Morgunblaðið - 22.07.1969, Blaðsíða 2

2
MORGUTSTBLAÐIÐ, ÞRIÖJUDAGUR 22. JÚLÍ 11988
»
Tungllendingin sýndi ylir
Monnkynið er tengt tveimur heimum, sugði unnur
tunglfurinn fyrir tengingu
ferjunnur og móðurskipsins
ERFIÐ TENGING
Geimfararnir hafa sýnt að-
dáunarverða ró og öryggi í
allri ferðinni, þar sem engu
hefur skeikað til þessa. Þeg-
ar tunglferjan og móðurskip-
ið voru tengd saman á ný í
kvöld, höfðu þau verið að-
skilin í 27 klst. og 48 mínútur.
Aldrin staðfesti, að tengingin
hefði tekizt þegar hann til-
kynnti stjómstöðinni í Houst-
on rólegri röddu: „Houston,
Apollo 11. Skipti". Einhverj-
ir erfiðleikar virðast þó hafa
verið samfara tengingunni.
Ekki er ljóst hvers eðlis þeir
voru og Houston tilkynnti að
tengingin hefði heppnazt, en
veitti engar frekari upplýs-
ingar fyrst í stað. Áður hafði
Collins sagt, að hann hefði
ekld fundið förin snertast
Hann lét þess einnig getið, að
Öminn hefði hristst og mgg-
að við tenginguna.
Sjálf ferðin frá yfirborði
tunglsins gekk að óskum.
Armstrong skýrði frá því, að
hann og Aldrin hefðu skilið
eftir amarmerki Apollo 11 á
tunglinu. Þá svaraði stjóm-
stöðin í Houston: „Örn, allur
heimurinn er stoltur af ykk-
ur“. Annar tunglfarinn sagði:
„Mannkynið er tengt tveim-
ur heimum“.
Tunglfaramir útskýrðu
ekki athugasemdir sínar um
erfiðleikana við tenginguna,
en stjórnendur tilraunarinnar
sögðu, að tæki á jörðu niðri
bentu ekki til þess að um erf-
iðleika væri að ræða. Þeir
telja, að Collins hafi ekki gert
sér grein fyrir því að teng-
ingunni væri lokið. Hann
hafi reynt að draga móður-
skipið til baka til þess að
prófa tenglana og þá hafi
kviknað um stimd á einum
knýi Amarins. Við það hafi
orðið mikill hávaði og förin
tvö ruggað, en allt hafi verið
með felldu.
„LÍTIÐ MANNSSPOR ...“
Þegar Armstrong steig
fæti á tunglið kl. 2.56 sagði
hann: „Þetta er lítið manns-
bandaríska fánann kl. 3.40 og
um svipað leyti talaði Nixon
forseti við þá í síma: „Fyr-
ir ykkar tilverknað era himn-
arnir hluti mannheims".
Tunglfararnir gengu um
tunglið í tvær klukkustundir
og fjórtán mínútur og voru
önnum kafnir við söfnun
sýnishoma, tækjauppsetn-
ingu, myndatökur ,og vísinda-
tilraunir. Síðan klifraðu
tunglfararnir aftur um borð
í ferjuna, lokuðu hlera henn-
ar og juku loftþrýstinginn um
borð. Kl. 7.45 var loftþrýst-
ingurinn aftur minnkaður svo
að tunglfaramir gætu fleygt
útbyrðis öllum þeim útbún-
aði, sem þeir gátu verið án.
Kl. 8.15 hófst sjö tíma hvíld-
artími tunglfaranna.
nnnar í gang og prófuðu þau.
Kl. 17 veitti stjórnstöðin í Houst-
rm tungiförunum heimild til að
losa ferjuna frá móðurskipinu,
og 45 mínútum síðar voru ferj-
an, „Örninn“, og stjórnfarið,
„Columbia", aðskilin á bak við
tunglið.
„Öminn hefur vængi", sagði
Armstrong þegar samband náðist
við þá frá jörðu kl. 17.47. Heml-
unarflaugar tunglferjunnar voru
fyrst ræstar á bak við tunglið kl.
19.09 og ferjunni beint á braut
í innan við 16 km fjarlægð frá
yfirborði tunglsins. Lokahemlun
hófst kl. 20.06 og Armstrong og
Aldrin lentu á tunglinu kl. 20.18.
„Houston ... Stöðin á Hafi kyrrð-
arinnar talar. Öm er lentur“.
Þetta voru fyrstu orð Arm-
strongs eftir lendinguna. Arm-
strong bað um heimild til að
hef ja tunglgönguna fyrr en gert
hafði verið ráð fyrir og það var
leyft
A BAK VIÐ TUNGLIÐ
Apollo 11 nœð geimtförunum
þremur innanborðs hvanf bak
við tunglið kl. 17.13 að ísli. tíma
hötfðu ræst goshreyfilinn, senn
dró úr hraða Apollo 11 um 3.200
ktm á klulkkustund niður í rúm-
legia 6.000 km á klulkkustund.
Þetta olli því, að aðdráttarafl
tuniglsins gat náð töikuim á Ap-
ollo 11 og það sveigðist inn á
sporösikjulaga braut uimihverÆis
tunglið, sem hafði í tfyristu tungl
niánidinia 112 km og tiumigiffiinrðiina
153 km.
Nodakrum mínútum síðar leit
Armistrong út um glugga geim-
farsins og gatf etftirifairandi lýs-
ingu af auðnaflegu landslaginu:
„Við sjáuim nú í tfyrsta sinn
tfyrirhugað lendinigarsvæði.
Myndir þær, sem teknar voru atf
því atf Apollo 8 og Apollo 10,
hatfa getfið oiklkur all-góða fyrir-
frammynd atf því, hvemig hér er
uimhorfs. Það er mjög líkt mynd
unurn, en það er eins og mun-
urinn á því að honfa á raunveru
legan fótbolta og honfa á hann
í sjónvarpi. Það er ekfcert, sem
getur komið í stað þess að hortfa
á hann sjálfur í reynd“.
'Síðan fór geimfarið ytfir lend-
ingarstaðinn, sem enm var á
nætunsvæði tunglsimsu
Nolkkru síðar tóku geimtfar-
arnir að kanna tungltferjuna
„Örninn" og undirbúa hana fyr-
ir tungllendinguna. Edwin Aldr-
in fór yfir í hana og dvaldiist þar
í um tvo klukikutíma, en á þeirn
tíma fór hann nákvæmlega ytfir
öll tæki Arnarins og fullvissaði
sig og félaga sína svo og geim-
ferðastj órninia í Houston, að öll
tælki væru í fullkomnu lagi. Hkk
ert var gkili'ð etftir.
Síðlain fenigu geimfammir all-
lamga hvild í því skyni að
verða óþreyttir og vel undir
það búnir, er byrjað væri
á sjálfri tungllendingunni, aðal-
áfanga og eimum erfiðasta þætti
allrar ferðarinnar.
„ÖRNINN HEFUR VÆNGI“
KL. 11.02 á suininiuida'gsmorguin,
voriu geimtfawainnjiir vatetiir og tótou
þá til óispilltna málaminia að ljúka.
sálðaista umdirbúmimgi unldSr það
að dkilja tumigltfea-juinia við ApolJjo
11. Al'dnin for fynstur imm í tumgl
ferj una og Anmstromg klukku-
■Stumidu síðiair. Bftir þetlta fékk
sj áillft geimfiarið Apol'lo 11 nýtt
lykilmafn „Columbía“ en tumigl-
feri'ain raalfináð „Öimiinm“. Kl. 16.32
var ýtt á innapp í Ennáinium og
við það lengduist fætur haans,
þaruniiig alð þeir urðiu betiur undir
þalð búmár að talka við hötgigimiu,
er Örniinm leniti síðúr á tumgliniuL
Bfitir þetta femigu þeir Amwtraag
og Aldrin sér amálsverð ag
Frá tunglgöngxmni. Aldrin (tíi nægrl) hoppar eins og kengúra. Armstrong sést til vinstri á myndinni og tunglferjan fyrir
aftan hann.
spor, en stórt stökk fyrir
mannkynið". Armstrong tók
fjölda ljósmynda og tíndi
upp fyrstu tunglsýnishomin
kl. 3.05. „Yfirborðið er dún-
mjúkt, en virðist samloð-
andi“, tilkynnti hann. Ellefu
mínútum síðar steig Aldrin
út úr tunglferjunni og sagði:
„Fagra, fagra auðn“.
Er tunglfararnir höfðu að-
lagað sig þyngdarleysinu á
tunglinu og komizt að raun
um, að þeir áttu tiltöhdega
auðvelt með gang, færði
Armstrong sjónvarpsmynda-
vélina í um 10 metra fjar-
lægð frá tunglferjunni svo að
greinilegri myndir fengjust
af henni og athöfnum tungl-
faranna. Tunglfararnir reistu
EINS OG í SÖGU
Lendingrn á tunglinu gekk
eins og í sögu. Armstrong stýr®!
sjálfur tunglferjunni í lokaað-
fluginu, færði hana fram og aft-
ur og lenti til hliðar við fyrir-
hugaðan lendingarstað. 1 ljós kom
að gígur var á hinum ákveðna
lendingarstað og Armstrong
fann heppilegan stað til að lenda
á. Ella hefði ilia getað farið og
sýnir lendingin kosti mannaðra
geimfara. Ef Armstrong hefði
ekki stjómað Iendingunni sjálfur
og tölvur ráðið lendingunni,
hefði tunglferjan leut í gígnum.
Þótt tölvur séu mikilvægar má
hugvit mannsins sín meira.
Aðdragandi tungUendingarinn-
ar hófst kl. 13.20 á sunnudag þeg-
ar Aldrin skreið inn í tunglferj-
una, og einni klukkustund síðar
kom Armstrong á eftir honum.
Þetr settu síðan tæld tunglferj-
á laugardag. Geimtferðastjórnin
hafði engin töik á þvi að vita,
hvort hreyfill sá, sem 'koroa átti
geknfarinu á braut uanhveinfis
tunglið, hefði farið í gang á rétt
um tima, því að allan þann
tíma, sem geimfarið var á bak
við tumglið, yrði allt fjarskipta
saimband við það rofið. Ef geim
farið kæmi fram fyrir tunglið
eftir 25 mínútur, hefði það þýtt
að ekki hefiði tekizt að ræsa
hreyfilinn réttilega og geimtfarið
hefiði þá haldið ferðinni átfram
en á braut til jarðar. Etf sam-
band næðist hins vegar etoki
aftur við Apollo 11 fyTr en eftir
34 mínútur, þýddi það að allt
hefði fiarið að óskum.
Geimtfarið birtist nákvæmlega
á rétburn táma fyrir finamain
frasnhlið tunglsins eða kl. 17.47.
Saanbandslaust hafði verið við
gieimíÉairainia, á meðam þeir
Collins hrósað:
; Enginn fnndið
mnnoleika frd
STJÓRNSTÖÐIN í Houston
átti vart nógu stór orð til pð
hrósa þriðja geimfaranum í
Apollo 11, Miehael Collins,
sem hringsólaði einn í geim-
farinu um mánann meðan fé-
lagar hans höfðust við á tungl
inu.
Talsmaður NASA sagði, að
Oollins hefði ummið 3ja manna
verk um borð í gedmÆariinu
meðan hinir tveir voru á
til slíks ein-
dögum Adnms
turaglimiu. Hanm Myti aðvena
undir miklu baiugaálagi,
vegma eiwvenu sinmar í geimn
um. „Eruginm maður frá dög-
um Adamns hefur orðið að
þoia slikam ekumainaleik sem
Mike Collins hlýbur að ftnmia
til þær 47 mímútur hvemrtar
hrimgflerðair, þegiar hamn er að
báki bunglisins, og hefiur pkki
aðra til að tala við sig en
eigin hljóðuppibölkiur.
r