Morgunblaðið - 23.09.1969, Blaðsíða 24

24
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 23. SEPT. 196®
HUCRUN SKRIFAR:
MED SÍÐUSTU HRINGFERD
ESJU KRINGUM LANDID
Klukkan er 8 að kvöldi. Esja
er að leggja frá bryggju í
Reykjavík í sína síðustu ferð
kringum landið. Hún hefir þjón
að íslenzka ríkinu dyggilega öll
þessi ár, en nú er þessu að ljúka.
Ægir gamli sfadkur hrammana og
hristir skeggið, eins og hetjur
fyrri alda gerðu er þeim var mest
ur harmur í huga. Hann hefir
borið Esju á örmum sér öll þessi
ár, í kringum þetta land. Klapp
að henni á kinnungana, og tekið
hana fangbrögðum með kossum
og kærleikshótum, ef til vill í
hálfkæringi stundum. Nú er karl
inn reiður cg sár, jafnvel harmi
sleginn. Ekki er honum þó vand
ara um en áhöfninni, sem verður
nú að sjá af þessu öðru heimili
sínu, þesisum hlýja farkosti. „Méi
finnst ég vera að skilja við góð-
an félaga“, segir skipstjórinn. Ég
þykist lesa úr svip hinna sömu
kennd. Tryggðin er kostur hverj
um manni, en stundum getur
hún orðið dýrkeypt, því fallvalt
er flest í þessum heimi. Esja ætl-
ar ekki að gera það endasleppt.
í glæsilegri reisn öslar hún ís-
lands ála, eins tígullega, og hún
væri að fara sína fyrstu ferð.
Dauðir hlutir eru ekki alltaf
dauðir, þegar á allt er litið. Ég
legg við hlustir, og heyri óm af
hörpuslætti, þegar bárurnar
skella á brjóstum hennar. Skyldi
það vera undanfari hennar
„svanasöngs"? Við erum á aust
ur leið og nálgumst Vestmanna-
eyjar að morgni hins 24. ágúst, á
því herrans ári 1969. Aðgætin
frán augu og öruggar hendur
stýra skipinu í höfn.
Vestmannaeyjar, þstta undur-
fagra eyríki í ríkinu, kallar á
athygli farþeganna óskipta, ekki
eingöngu sú eina, sem byggð er,
heldur allar í heild, með sína
hrikalegu töfra í morgunskím-
un.ni. Það er þægilegt að hafa
aftur fast land undir fótum, og
mæta vinum, sem taka manni
tveim höndum. Þau ágætu hjón
frú Þóra Valdimarsdóttir og
Kristján Kristófersson, koma um
borð til þess að bjóða mér heim.
Þau hafa frétt um ferðir mínar,
en tveir tímar eru fljótir að líða.
Viðdvölin er ekki Iengri, og þau
fylgja mér aftur til skips eftir
indæla samveru á þeirra hlýlega
og vistlega heimili, og óska mér
fararheilla.
Esja heldur áfram austur með
suðurströndinni, örugg og ein-
beitt, þótt úfið sé enn skap
Ægis, en smásaman kyrrir og
lygnir. og þegax við siglum fram
hjá Hornafirði, er komið bezta
veður og stjörnubjartur himinn.
Landsýn er stórbrotin í kvöld-
húminu. Vatnajökull brosir breitt
í sinni kuldalegu tign og ró.
Hann er kortunglegur séður úr
fjarska. Ég finn að mér muni
ekltí verða svefnsamt í nótt. í
fyrsta skipti hefi ég nú þessa
landsýn fyrir augum af hafi. Þó
hefi ég eirru sinni áður siglt
þarna um, en svaf þá alla leið-
ina Svo nú er þetta nýtt fyrir
mér. Úr lofti séð er þetta allt
öðruvísi. Ég er á valdi einhverra
undursamlegra áhrifa, sem ekki
verður orðum að komdð. Þetta er
landið mitt, sem ég sé þarna, með
öllum sínum kostum og kynjum.
„Við eigum ekki landið", var
einu sinni sagt við mig. Og svo
kom þessi furðulega setning. „Ég
skil ekki, hvernig þú getur elsk-
að þetta land, sem er svo kalt
og hrikalegt". Það var eins
og mér væri gefið utanundir, og
það illilega. Víst hefir Skapar-
inn gefið okfcur landið til eign-
ar, okkur sem erum borin þar og
barnfædd, og það er gott land
og fagurt. Ég ætla mér að vera
á verði i nótt, ég vona að ég
vakni í hvert sinn, er skipið
hægir á sér og leggst að bryggju.
Ég er farin að sjá ljósin á
Djúpavogi. Ég er alltaf full eftir
væntingar, að koma þar sem ég
hefi ekki áður verið.
Eftir skamma stund er Esja
lögzt þar að bryggju, og nokkr-
ir menn eru þar staddir viðbún-
ir að taka á móti henni og binda
landfestar. Farþi.gar koma um
borð, og afgreiðslunni er flýtt,
því áætlunin þarf að standast, og
áfram er haldið í fegursta veðri.
— Það er fagurt að sigla inn
Fáskrúðsfjörð, og fjallasýnin stór
kostleg, þennan fagra og hreina
ágústmánuð. Þokan, sem satgf er
að hafi hulið fjallahnjúkana und
anfarna daga, er horfin, og mild
ur andvari strýkur okkur um
vanga.
— „Þarna er Vattarnes", segir
einn farþeginn við mig, og bend
ir mér á bújörð, með nokkrum
reisulegum húsum, og fleiri íbúð
arhús eru þar einnig í nálægð.
Þá minnist ég þess að þair
bjuggu fyrir nokkrum áratugum
Ástríður Eggertsdóttir frænka
mín og maður hennar Þórarinn
Víkingur, en þangað fluttust þau
frá Ameriku. Þórarinn er látinn
fyrir nokkrum árum, en Ástríð-
ur er nú sem stendur í Amieiríku,
hjá syni sínium og bengdadóttur.
Skrúðurinn á sin,a sögu greypta
í sál þjóðarinnar. Ævintýrið um
Skrúðsbóndann varð eins og
kunnugt er hinum fjölhæfa lista
manni , Björgvin Guðmundssyni,
efníviður í leikrit.
Mér verður sitarsýnt á kaup-
túnið Búðir, ekki fyrir það að
það sé svo stórt eða nýtízkulegt,
En mér finnst það svo heimilis-
legt og aðlaðandi, með kirkjuna
eins og nálægt miðju þorpi, og
hún lítur sannarlega út eins og
kirkjur eiga að vera. Ég vona
að ég hafi ekki séð neimar of-
sjón ir.
Við nálgumst Reyðarfjörð. Þar
er Hólmatindur og Hólmaborg.
Sagan segir að þar hafi í fyrnd-
inni völva ein látið búa sér leg-
steð og mælt svo um að á meðan
nokkurt bein sitt væri ófúið
myndi Reyðarfjörður aldrei
verða rændur, og þykir hafa fair
ið eftir því. Hefur það oftar en
einu sinni verið reynit en ekki
tekizt.
Frá Reyðarfirði eiga farþegar
kost á því að fara með bifreið-
um upp á Fljótsdalsberað, fyrir
aukagjald, sam mjög er þó stillt
í hóf. Taka flestir þann kostinn,
sem ekki hafa komið þar áður.
Sérstaklega eru það útlending-
arnir, sem hafa búið sig undir
þá ferð. Á meðan við erum í því
ferðalagi á að afgreiða skipið á
Reyðarfirði og Eskifirði, en þar
á það að bíða farþeganna. Við
fáum ágætan fararstjóra, Krist-
in Einarson kennara á Reyðar-
firði. Hann leikur sér að því að
tala enska tungu eins og sitt eig-
ið móðurmál, svo allir geta not-
ið leiðsagnarinnar. Bifreiðarstjór
inn, Sigfús Kristinsson, reynist
einnig ágætur félagi. Veður er
hið fegursta. Það er dásamlegt að
fá svona heitan sólardag á þeissu
votviðrasumri. Annars hafa Aust
firðingar verið betur settir
hvað veður snertir, en margir
aðrir í sumar, eftir fréttum að
dæma.
Leiðin frá Reyðarfirði uppá
Fljótsdalshérað er mjög greið-
fær, ferðin gekk eins og í sögu,
frægir staðir verða á leið
okkar. Fararstjórinn minnir
okkur á frásagnir úr Fljótsdælu,
og Sögu Droplaiugarsona. Þá
bárust menn á banaspjót, og
margur vaakur maðurinn lá í
valnum um aldur fram. Þeir eru
margir staðirnir á landinu, sem
hægt er að benda á þar sem fram
fóru hroðaleg einvígi, og bardag
ar, sem skyldu eftir stóra val-
kesti og blóðugan svörð. Nú er
öldin önnur sem betur fer á
þessu landi ,og leiðir greiðfærari.
Við nernum staðar á Egilsstöð-
um, og litumst um. Hér er vax-
andi byggð, blómleg og reisuleg
og fagurt útsýni. Á Hallormsstað
bíður okkar ágæt hressing í nýju
skólahúsi. Burstabygging hús-
mæðraskólans fellur þó betur
iran í laudslagið, þótt eldri sé.
Skógurinn gleður augu gestanna.
Það vekur athygli hversu snyrti
lega er um hann gengið. Mér
finnst að fólkinu hljóti að líða
vel á þessum stað. Náttúrufeg-
urðin er svo fjölbreytt, og bú-
sæld mdkil. Hvergi sé ég örla á
orminum í Lagarfljóti þar sem
hann á að liggja í sjö hlykkjum.
Slik er sögð lengd hans að hann
á ekik'i ainraains ú'rtooati, svo miikið
óx hann eftir að litla stúlkan á
Skeggjastöðum kastaði honum á-
saimit finiguirgutliniu í fljótið, Þær
eru merkilegar, margar þjóðsög-
urnar okkar. Dagurinn líður eins
og fagur draumur.
Við ökum til Eskifjarðar þar
sem Esja bíður okkar. Næsti á-
fangastaður er Seyðisf jörður.
Þar er viðstaða stutt, en veður
gott. Það er komið við á Vopna-
firði, Þórshöfn og Raufarhöfn.
Sumir fara í land, aðrir láta sér
nægja að renna augunum yfir
það, sem í sjónimiáili eæ frá sikipi.
Það er farið að súlda, og þá hefir
aiugað minna að gleðja sig við.
Á Húsavík er komið að kvöldi,
og eikld farið aftur fyrr en
sniemimia miorguins. Það bregzt
ekki að þar fæ ég alltaf leið-
inda veður. Hvernig sem á þvi
stendur. Það er gefið til kynna
með vingjarnlegu flauti, þegar
við siglum y.fir heim'sfcaiutsbaiuig -
inn, og allir farþegar fá skjal
með nafni sínu til minningar. Ég
sé að útlemdingarnir verða glað-
ir við. Þarna geta þeir sýnt og
sannað að þeir hafi siglt yfir
niorðiunhieimstkaiuitigbaiuiginin.
Akureyri heilsar okkur með
brosi og blíðu. Undarlegt finnst
mér, hve fáir konna fram á bryggj
ur til þess að heilsa og kveðja
Esju í þessari hennar síðustu
ferð, en auðvitað er fólk við
vinnu, og tæplega er þess að
vænta að það hafi á sér andvara
og fcliæði sig upp úr rúmium,
þegar hún kemur eða fer að
nóttu tU. Allt er breytingum háð.
Áður voru það eingöngu skipin,
sem fluttu björg í bú, nú eru það
flugvélarnar og bíiarnir, sem beð
ið er eftir, og eftirvæntingin við
skipakomu er orðin útþynnt.
Það fer allt í vana.
Á flestum viðkomustöðum að
deginum fylkja þó bömin liði og
koma fram á bryggjur, ýmist hjól
andi eða gangandi, allt eftir efn
um og ástiæðum. Þau eru aiHs
staðair vel klædid, frjálsleig oig for-
viitiin eiins oig börn eiiga að vera.
Þau sýna enga frekju, en horfa
og hugsa. Þau eru fraimtíð þess-
arar þjóðar og gefa góðar vonir.
Við siglum framhjá Hrísey,
Dalvík og Óliafsfirði án viðkomu.
Vinir mínir, fjöllin, sem halda
vörð um Svarfaðardal eru að
hálfu leyti hulin þokuböndum,
en Ihmijukia ber váð (hiim-
in, hramiraaðam dlöfkfegráium skýja-
slæðum. Héðan sést bezt, hve
stutt er orðið milli Dalvíkur og
Ólafsfjarðar, síðain vegurinn um
Múlann var lagður, þetta mikla
og þarfa mannvirki. Guð gefi að
þar verði aldrei slys af grjót-
hruni. Og þarna er Hrólfsskerið,
þar sem faðir minn varð eitt sinn
að nauðlenda á báti ásaimt fleiri
mönnum , og gista þar heila,
kalda nótt, á meðan brimið gekk
yfir. skerið og mennina, sem
reyndu að halda í sér lífinu verju
lausir og svangir, þar til birta
tók af degi og veður lægði. Þeir
voru að koma austan af Fjörð-
um með höfrung, lífsbjörg handa
heimilum siraum. Það hefir lilka
verið löng nótt í landi fyrir þá,
sem heima biðu. Þetta var fyrir
mína tíð. Frásögn þsssá hefir ver
ið prentuð í Lesbók Morgun-
blaðsdns og bókinni „Brim og
boðar“.
Siigliuifjöröuir ©r raæsti vdð-
korouistaður. Eitt sinn var hann
frægur og umtalaður. Það var á
þeim árum, þegax síldin óð í
lainid og ocfain \ tumm/unnar, og trú-
lofanir voru þar daglegur við-
burður. Á Siglufirði býr gott
fólk og söngvið. Þar hafa orðið
til mörg fögur tónverk.
Á föstudagsmorguninn þann
29. ágúst erum við á ísafirði. Það
er fuTðulegur hópur, sem kem-
ur þar um borð, og engin leið að
aðgreina hann efliir kynjum. Og
þvílík kynstur, sem það ber í
bak og fyrir — og á milli sín, af
alls koraar flutningi. Það eru
tjöld, svefnpokar pottar, kyrn-
ur og kja&sar. Allt eru þetta út-
lerudnmigair, sem vilja raú kocraaed;
í rraenninguna, því þetta fólk
hlýtur að hafa komið ofan af
fjölluim, eða jöklum. Það er meiri
viljinn að nenna þessu bram-
brölti en vísindaástríðan á sér
engin takmörk, og fyrir innan
alla þessa lairfa, stoe@g og hár-
lubba leynast óefað stórar og göf
ugar sálir, sem vilja mannkyn-
inu allt það bezta, og fórna frí-
um sínum í þágu þess i þeim til-
gamgi að reyna að fylla upp í
eyður vairavizikuinmar í hieimámium-
Útlendir ferðalangar hafa ekki
átt sjö dagana sæla á okkar
Iandi í sumar. Við höfum stutta
viðdvöl á Flateyri og Þingiyri.
Suðureyri við Súgandaf jörð með
sína 6—7 hundruð íbúa, er
skemmtilegt þorp og þar sýnasit
mér menn líklegir til stórræða í
framkvæmdum. Bíldudalur og
PatreksfjörSur eru síðustu við-
komustaðir Esju. Síðan liggur
Ieiðin beint til Reykjavítour.
Ekki batnar skapið í þeim
stóra. Nú ætlar hann að láta til
skarar skríða. Það er ekki seinna
vænna. Vindurinn gnauðar og
öldurnar rísa hærra og hærra.
Skipið tekur óskaplegar dýfur,
en stjórnin er örugg og markviss.
Ég ligg í koju minni. Það er bezt
að láta fara lítið fyrir sér í
svona veðri og sjógangi. Nú er
ekki hægt að hlaupa upp í brú
til þess að fá að horfa á radar-
inn, eða njóta betra útisýnis. Velt
ingurinn er óskapleigur. Það er
hringt til médtíðar, en haimingjan
góða, niú er miaitamlystin enigán. Ég
þakka mínum sæla að hendast
ekki fram úr rúminu Þar ægir
ölliu orðið saman. Efri kojuna
hefi ég haft fyrir geymslu aila
leiðina, og allt verið þar í stak-
asta lagi, og regla á hverjum
hlut, en nú er allt þar uppi kom-
ið í einn hrærigraut, og engin
■hiliurtiur á síniurm sitað.. Og etktoi
raóg mieð það. Það sem þar
á að vera er smátt og smátt að
flytja sig búferlum niður til mín,
eins og ég hafi ekki * nóg með
sjálfan mig.
Esja átti að vera við bryggju
í Reykjavík klutokan edtt eftir há
degi þennan dag, laugardaginn
30. ágúst, en seinkaði um fjóra
og hálfan tíma, og þótti mörgum
e'toki mikið. Hún háði sannarlega
hiarða baráltitiu við höfiuiðstoiepn-
unraar þeininiain diag. „Hún vair að
sýna hvað hún gæti“ sagði skip-
stjórinn.
Etoki vil ég ljúka svo þess-
um línum að ég sendi ekki stjórn
og starfsliði Esju beztu kveðjur
og þakkir fyrir ágæta þjónustu
og virðulega frauntoomu frá fyrsta
degd til hins síðasta í þessari
ánægjulegu ferð. Og heill fylgi
Esju á hennar nýju leiðum.
Hugrún
Tökum í reyk
1. Kindakjöt 2. Svínakjöt.
Úrbeinum kiöt. ISLENZK MATVÆLI H.F., Hvaleyrarbraut 4, Hafnarfírði. Sími 51455.
Nýjar bœkur
Ungbamabókin. Nauðsynleg handbók mæðrum og verðandi
mæðrum, Ijósmæðrum, fóstrum og öðrum þeim sem ungbörn-
um þurfa að sinna.
Líf og heilsa. Höf. Benedikts Tómasson. Bók handa hverjum
þeim sem áhuga hefur á heilbrigði og he'lbrigðismálum.
Békaverzlun Stefáns Stefánssonar
Laugavegi 8. — Simi 19850.
Esja kemur til Akureyrar.