Morgunblaðið - 22.07.1969, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ, KRIÐJUDAGUR 22. JÚLÍ 1196®
31
Mbl. bárust í gær myndir frá Laxá í Þingeyjarsýslu. Á þessarisést Bing Crosby í hópi aðstoo-
annanna sinna við Laxá.
laigi“. Róliag rödid Aldirmis beyrð-
Rússar vilja
aukna samvinnu
— Tungllendingiii
Framhald af bls. 3
augu bar, ag sagði enga örðuig-
leikia vera á því að hreyfa sig.
Væri svæðið umhverfis að mestu
leyti sílétt. Jorðdn væri beint jrf-
ir höfði sér og gæti hann séð
allt greinilega. Var ekki laust
við, að Armstrang, sem eir mað-
ur með stáltaugar, væri eilítið
skjálfraddaður, er hann lýsti yf-
irborði tunglsins. Á meðan
þessu veik fram, undirbjó Ald-
rin sig undir að fana út úr Em-
inum.
Áður en þeir félagarnir tveir
apmuðu (hlera Arn>airiinH í því
slkyni að ganga út, höfðu þeir
losað sig við yfirþrýstinginn,
sem var inni í klefa þeirra. Arm
stranig tók sér góðan tímia, áður
én hann byrjaði að ganga niður
stigann, en þegar hann var kom-
imin niður á yfirteorð tunglsine,
virtist hann eiga létt með að
Ihireyfa sig eftir fyrstu skrefin,
sem voru svolítið fálmandi í
framandi aðdráttamafli tunglsins
Bem etr aðeins % hluti af að-
dráttarafli jarðar. Myndavél,
sem komið var fyrir utan á Em-
inum, tók myndir jafnóðum af
öllurn. hreyfingum hans og sjón-
varpaði þeim jafnóðum til jarð-
ar. Úti var mikill kuldi vegna
tunglskugga, en myndavélin
sýndi fyrst, hvar vinistri fótur
hans þrýstist ofan í yfirborðs-
lag tunglsins. Sagði Armstrong,
að fótspor sín væru ekki dýpri
en einn til tveir þumlungar í
rykkenndu yfirborðslaginu og
sagði að fætur sínir sykkju
aðeins brot úr þumlungi niður í
sjálfa yfirborðsskorpunia.
Kvartaði hann yfir því, að það
væri afllldimit í ^touggainium. af
Eminum og sér fyndist yfirborðs
rykið líkast kolasalla, þegar það
sópaðist til við fótahreyfingar
SÍnar.
Þegair héir var komið, varð
geimferðastjórnin á jörðu niðri
að minna Armstrong á að safna
fyrstu efn issýnish ornunum af yf
irborðinu og kom hann mána-
sandinum fyrir í sérstökum vasa
á búningi sínum .Sagði han 1 það
vera erfitt fyrdir siig að beygja
sig niður. Tók hann síðan að
lýsa sýnishomunum af yfirborði
tunglsims, jáfnóðuim seirn hamn
safnaði þeim saman. Sást hann
mjög greinilega, þar sem hann
gekk um með súirefnishylkin á
bakinu. Stundum virtist sem
hann tæki smá stökk í léttu
þyngdarafli tungMns.
Eftir þetta fór Armstrong að
búa sig undir að taka myndir
af Aldrin, þar sem hann var í
þann mund að stíga út á tungl-
ið annar maðurinn í sögunni.
Sagði Armstrong Aldrin ná-
kvæmlega til, er hinn síðar-
nefndi steig niður úr stiganum
úr Erninum og var það um stund
arfjórðungi, eftir að Armstrong
steig niður á tunglið. Lýsti Ald-
rin því jafnóðum, er hann steig
niður útgöngustiga Amarins
ákref fyrir skref.
Aldrin lýsti steinum á tungl-
inu sem sléttum með rykkenndu
yfirborðslagi og að gæta yrði
hreyfiniga siruna vel, því að ellia
fyndist sér sem hann gæti auð-
veldlegia misst jafnvægið.
Armstrong afhjúpaði síðan
ákilti, sem standa mun eftir á
tunglinu og las upphátt textann,
sem á því stendiur: „Hér stigiu
menn frá reikistjömunni jörð-
inni fyrsta sinn fæti sínum á
tunglið árið 1969. Við komum í
friði fyrir hönd alls mannkyns."
Þrátt fyrir mjög stranga starfs
áætlun nam hjartsláttur þeirra
Alrmstrongs og Aldrins aldrei
hærri en 90—100 slögum á min-
útu, á meðan þeir gengu um,
hlupu lítið eitt eða tóku smá-
Btökk. Sögðu læknar á jöirðu
niðri sem fylgdust jafnóðum
með líkamsbreytingum tunglfar-
anna, að þeir væru mjög ánægð-
ir með líkamsástand og líkams-
viðbrögð þeirra.
Áðuir en þeiir Armnistrong og
Aldrin hófu að safna að marki
efnissýnislhomum af tunglyfir-
barðinu, sem þeir áttu að flytja
með sér aftur til jarðar til eftir-
væmltinigarfullra vísdndaimaininia,
sem þar bíða, höfðu þeir félag-
amir tveir sent sjónvtarpsáhorf-
endum um víða veröld ágætar
myndir af yfirborði tunglsins og
Erninum, þar sem hann stóð.
Aldrin fékk fyrirmæli kl. 4.53
að ísl. tíma frá geimferðastjóm-
inni að hætta verkefnum sínum
úti á turaglyfirbarðimiu en Arm-
strong fékk leyfi til þess að vera
stundarfjórðungi lengur úti en
upprunaiega hiafði verið áformað
og hafði þá verið tvær klukku-
stundir og 14 mínútur úti á tungl
inu.
Á þeim tíma sem þeir Arm-
strong og Aldrin vom fyrir ut-
an tunglferjuna, komu þeir fyr-
ir ýmsum vísindatækjum, sem á
næstu árum er ætlað að senda
ýmsar mjög mikilvægar upplýs-
ingar til jarðar. Þeir komu fyr-
ir tunglskjálftamæli, sem senda
mun upplýsingar um, hvernig
kjarrua twniglsiinis er farið. Þá
komu þeir upp litlum spegli, sem
•endursenda mun Laser-geisla til
jiarðar, þannig að unnt verður
að mæla fjarlægðina milli tungls
og jarðar svo nákvæmlega, að
ekki skeiki nema 6 þumlungum.
Fleiri tækj'um komiu þeir fyrir og
síðast en ekflri sízt reistu þeir
störag með bandaríslka fáiraamium,
sem var þamnig bamið fyirir, að
hann haldist útþaniran þrátt fyrir
loftleysið á turaglimu. Fáminm sást
hins vegar ekki vel fyrir sjón-
varpsáhorfendur niðri á jörðu,
en annar geimfaranna sagði:
„Hann er dásamlegur, dásamleg-
ur.“ Það gerðist kl. 3.40 að ísl.
tíma og að því loknu áttu þeir
símtal við Richard Nixon Banda
ríkjaforseta, sem sagði við þá:
„Vegna þess, sem þið hafið af-
rekað, hafa himmarmir orðið að
hluta af veröld mannsins."
Geimferðastjómin á jörðu
niðri var mjög ánægð með
frammistöðu tunglfaranna við
framkvæmd þeirra verkefna,
sem þeim höfðu verið falin fyr-
irfram, á meðan á dvöl þeirra
úti á yfirborði tunglsins stæði.
Allan tímann vom þeir í útvarps
sambandi hvar við annan fyrir
tilstilli tækja, sem komið var í
búniragum þeirra, en einmágvaru
þeir saimtiimiis í stöðugu aamlbandi
við geámferðastofniurumia í Hous-
tan.
KI. 5.10 að ísl. tíma voru báð-
ir geimfararnir komnir inn í
Örninn að nýju og höfðu lokað
útgönguhlera hans aftur, en kom
ið loftþrýstimigi í stjómnldefia
hans í sama horf og hann var
fyrir útgöngu þeirra. Eitt síð-
asta verk Armstrongs úti á tungl
irau hafði verið að stjórraa því,
er hinum dýrmætu efnissýnis-
'hioriniuim var lyft uim borð.
Og nú stóð tunglið autt af
mönnum að nýju og engin hreyf
ing þar sjáanleg. Allt sem sýni-
legt var nú, var tunglferjan Örn
inn, svipuð furðukrabba en auk
þess vísindatæki þau, sem tungl-
faramiir höfðu komið fyrir vís-
indum framtíðaxinnar til góða
eða skilið eftir í því skyni að
létta á tunglferjunni, þegar að
því kæmi, að hún hæfi sig til
flugs frá yfirborði tunglsins og
tengdist Apollo 11 að nýju. All-
an tímann, sem þeir Armstrong
oig Aldtrin höfðlu verið þarnia
niðri, sveimaði geimfarið Apollo
11 á braut umhverfis jörðu með
Midhael ColJlms iinmiaraborðls.
ÖRUGGT FLUGTAK
Tuinigllkianmium Anmsfeioragis og
Aldirimis liauk kSL 17.54 er Örmáinm
hióf sig á lafit fná yfirborðimu og
héit tifl. mjóts við iraóðluirisikipið.
Piuigtalkið beppraaðSisit fiuillikom-
iegia og Örrmmm toomisit á fyirir-
ihuigaða brauit á 18 sakúradium.
Neðni hluti flerjuiraraar vair raoitað-
uir fyrdr stootpall og Skiliinm efitár
á tuinigiliniu.
Aflllt gefldk saimlkryæimit éæitlum.
örnimm hóf sig lóðrétt till íiuigis
og í 16.200 rraetra fliæð og siex
miíniúrtuim efitir fiugrtaikJð voru
fyrstu tvisýnu aiuigraabliilk upp-
ferSarámmiar liðim hjá. Rödd AJid-
ráms var rólieig eiins og verajuflieiga
er harnm taldii: „miíu, ártta, sjö,
sex.......áfiram, ágæittt, mjög
gott, mijög róieg fierð“. Seámma
sagði haran: „Við veltum diállit-
ið“. Þegar Ömrajnm vaæ kamiinn í
2.700 rraetra hæð ytfir yfírborðinu
tilkyminitii Aldrin: „Eniriþá alfllt í
ist iraeð jöfirau miiflfláibiiM og í sd-
fieflfliu fluflflivisisaiði flnaran sbjórmistöð-
iraa í Houistom að aflíllt giemigi sam-
kvæimit áæitlum. Jafin nóleg rödd
fira Hbuston sfcaðlfiesfii 'iífloa að ajflt
væmi í laglL
EkMiaugah reyf iil'inm braran í
niáikvæmliegla sjö mámúbur og 18
sekúradiur. Án mámmistu eríiðteika
toomist Örmflran á fyrárhiugiaðia
hriragbnaiuit kfl. 18.01 og hélt
ótfram fierðininii táfl móts við „Cöl-
umbiia" þar sem Oollins beið
fiélaiga sinma.
Aðeins eimmá. toluikikiustuiradu
fiyrir hrafibfár Amraaráras temiti inúss
raestoa tungMlaugin Lunia 15 á ytf-
inbarði tungflisinjs, aðieiins 805 toro
fira leradáinglanstaðnium efltár diul-
amfiuliar hminglÉerðir sáraar um
tunglið uradamifarraa diaga. Efitir
teradiraguma haeittu toaflflmiemki að
bemaist fra turagflifilaugiinmi og í
sfcj örrruiatíhiuigluiniarstöðininá í Jodr-
eM Barak er rtaiíð ófliitolegit að tæfld
hiörmtar Ihafii flflamáiat toieilllu og
Ihölldlrau á yifífltborðiiðl.
ÍSiá frétt á bls. 20).
ÓRÓLEGUR SVEFN
Áður em Artmjsrtnomg og Aflidrin
bjuiggust til briottfierðar finá tumigl-
iirau, lnvíflidiuisit þeár í sex kflulkltou-
stunidiiæ efitir turaglgöraguiraa. Þeir
vomu vatotir kl. 15 og benrtu maæili-
tæflri til þess að Arnmistnomg hieíði
sofið ómegfliulega, en ekilri var
fyfllgzt mieð svefini Aflldrámis.
Þmenigisllin í tunigMarjummá gerðu
það að verfloum að tuiragllfiamarmár
ártbu enfirtt mieð svefin. Al'drin til-
toynmiti: „Neill toeflur tegáð á vél-
amtolífinmi og ég hnipra!ðl mig
samiam á gói£iirau“. Um iteið og
þeir voru vaitoniaðir tóltou þeár tdfl.
við að prófia öll tæflri turagllfiarj-
uiraraar og umidiirbúia hrobtföirinia.
Geimifiararirair losuðu sig við
aBan úfcbúraað sem þeám gártu var-
ið ám: l'jósmiynidiavélar, verflflfiæiri
og öradiuiraarútbúraað. Verðimiæti
þessa útbúraaðar er rtafliinm neimia
eimmá miilljón dölfliaira. Sjón-
varpsmyradiavéfliira, sam Iþeir
sflciidiu efifcir floosrtaði 250.000 dolll-
ama, Kodialk.-mynicliavél 50.000 dioJfl.
aira og Hassedlblad-myradiavél
11.176 doflfliara. Þegar Armisrtnang
og Aldrám vomu toommir iiran í
■tunigMerjiuraa, oprauðu þeir hítera
haniraar og fleygðu bakpotouiraum,
sem haldflð haifði í þeám liifínu
á tuniglinu. Lífitoenfi hvoms baik-
E>dkaini3 um sig kostaði 300.000
doliama, en venkfærin 45.000 dloll-
ama. Þar við bæifcist leradiragar-
þrepiið, sem vegur tvö tonm, em
ekbi er vitað hwað smíðí þeiss
toosfcaði.
Moskvu, 21. júlí (AP—NTB)
HUBERT Humphrey, fyrrum
varaforseti B,andaríkjanna, átti í
dag 2 og hálfs stunda viðræður
við Kosygin forsætlsráðherra So
vétríkjanna, og þar óskaði hinn
síðamefndi eftir náinni sam-
vinnu við Bandaríkin.
Humphrey tjáði blaðamöraraum
eftir fiumdinm, að Kosygin hefði
beðið sig að flytja forseta Banda
rfkjararaa og allri bauidarísflou þjóð
irani þaran boðskap, að Sovétrík-
in vildu vimma með Baradla-
ríkjunum að auflcnium friði í
heimiraum. Sagði Humphrey, að
hanm teldi, að Sovébmeran hefðu
nú í alvöru áltouga á samvirarau á
breiðum gruradvelli í því skyni
að ailka á heimsfriðirun. Hanm
kvaðst hafa það á tilfinmingummi,
að Sovétrraenm séu reiðubúmir til
viðræðna um vopraahlé, em Bamda
ríkjamenm vænta nú svars So-
vétmianraa við tillögu Nixoras um
afvopniuraarviðræður raæsba sum-
ar.
Humphrey, fyrrum varaforseti,
hefiur verið í Sovétríkjuraum í
einlkaerimdum um tveggja vilcraa
ákeið, em hann ræddi við Kosy-
gin síðasta dag heirnsólkraar siran
ar. Frá Moskvu hélt hamn til
'SSSlTi
í NOVEMBER
Htaustxm, 21. jiúilí AP. S
NÚ ÞEGAR er farið að ræða í
um næstu Apollo-ferð, sem í
verður væntanlega farin um 7
) miðjan nóvember þótt endan \
\ legur tími hafi ekkj verið í
\ ákveðinn og sú ákvörðun l
| verðj ekki fcekin fyrr en unnið 7
7 hefur verið úr þeim upplýs- \
\ ingum sem aflað hefur verið í «
1 ferð Apollo 11. í ferð Apollo {
í 12 er gert ráð fyrir 2 göngu- 7
7 ferðum um tunglið o|g að þasr \
J taki fimm klukkustundir. Þátt «
1 takendur í ferðinni verða I
Charles Conrad. Alan Bean 7
og Richard Gordon. Conrad og \
Bean eiga að kanna tunglið, \
en Gordon stjómar móðurskip í
inu. i
Belgrad. Humpftirey sagði blaða-
mönnum, að haran myndi skýna
Nixon forseba, og William Rog-
ers, utararíkisiráðhenna frá þess-
um viðræðum síraum.
Bíllinn endn-
stnkkst út nl
veginum
Láfcnum, 21. júflií.
BIFREIÐARSLYS vanð á Sflcers-
fijlaflíli miiflHi HivaJskeiiis og Riaiulða-
sairads' sl. fiösfcudiaig, er fiólkábliJll fiór
þar út atf veiginiuim. Eradiastaflakst
bíMran. og flooim íynst raiður á tiopp
iiran á stónan sfcein, en valt sivo
yfir aiflfcur og toafiraaðS á hjóflum-
iuim. Tveranit var í bífliraum, bfl.-
sfcjóró, sam sfllaipp ómieidlcllur, og
flfloma, sem bnáfloalðiisit á síðiu og
tolöfiði. Bklká vanu rraeiðsíM haniraair
þó þaið aflrvanfbeg, að 'hiúm þyrlfitfl. á
sjiúltortalhiúis. Bíiflllinm er svo tll
ánýifcur.
Fréttrritari.
S. Helgason hf.
SÍMI 36177
Súðarvogi 20