.
26. Súrefnisgeymir.
27. Eldsneyti.
28. Vatnsgeymir.
29. Sýrir.
30. Visindatæki.